العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی بهجت (قدس سره):
راه هاى سه گانه: تقليد، اجتهاد و احتياط
فرق تقليد ممدوح و مذموم
سؤال39. تفاوت تقليد و انجام كوركورانه اعمال كه مورد مذمت است چيست؟
جواب: عمل از راه تقليد صحيح، عمل با حجّت و آگاهانه است.
تقليد، عقلى است يا شرعى؟
سؤال40. آيا تقليد علاوه بر آن كه يك مسأله ى عقلى است، ادلّه ى شرعى نيز براى اثبات آن وجود دارد؟
جواب: مسأله ى تقليد امرى عقلى است و آيات و روايات به آن ارشاد دارند.
عمل به حكم عقل به جاى تقليد
سؤال41. آيا در مواردى مى توان به حكم عقل عمل كرد و در مسايل احكام به مجتهد رجوع نكرد؟
جواب: خير، چون عقل انسان از ادراك مسايل شرعيه قاصر است.
تفاوت تقليد عقلى با تقليد شرعى
سؤال42. ثمره ى عملى عقلى بودن تقليد يا شرعى بودن آن براى مقلّدين چيست؟
جواب: در بعضى موارد شرايط و صفات مرجع تقليد، تأثيرگذار است.
تقليد بهتر است يا احتياط؟
سؤال43. به نظر حضرتعالى عمل به احتياط بهتر است يا تقليد؟ و كدام يك انسان را به واقع نزديك تر مى سازد؟
جواب: از آن جا كه شرط عمل به احتياط در احكام شرعى، آگاهى كامل به موارد احتياط است كه فقط عده ى اندكى از آن اطلاع دارند، تقليد براى عموم مردم بهتر است.
عقلى يا تقليدى بودن احتياط
سؤال44. آيا احتياط امرى عقلى است يا شرعى و در خصوص مسأله ى عمل به احتياط، تقليد از غير اعلم جايز است؟
جواب: احتياط نيز مانند تقليد امرى عقلى است و عمل به آن مستلزم تقليد از اعلم نمى باشد.
محدوده ى جستجوى فتاوا در احتياط
سؤال45. در احتياط آيا رعايت آراى فقيهان گذشته نيز لازم است؟
جواب: اگر غرض احتياط كننده احراز حجّت فعليّه باشد، رعايت آراى فقيهان گذشته لازم نيست، به خلاف اين كه غرض احراز واقع باشد.
احتياط در محدوده ى مراجع فعلى
سؤال46. آيا كسى كه در اعلميّت دو يا چند نفر از مراجع زنده شك دارد، مى تواند در نظر اين چند مرجع احتياط كند؟ و آيا عمل او موضوع تقليد قرار مى گيرد يا احتياط؟
جواب: در محدوده ى نظر همين چند نفر مى تواند احتياط كند و عمل او، عمل به احتياط در تقليد است.
جواز احتياط با استلزام تكرار
سؤال47. آيا احتياط در اعمال را ـ در صورت توانايى به دست آوردن فتوا ـ اگرچه مستلزم تكرار باشد، جايز مى دانيد؟
جواب: احتياط جايز است و لو مستلزم تكرار باشد.
حكم خمس با فرض احتياط بين مراجع
سؤال48. فى حالة الاحتياط بين عدّة مراجع، كيف يكون التعامل مع دفع الخمس؟
جواب: يحتاط فيه أيضا بأن يصرف فيما يرى الكُلّ جوازه.
افراد بدون تقليد
سؤال49. وظيفه افرادى كه تقليد نمى كنند چيست؟
جواب: اعمالشان باطل است، به توضيح مذكور در مسأله ى 20 رساله.
