العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > موسیقی و غنا:
فتاوای آیت الله العظمی خوئی (قدس سره)
سؤال: 847- آيا تمام انواع موسيقي از غنا شمرده شده كه حرام باشد استماع آن به تمام انواع آن، يا آنكه بعض آن حرام است دون بعض ديگر؟
جواب: هر كدام كه مناسب مجلس لعب و لهو باشد حرام است، و آنچه چنين نباشد حرام نيست. واللََّه العالم.
سؤال: 848- آيا موسيقي حلال داريم يا اينكه تمام موسيقي‌ها حرام است؟
جواب: موسيقي كه مناسب با مجالس لهو و باطل باشد حرام است، و غير اين نوع موسيقي حرام نيستند.
سؤال: 849- آيا نوعي از انواع موسيقي وجود دارد كه گوش دادن به آنها جايز باشد؟ و معني كلامتان كه در جواب بعضي از استفتاءات وارد شده كه فرموده‌ايد موسيقي كه مناسب با مجالس لهو است فقط حرام مي‌باشد، چيست؟
جواب: در كلام ما ابهامي وجود ندارد و روشن است و مراد ما از موسيقي مناسب مجالس لهو، موسيقي‌هايي است كه در راديوهايي كه لهو را پخش مي‌كنند بكار برده مي‌شود و اما اگر موسيقي در سرودها بكار برده شود مثل موسيقي‌هايي كه در ارتش رايج و مرسوم است آنان اشكالي ندارد.
سؤال: 850- آيا حرام است گوش دادن به موسيقي و آلات آن اگر داراي طرب نباشد؟
جواب: جايز نيست اگر بوده باشد مناسب با مجالس لهو و لعب.
سؤال: 851- آيا واقعاً آلاتي هست كه غير لهوي بوده باشد كه جايز باشد بازي با آنها يا آنكه جميع آلات موسيقي لهو است، ما نمي‌دانيم كدام يك لهو است و كدام ـآنها غير لهوي است.
جواب: آلات موسيقي مختلف است بعضي از آنها لهوي است و جايز نيست استعمال آنها مطلقاً و نه فروش و خريد آن، و بعضي از آنها غير لهوي است اشكال ندارد فروش و خريد آنها. و نوع ديگري كه غير لهوي است مرجع وصف آن مربوط به اهل خبره از عرف است. و چنانچه سابقاً ذكر كرديم موسيقي حرام آن غناهايي است كه مناسب مجالس لهو و رقص است و استعمال براي آنها مي‌شود. و اما صداهاي غير لهوي حرام نيست چنانچه در تعزيه‌ها استعمال مي‌گردد و امثال آن.
سؤال: 852- در شناخت اينكه غنا يا موسيقي مناسب با مجلس لهو و لعب است به چه كسي بايد رجوع نمود و در صورت شك چه حكمي دارد؟
جواب: در شناختن آن بايد به عرف و مردم رجوع نمود و آنچه كه در آن شك دارد كه آيا حرام است يا نه پس حرام نيست.
سؤال: 853- اگر انسان به موسيقي كه نفس به شنيدن آن اشتياق داشته باشد گوش دهد آيا اين گوش دادن حرام است؟
جواب: اگر موسيقي غير لهوي باشد گوش دادن به آن اشكالي ندارد.
سؤال: 854- آيا يادگيري موسيقي و سرودها جايز است؟
جواب: اگر آنچه كه ياد مي‌گيرد متعارف مجالس فسق و فجور باشد يادگيري آن جايز نيست و اگر چه قصدش اين باشد كه آنچه ياد گرفته در مجالس فسق و فجور بكار نبرد و در غير لهو و لعب بكار ببرد يعني اگر اصل موسيقي لهوي باشد اگر چه اين شخص آن را در لهو و لعب بكار نبرد يادگيري و بكار بردن آن جايز نيست.
سؤال: 855- سرودهاي مذهبي كه مشتمل بر موسيقي است و شنونده را به طرب نمي‌آورد آيا حرام است شنيدن و انشاي آن يا حرام نيست؟
جواب: اگر كيفيت انشاء، مناسب مجلس لهو باشد حرام است و اگر نباشد حرام نيست. واللََّه العالم.
سؤال: 856- بعضي زنها در عروسي‌ها اگر دايره نباشد بر روي ظرفها مي‌زنند كه از آن صدايي مانند صداي دايره حاصل مي‌شود حكم آن چيست؟
جواب: جايز نيست نواختن آلات لهو يا به نحوي كه در مجالس لهو مي‌نوازند و آنچه استثنا شده غنا براي زنها است به شرط اينكه چيز حرامي با آن همراه نگردد.
سؤال: 857- سرودهايي است ملي يا راجع به مدح وطن يا قبيله و بعضي اشخاص كه دور از منزل هستند و بعضي شعرا آن سرودها را با بعضي آلات موسيقي مانند ني و تار و امثال آن مي‌خوانند آيا جايز است گوش دادن به آن و حكم استعمال آن آلات چيست؟
جواب: جايز نيست استعمال آلات مذكور و شنيدن سرودها به وسيله آنها و اما شنيدن خود سرود بدون آن آلات جايز است.
سؤال: 858- حكم گفتن شعر در غير مدايح اهل بيت و مصائب آنها و غزلها است؟
جواب: اشكال ندارد.
سؤال: 859- نقاره خانه‌اي كه موقع نزديك طلوع و غروب آفتاب مي‌زنند گوش كردنش چه صورت دارد؟
جواب: مانعي ندارد.
سؤال: 860- گوش كردن دايره زنگي چه صورت دارد؟
جواب: جايز نيست.
سؤال: 861- آلات موسيقي هست مانند طبل و مزمار و زدن به ني آيا اينها آلات لهو هستند و آيا اينها براي لهو ساخته شده؟
جواب: بله.
سؤال: 862- چه حكمي دارد بازي و زدن بر اين آلات مذكوره؟
جواب: جايز نيست.
سؤال: 863- چه حكمي دارد استعمال اين آلات در مجالس و تعزيه‌ها و موكبهاي حسيني؟
جواب: جايز نيست.
سؤال: 864- چرا مراجع تقليد در عوض اينكه مردم را در حيرت و سرگرداني و شبههء لهوي و غير لهوي بودن موسيقي و غنا قرار دهند، موسيقي و غنا را بالكل حرام ننمودند؟
جواب: شأن و وظيفهء مراجع تقليد آن است كه آنچه از ادلّهء احكام كه كتاب و سنت است مي‌فهمند آن را بيان كنند، نه اينكه خود حكمي را جعل و تفريع نمايند. و آنچه كه در مورد موضوع غنا از كتاب و سنت فهميده‌اند آن بوده كه غناي لهوي حرام است نه هر غنايي.
سؤال: 865- در جشنها و اعياد مذهبي و عروسي‌ها كف زدن و دايره زدن و وسايل ديگر از قبيل تار و طنبور و موسيقي چطور است و تا چه حد كف زدن مجاز است؟
جواب: كف زدن في نفسه مانعي ندارد در صورتي كه مقرون به محرمات ديگر نشود، و اما دايره زدن جايز نيست.
سؤال: 866- در مجالس عروسي‌هاي مذهبي گاهي دايره مي‌زنند يا كف مي‌زنند در زنها زنها مي‌رقصند و در مردها مردها مي‌رقصند يا گاهي به قابلمه يا ته دلو مي‌زنند، چگونه است؟
جواب: دايره زدن حرام است ولي بقيه سؤال مانعي ندارد. واللََّه العالم.
سؤال: 867- در مجالس عروسي دايره بي‌حلقه زدن و در مجالس مذهبي به آهنگ اشعار مذهبي كف زدن چطور است؟
جواب: دايره زدن مطلقاً حرام است و اما بقيه سؤال مانعي ندارد.
سؤال: 868- كف زدن مطلق بدون تكلم به باطل يا به خصوص كف زدن در خواندن اشعار مولودي و مدح و فضايل ائمه جايز است يا نه به عنوان اظهار شادي؟ و همچنين در عروسي‌ها دايره زدن يا كف زدن با اينكه اشعار غير مهيج مي‌خوانند يا اصلاً اشعار هم نمي‌خوانند، آيا جايز است يا نه و مرحوم آية اللّه حكيم قدس سره در باب مكاسب محرمه منهاج مسئله 17 غناء النساء في الاعراس را با شرايطي جايز دانسته‌اند، شما چه مي‌فرمائيد؟
جواب: كف زدن تنها بدون تكلم به باطل مانعي ندارد و دايره زدن و غير دايره از آلات لهو جايز نيست و آنچه آقاي حكيم طاب ثراه مرقوم فرموده صحيح است.
سؤال: 869- آيا رقص بعنوانه محرّم است يا بايد داخل تحت عنوان محرّم باشد و آيا آنچه از سرودها خوانده مي‌شود حتي سرود فلسطيني اشكال ندارد؟ كما نقل عنكم و آيا استماع صوت آلات لهو حرام است؟
جواب: مادامي كه به نحو غناي لهوي معدود نباشد استماع آن مانعي ندارد.
سؤال: 870- شخصي زيارت قم مي‌رود يا زيارت امام رضا عليه السلام يا ساير مشاهد مشرفه، در بين راه ماشين‌ها موسيقي مي‌زنند، آيا چنين زيارت رفتن جايز است يا نه؟
جواب: استماع حرام است و شنيدن قهري حرام نيست. واللََّه العالم.
سؤال: 871- در ماشيني كه به عنوان زيارت يا اموري كه ضروري نيست نشسته‌ايم و راننده يا مسافرين موسيقي مي‌زنند، تكليف چيست در صورتي كه مي‌دانيم سماع حرام نيست.
جواب: به قدري كه محذوري نداشته باشد بايد نهي از منكر نمود.
سؤال: 872- مسافرت با ماشيني كه در او قطعاً موسيقي راديو گرفته مي‌شود جايز است يا خير؟
جواب: در صورتي كه به قصد استماع موسيقي راديو نباشد مانعي ندارد و بايد استماع ننمايند.
سؤال: 873- سماع موسيقي چگونه است و وقتي رينگي از موسيقي مي‌شنويم از كجا بفهميم حرام است يا خير؟
جواب: در صورتي كه مشتمل بر غناء باشد جايز نيست.
سؤال: 874- در آغاز اخبار راديو يك نوع صداهايي به نام آغاز پخش اخبار نواخته مي‌شود گوش نمودن آن چه حكمي دارد؟
جواب: در صورتي كه مشتمل بر غناء نباشد مانعي ندارد.
