العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > 2 ربیع الثانی:
رحلت عالم ربانی و متأله قرآنی، آیةالله سید موسی زرآبادی
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، دوم ربیع‌الثانی مصادف است با رحلت عالم ربانی و متأله قرآنی، آیةالله سید موسی زرآبادی. وی در سال 1294 هجری قمری در قزوین دیده به جهان گشود.
مادر آیةالله زرآبادی، بانویی صالحه و دختر یکی از علمای قزوین بود و پدرش حجت‌الاسلام سید علی زرآبادی قزوینی متوفای سال 1318 قمری از عالمان وارسته و فاضل و اهل معانی و حقایق بی‌شمار بود.
تبار و نسب سید، به شهید اهل بیت (علیهم السلام) زید بن علی بن الحسین (علیهماالسلام) می‌رسد بنابراین سید موسی زرآبادی از سادات حسینی است، چنان که نقش مُهر وی «موسی الحسینی» بوده است. مرحوم سید در مراحل تقوا و تهذیب نفس و سلوک شرعی، از نخبگان عصر خود بود.
سید خیلی مراقبت در کردار و گفتار داشتند، حتی بنا به نقل مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی در جلسه درس، «مرحوم سید گاهی فرزند خردسال ایشان فضولی می‌کرد، ایشان با اشاره به قلمتراشی که در پیش رو داشت، می‌گفتند: آقا... بنشین این قلمتراش گوش را می‌برد. یعنی حاضر نبودند برای آرام کردن و ساکت نمودن فرزند مثل بقیه مردم بگویند: بنشین، گوشت را می‌برم».
مطلبی خواندنی درباره آیةالله زرآبادی (ره)
آیةالله سیدموسی زرآبادی یکی از بنیانگذاران مکتب تفکیک به شمار می‌رود. زرآبادی در این شهر و تهران از محضر حضرات آیات: میرزا ابوالحسن جلوه، میرزا حسن کرمانشاهی، شیخ فضل الله نوری و ... استفاده کرد و در علوم عقلی و نقلی به استادی رسید.
سید موسی در علوم غریبه یکی از استادان مسلم و متبحر بود و در مراحل تقوی و تهذیب نفس و سلوک شرعی نیز از نخبگان عصر خود به شمار می‌رفت، لیکن استادان و مربیان او در این زمینه ها شناخته شده نیستند.
آیةالله زرآبادی به همراه میرزا مهدی اصفهانی و شیخ مجتبی قزوینی خراسانی٬ سه رکن عمده مکتب تفکیک را در سده چهاردهم هجری تشکیل میدهند.
بر اساس این مکتب که ایشان از بزرگان آن است، ناب سازی و خالص ماندن شناختهای قرآنی و فهمیدن این شناختها و معارف به دور از تأویل و مخلوط شدن با افکار و نیز بر کنار از تفسیر به رأی از اهداف آن به شمار می‌رود. به بیان دیگر، جریان مکتب تفکیک بر این باور است که ما کلام تعقل می‌خواهیم اما اصول فلسفی مانند قدم عالم، وحدت وجود و ضرورت علت و معلول را قبول نداریم. یعنی جداسازی دین از فلسفه، و نقد و تخطئه عالمانه فلسفه.
مکاشفه شیطانی (مکاشفه‌ای که گریبان آیةالله زرآبادی را گرفت)
علی اکبر مهدی‌پور در کتاب «اجساد جاویدان» به نقل از آیةالله زرآبادی می‌نویسد: در روزهایی که در قزوین امام جماعت بودم مدتی به سیر و سلوک پرداختم، و به قدری پیش رفتم که پرده‌ها از جلو چشمم برداشته شد، دیوارها در برابر من حائل نبود، وقتی که در خانه نشسته بودم، رهگذرها را در کوچه و خیابان می‌دیدم. روزی به من گفته شد: حال که به این مقام رسیده‌ای، اگر بخواهی به مدارج بالاتر و مقامات والاتر برسی، فقط یک راه دارد، و آن ترک اعمال ظاهری است.
آیةالله زرآبادی گفت: این اعمال ظاهری با دلایل قطعی و براهین مسلّم شرعی به ما ثابت شده است، من هرگز تا زنده‌ام آنها را ترک نخواهم کرد.
گفته شد: در این صورت همه آنچه به شما داده شده، از شما سلب خواهد شد.
پاسخ داده شد: به جهنّم!
آیةالله زرآبادی می‌گوید: از همان لحظه آن حالت از من سلب شد و یک فرد عادی شدم، دیگر از آن کشف و شهود خبری نبود. در آن هنگام متوجه شدم که شیطان از این اعمال ظاهری ما با آن همه نقصی که دارد، شدیداً در رنج و عذاب است. بنابراین تصمیم گرفتم که با تمام قدرت به اعمال مستحبی روی بیاورم و در حدّ توان چیزی از مستحبات را ترک نکنم. از فضل پروردگار در پرتو التزام به شرع مبین حالاتی به من دست داد، که حالات پیشین در برابر آن ناچیز بود.
آیةالله زرآبادی سالیان متمادی به تدریس پرداخت و شاگردان بسیاری پرورش داد که از جمله آنها شیخ مجتبی قزوینی، شیخ علی اکبر اللهیان تنکابنی، شیخ علی اصغر شکرنابی و سید ابوالحسن حافظیان مشهدی و شیخ هاشم قزوینی خراسانی است.
در همایشی ملی بزرگداشت سید موسی زرآبادی علامه عارف قزوینی که شهریورماه سال جاری با حضور شخصیت‌های برجسته کشوری و استانی در شبستان امیرالمومنین (علیه السلام) مسجدالنبی قزوین برگزار شد، مهدی محقق استاد الهیات و عضو مجمع بین‌المللی فلسفه مادرید گفت: آیةالله زرآبادی هم فقیه و هم عارف بود و به عنوان متکلمی زاهد و عابد در مسیر الی الله گام برمی‌داشت.
وی تصریح کرد: آیةالله زرآبادی در مدت دو سال که در قزوین اقامت داشت مردم را شیفته خود کرده بود و با داشتن کرامات، نمونه بارزی از یک شخصیت عارف و زاهد بود. همچنین این چهره علمی با رسیدن به مقامات عالی عرفانی و الهی توانست با تربیت شاگردانی زبده و متعهد به رسالت دینی خود هم عمل کند و پایه گذار عرفانی حقیقی شد.
آیةالله هادی باریک‌بین نیز در این همایش گفت: قزوین مهد اصحاب علم و خواستگاه مردان بزرگی است که آیت الله زرآبادی یکی از افراد شاخص آن است.
نماینده ولی فقیه و امام جمعه قزوین تصریح کرد: شخصیت‌های دینی همچون علامه زرآبادی آنچنان در باریتعالی ذوب شده، از دنیا و تعلقات آن فاصله گرفته بود از این رو به کرامات الهی دست یافت.
در انتهای این مراسم از کتاب «دانای اسرار»؛ شرح حال و زندگینامه علمی و عملی آیةالله سید موسی زرآبادی نوشته سیده فاطمه موسوی رونمایی شد.
به گزارش فارس، سرانجام تقدیر محتوم فرامی‌رسد و سیدموسی زرآبادی ندای حق را لبیک می‌گوید و در روز دوم ماه ربیع الثانی سال 1353 هجری قمری در سن 59 سالگی دار فانی را وداع می‌گوید. پیکر این عالم بزرگ در صحن امامزاده (شاهزاده) حسین (علیه‌السلام) واقع در قزوین به خاک سپرده می‌شود و اکنون آرامگاه سید مورد توجه آشنایان و خواص است.
