خيارات

سؤال 452 -عقد بيع در مورد ملكى به اين صورت واقع شده كه بيشتر ثمن به بايع پرداخت گرديده و كلّ مثمن در تصرّف مشترى قرار گرفته است، وليكن در ضمن عقد خارج لازم بين متعاملين شرعاً شرط شده كه چنانچه خريدار يا فروشنده از انجام معامله عدول كردند با پرداخت مبلغ 5 ميليون تومان به طرف مقابل شرعاً حق فسخ بيع را دارند و براى اين شرط هم زمان معيّنى قائل نشده اند، اكنون با توجه به شرط شرعى منعقد شده فى مابين خريدار و فروشنده؛ چنانچه يكى از اينها بخواهند از انجام معامله عدول نمايند و معامله را فسخ كنند و حاضر شوند مبلغ پنج ميليون تومان را به طرف ديگر معامله پرداخت نمايند آيا حقِّ فسخ اين معامله را شرعاً دارند يا ندارند؟

جواب:  چنين شرطى صحيح نيست.

سؤال 453 -شخصى اتومبيلى را از ديگرى خريدارى كرده و در قولنامه مبلغ معيّنى به عنوان واقولى قيد مى شود و خريدار بلافاصله اتومبيل را اجاره مى دهد. فروشنده پس از 17 ساعت اعلام خيار غبن ميكند و خريدار قبول مى كند امّا چون اتومبيل را 12 روز اجاره داده پس از 12 روز آنرا بر مى گرداند، سؤال اين است: آيا مبلغ واقولى صحيح و براى خريدار حلال است؟ و درآمد حاصل از اجاره ماشين از آن كيست؟

جواب:  در فرض سؤال حق گرفتن آن مبلغ معيّن (واقولى) را ندارد. بعد از فسخ، بايع مى تواند براى مدّت باقيمانده از مشترى مطالبه اجرة المثل نمايد و به هر حال اجاره به قوّت خود تا انقضاء مدّت باقى است.

سؤال 454 -اگر دو نفر چند سال پيش معامله اى انجام دهند و الان يكى از آنها پشيمان شود مثلاً زيد با عمرو هر كدام با هم معاوضه جنسى و يا ملك و يا...... داشته اند حالا زيد بگويد پشيمانم و اين معامله فرض كنيم 10 سال پيش انجام شده آيا زيد اختيار فسخ دارد يا خير؟

جواب:  در فرض مذكور حق خيار ندارد و در خيار غبن بعد از علم به غبن اگر اقدام به خيار نكند يا در مال تصرّف نمايد خيار ساقط مى شود.

سؤال 455 -در خيار شرط اگر مدت معين نشده باشد، علاوه بر باطل بودن خيار، آيا بيع نيز باطل است؟

جواب:  باطل است.

سؤال 456 -اگر در ضمن عقد لازم شرط كند كه هرگاه مبيع مستحقٌّ للغير درآمد فلان مبلغ به مشترى بدهد، آيا مشروط عليه مشغول الذمه مى شود؟

جواب:  بلى شرط صحيح است و بايد بر اساس آن عمل شود.

سؤال 457 -يك فرد يك رأس گاو شيرده مى دهد يعنى مى فروشد به ديگرى و دو رأس گوساله مى خرد در عوض آن گاو و بعد همان دو گوساله را مى فروشد به كس ديگرى ولى بعد از چند ساعتى اظهار پشيمانى مى نمايد، ولى اين معامله قطعى شده است آيا هيچ راهى براى برگشت از معامله وجود دارد؟

جواب:  در فرض مذكور فروشنده حق خيار ندارد.

سؤال 458 -مطالبه وجه التزام كه براى ضمانت اجراى تعهد معيّن مى گردد، چه حكمى دارد؟

جواب:  در صورتى كه در ضمن عقد لازمى صورت بگيرد، بايد بر اساس التزام عمل شود.