العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله):
استطاعت
حصول استطاعت با هداياى ازدواج
سؤال:اگر هداياى ازدواج به ميزانى باشد که بتوان با آن براى حج تمتع ثبت نام کرد در صورتى که اطلاع از آينده و توان يا عدم توان پرداخت بقيه مبلغ و همچنين هزينه‌هاى جانبى سفر را نداشته باشند آيا واجب الحج مى باشند يا خير در صورتى که مبالغى بدهکار باشند ولى بدهى‌ها يا به صورت وام باشد يا با مهلت مسئله چطور مى‌شود اگر حج تمتع در مهريه عروس وبه عهده داماد باشد از اين محل قابل پرداخت است يا خير؟
جواب: اگر به حسب ظاهر با انجام حج، خللى در زندگى شما ايجاد نشود، حجّ بر شما واجب است؛ و اگر هدايا به داماد داده شده باشد، ملک او مى‌باشد و پرداخت مهريه از آن صحيح است
دوران امر بين مسکن و حجّ واجب
سؤال:من خانه‌اى در ملكيت خود ندارم در حاليكه مردم در سطح من و يا پايين‌تر از سطح من خانه شخصى دارند. آيا مى‌توانم با پول موجودم که به مقدار حجّ مى‌باشد خانه بخرم و حجّ رفتن را به تأخير بيندازم؟
جواب: اگر خانه نداريد و نياز داريد مستطيع نيستيد.
حصول استطاعت براى بدهکار
سؤال:كسى كه با دريافت وام منزل مسكونى ساخته و يا ساير لوازم زندگى را بصورت قسطى تهيه كرده است، آيا در صورت فراهم بودن شرايط استطاعت بايد حجة الاسلام بجا آورد؟
جواب: اگر مطمئن است كه در زمان پرداخت اقساط وام مى‌تواند آنها را ادا كند و ساير شرايط استطاعت را نيز دارد حج بر او واجب است.
استطاعت كارگزاران حج
سؤال:خدمه كاروانها و پزشكان و امدادگران و افراد ديگرى كه با مأموريت به ميقات آمدهاند آيا مستطيع هستند و بايد حجةالاسلام بجا آورند يا نه؟
جواب: اگر انجام مناسك حج مزاحم با وظايف مأموريت نباشد، و در برگشت از سفر حج وسايل ادامه زندگى متناسب با شؤون عرفى خود را در اختيار دارند مستطيع هستند.
حج بذلى
سؤال:اينجانب از سوى همسرم يك فيش حج واجب هديه دريافت نموده‌ام آيا بعد از انجام اين حج واجب اگر اينجانب از لحاظ مالى مستطيع شوم باز هم حج به من واجب است يا خير؟ در صورتى كه جواب مثبت باشد با توجه به اينكه دولت اعزام به حج واجب را يكبار مجاز دانسته تكليف من چيست؟
جواب: اگر جهت رفتن به حج به شما بخشيده و مخارج ديگر حجّ را هم قبول كرده كه بپردازد و يا خودتان به راحتى مى‌توانيد بقيه را تهيه كنيد، شما در اين شرايط با اين حجِّ بذلى مستطيع هستيد و كفايت از حجة الاسلام مى‌كند
مرجع براى دريافت خسارت در بيع فضولى
سؤال:اگر فضولى ملك غير را بفروشد و ثمن آن را هم دريافت نمايد مالك بعد از اطلاع آن را اجازه نمايد براى دريافت ثمن آيا مخير است به هر كدام از آنها يعنى مشترى و بايع فضولى رجوع نمايد يا اينكه فقط حق رجوع به بايع فضول را دارد؟
جواب: اگر ثمن كلّى باشد و مالك اصلى قبض بايع را امضا كرده باشد، به بايع مراجعه كند والا به مشترى مراجعه كند.
سؤال:در چنين فرضى اگر او براى دريافت ثمن به مشترى رجوع كند آيا مشترى مى‌تواند معامله را بهم بزند و ثمن را از بايع فضولى مسترد كند؟
جواب: با فرض امضا، بيع لازم بوده و موجبى براى خيار فسخ موجود نمى‌باشد.
تأخير حج واجب به سبب پرستارى از کودک دو ساله
سؤال:دارا بودن فرزند دوساله و مشكلات آن مى‌تواند دليل به تاخير انداختن حج تمتع باشد؟ مصاديق پاسخ سؤالات در خصوص اينجانب و همسرم كه هردو كارمند هستيم و درآمدمان با يكديگر پس انداز و يا خرج مى‌شود، چگونه است؟
جواب: اگر کسى نباشد از او سرپرستى کند و با نبودن شما کودک بى‌سرپرست مى‌ماند و خطر او را تهديد مى‌کند، مى‌توانيد تأخير بيندازيد ولى اگر بتوانيد او را نزد شخص امين دلسوزى بگذاريد، حجّ بر شما واجب فورى است.
خارج کردن خود از استطاعت
سؤال:با وجوديکه در حال حاضر امکان حج تمتع در سال استطاعت محقق نيست به اين معنى که وقتى انسان از نظر مالى مستطيع مى‌شود همان سال نمى‌تواند به حج برود آيا مى‌تواند در اموال خود تصرف کند و خود را از استطاعت مالى خارج کند؟
جواب: بنابر احتياط واجب نبايد خود را از استطاعت خارج کند.
استفاده از فيش حجّ ميّت بدون اذن ورثه
سؤال:آيا کسى با اجازه ورثه مى‌تواند با فيش ميّت به حج مشرف شود، آيا استجازه از ساير ورثه به عنوان مقدمه واجب (مثل ثبت‌نام و تهيه بليط و امثال آن) واجب است يا نه؟ و نيز با فرض عدم استجازه چنانچه با همان فيش به حج برود و ساير شرايط را داشته باشد، حج او صحيح است و کفايت از حَجة‌الاسلام مى‌کند يا نه؟
جواب: در استفاده از فيش ميّت اجازه ورثه لازم است، و چنانچه بدون اجازه از آن استفاده نمايد، اگر از ميقات به بعد هم استطاعت از ناحيه فيش باشد، حج او حجةالاسلام محسوب نيست ولى اگر از ميقات به بعد خودش هزينه حج را داشته باشد و ساير شرايط هم متحقق باشد حج او مجزى از حجةالاسلام است.
قراردادن حج تمتع به عنوان مهريه
سؤال:اگر مهريه من حج تمتع باشد و به من ارث هم برسد آيا بايد با پول ارث به مكه بروم يا بايد شوهرم مرا به مكه بفرستد؟
جواب: بايد ابتداءً مهريه را از شوهرش مطالبه كند و چنانچه مهريه را نداد، به شوهر بگويد اگر با مال‌الارث خود به حج رفتم بايد هزينه حج تمتع را به من بدهى.
خروج عمدى از استطاعت براى رفع نياز ديگران
سؤال:من مستطيع شده‌ام و فيش حج هم خريده‌ام. اکنون به خاطر مشکل برادرم نياز به پول دارم آيا مى‌توانم فيش حج خود را فروخته و به برادرم بدهم؟
جواب: كسى كه مستطيع شده، نمى‌تواند بعد از رسيدن زمانى كه بايد مال را براى رفتن به حج صرف كند، خود را از استطاعت خارج سازد. بلكه احتياط واجب آن است كه قبل از آن زمان نيز خود را از استطاعت خارج نكند.
حج رفتن شخص مقروض
سؤال:آيا كسى كه مقروض است، جايز است كه به حج برود يا صدقه بدهد؟ يا بايد قرض خود را باز پس دهد؟
جواب: اگر قرض مدتدار باشد و مدت آن سر نرسيده و يا طلبکار فعلاً مطالبه طلب خود نکند، مانع ندارد که حج برود يا صدقه بدهد.
ترک حجّ تمتع براى شخص مستطيع
سؤال:من شاغل هستم و شرايط رفتن به حج تمتع را دارم آيا مى‌توانم بجاى رفتن به حج تمتع پول آن را به خانواده‌هاى نيازمند بدهم و بعدها اگر توانستم حج تمتع بروم؟
جواب: بر مستطيع واجب است فوراً حجّ بجا آورد.
فروش فيش حج به علت عسر و حرج
سؤال:با اينكه خودرو شخصى ندارم براى خود و همسرم اقدام به ثبت نام حج تمتع نموده‌ام ليكن در حال حاضر به دليل نداشتن خودرو در عسر و زحمت هستم. با توجه به نداشتن پول خريد خودرو آيا اجازه فروش فيش حج خود و همسرم را دارم يا خير؟
جواب: اگر در زمان ثبت‌نام واجد همه شرايط وجوب حَجة‌الاسلام براى خود بوديد و با فروش فيش حج امکان رفتن به حج از بين مى‌رود، مجاز به فروش آن براى خريد خودرو نيستيد ولى اگر در زمان ثبت‌نام و يا در حال حاضر استطاعت شرعى رفتن به حجّ را نداريد، فروش فيش حج براى شما اشکال ندارد.
منبع: پایگاه معظم له
