بيع سلف

سؤال 914- راجع به معامله سلف به عرض رسيده بود كه مى‏فرمائيد: «چنانچه بائع نتوانست تحويل مشترى دهد، مشترى حق فسخ دارد يا صبر كند تا بائع فراهم كند» اينكه نتوانست تحويل دهد، آيا از جهت فقر يا آنكه چون جنس در بلد يا غير بلد نيست، صبر كند تا فراهم نمايد و چنانچه بائع به غير از مستثنيات دين دارد و در بازار هم جنسى كه فروخته موجود است اما گران است، آيا واجب است كه جنس را از بازار خريده و به مشترى تحويل دهد؟ و چنانچه تحويل ندهد بائع به وسيله حكومت، از او جنس يا قيمت فعلى جنس را بالاجبار بگيرد، به مشترى حلال است يا خير؟ جواب مرقوم فرموده بوديد ميزان نتوانستن تسليم است، خواه از جهت فقر يا از جهت نبودن جنس و اگر موجود است ولى قيمت بازارش گران است لازم است خريدن و تسليم كند، و اگر نكند مى‏تواند قيمت آن را از او بگيرد، اين بود جواب اما جناب شما نفرموده بوديد قيمت فعلى يا قيمت خريد اول، اميد كه بيان فرمائيد.

جواب:  در مفروض سؤال مى‏تواند او را اجبار كند به قيمت فعلى. واللََّه العالم.

سؤال 915- زيدى ميوه باغ عمرو را خريده و كليّه ثمن و يا بعض آن را تسليم بائع كرده لكن قبل از تصرف مبيع به علت تگرگ و يا آفت ديگر تمام ميوه يا بعض آن از بين رفت در اين صورت تكليف بائعين چيست؟

جواب:  هر گاه باغ را قبض نمود تلف از مشترى است و هر گاه قبض ننموده از بائع است و در همان مقدار تلف شده بيع منفسخ مى‏شود.

سؤال 916- در معامله سلف (با رعايت شرايط) چنانچه فروشنده با خريدار شرط كند يا شرط نكرده، از خريدار خواهش كند كه موقع سررسيد بيع، عين جنس را به قيمت معمول وقتِ تحويل، به فروشنده اوّل بفروشد آيا اين شرط صحيح است و لازم الوفاء است يا خير؟

جواب:  بدون شرط و مجرد خواهش اشكالى ندارد، ولى در صورت اشتراط فروشنده بر مشترى، صحت آن مشروط است كه به همان قيمت باشد نه به كمتر، كه اگر فروخت به شرط اينكه مشترى بعد به كمتر به او بفروشد بيع باطل است، و اگر مشترى شرط كند كه فروشنده به زيادتر بخرد نيز آن بيع باطل است چنانچه در مسئله 59 از خيارات منهاج مذكور است.