العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله):
شرایط مرجع تقلید
١ – تغییر احکام صریح قرآن توسط مجتهد
سؤال:آیا می توان در مورد مسایلی که در متن صریح قرآن آمده نظر داد؟ و آیا یک مجتهد می تواند با توجه به اجتهاد خود نظر دهد که این آیه به فرض در زمان کنونی با زمان پیامبر(ص) فرق می کند و نظر جدیدی بدهد؟ مثلا در مورد مقدار دیه زن و مرد که در متن صریح قرآن آمده است با توجه به شرایط کنونی مقدار آن را تغییر داد؟
جواب: آنچه در آیات قرآن با صراحت آمده به هیچ وجه قابل تغییر نیست.
سؤال:اگر مرجع تقلید در هنگام عمل مجبور به بیهوشی گردد کسانی که از او تقلید می کنند چه تکلیفی دارند؟
جواب: بیهوشی موقت تأثیری در وضع مرجع و مقلد ندارد.
٣ – تقلید از مجتهد متجزی
سؤال:آیا مرجع باید مجتهد مطلق باشد یا متجزّى هم مى تواند باشد؟
جواب: تقلیداز مجتهد متجزّى خالى از اشکال نیست.
٤ – مسائل قومی و نژادی در باب مرجعیت
سؤال:طرح مسایل قومى و نژادى در باب مرجعیّت چه حکمى دارد؟
جواب: مرجعیّت هیچ ارتباطى با مسایل قومى و نژادى ندارد; شرایط و ضوابط آن در رساله هاى عملیّه نوشته شده است.
٥ – عدم شرط اعدلیت در مرجع تقلید
سؤال:تقلید از کدام یک از این دو مرجع رجحان دارد، عالمِ اعدل، یا عادلِ اعلم؟
جواب: عادِل اعلم مقدّم است.
سؤال:اگر مرجع تقلید یا مجتهدى احساس کند که شرایط مرجعیّت یا اجتهاد را از دست داده آیا لازم است که اعلام کند؟
جواب: لازم است اعلام کند.
سؤال:در صورت شک به عدالت مرجع تقلیدی که تاکنون از وی تقلید می شده، آیا عدول از او جایز است؟
جواب: در صورتیکه قبلا عدالت را احراز کرده تا دلیل قطعی بر خلاف آن قائم نشود باید بر طبق سابق عمل کند.
سؤال:آیا زن مى تواند علوم اسلامى راتحصیل نماید و به مقام اجتهاد برسد؟
جواب: مانعى ندارد و ممکن است به مقام اجتهاد برسد.
سؤال:آیا در این عصر که مسائل و مشکلات زندگى انسانها بسیار گسترده و پیچیده شده و قدرت یافتن بر استنباط احکام این مسائل نیاز به احاطه بر علوم و اطّلاعات گسترده اى دارد کسى مى تواند به رتبه اجتهاد مطلق نائل شود؟
جواب: البتّه امکان پذیر است و بهترین دلیل بر امکان، وقوع آن است که ما درحوزه هاى علمیّه شاهد و ناظر آن هستیم.
١٠ – عدم اطلاع از مسائل روز جامعه
سؤال:آیا از مجتهدى که در مسائل روز جامعه و سیاست داخلى و خارجى کشور آگاه نیست ولى داراى شرایطى که در رساله عملیّه ذکر شده مى باشد، تقلید جایز است؟
جواب: جایزاست بشرط آن که فتاواى او موجب مفسده اى در جامعه اسلامى نگردد.
