خريد و فروش زمين موات

سؤال 67 - نظر مبار كتان را راجع بخريد و فروش زمين موات و غير موات تعيين فرمائيد ضمنا ياد آور مىشود اگر كسى زمين بزرگى را همان طورى كه معمول است خيابان بندى و درخت كارى نموده و آن را به قطعات كوچك تفكيك كند در صورتى كه هيچ گونه فعاليتى در خود قطعه‌هاى كوچك نشده باشد فروش آن جايز است يا خير.

جواب:  موات بالاصل كه حريم عام نباشد مال امام عليه السلام است و قبل از احياء كسى حق فروش ندارد جز حاكم شرع جامع الشرائط لكن در زمان غيبت هر كسى حق احياء آن را دارد و به احياء مالك مىشود چه مسلم باشد و چه كافر واحياء به منظور سكنى به بناء دار است كه قابل سكنى باشد و به منظور زراعت به آماده نمودن زمين است براى كشت و زرع و اجراء ماء و امثال آن و اما خيابان بندى و درخت كارى معلوم نيست احياء همه قطعات باشد مگر آن كه آب احداث كرده باشد و مهيا كرده باشد زمين را براى زراعت بلى اگر شخص متصدى اين امر قدرت بر احياء جميع اراضى مذكوره داشته باشد اين درخت كارى و خيابان بندى حيازت است و به حيازت انسان اولى به تصرف و تملك مىشود و در اين صورت مىتواند حق حيازت و اولويت خود را به غير واگذار كند و وجهى بگيرد لكن قبل از احياء اصل ملك را نمىتواند بفروشد.