العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > قرض و دین:
فتاوای آیت الله العظمی خوئی (قدس سره)
سؤال 941- بين آقايان بارفروشها رسم است كه به زارع پول قرض مي‌دهند به شرط اينكه در موقع محصول اجناس را نزد او بياورد بفروشد و حق بارفروشي خود را بردارد به اين معني كه اگر بداند كه مقترض اجناس را نمي‌آورد قرض نمي‌دهد چون شرط ربايي است راهي براي آن بيان فرمائيد.
جواب: در يك معامله و عقدي ديگر كه بين آنها واقع شود شرط كنند كه بارفروش مبلغ معين قرض بدهد و مقترض محصول را نزد او بياورد براي فروش. واللََّه العالم.
سؤال 942- اشخاصي كه بدهكار مردم هستند در صورتي كه طلبكار مطالبه مي‌كند، آيا واجب است غير از خانه مسكوني لايق به شأن و لوازم لايق به شأن و خرج يك شب آن روز خود و عيال واجب النفقه را (از قبيل گندم، جو، آرد، نان، نفت، نمك، گاو، گوسفند، مرغ، هيزم، سياره، گاري، تراكتور و غيره) را بفروشد و جواب طلبكار را بدهد يا نه؟ مستدعي است مشروحاً بيان فرمائيد كه مسئله كثير الابتلا است و كذا سرمايه دكان و اسباب دكان نجاري و خياطي و بزازي و عطاري و غيره. آيا مديون چه وظيفه دارد اگر دائن مهلت نمي‌دهد؟
جواب: چيزهايي كه نزد مديون است از اثاث زندگي يا كسب كه به نداشتن و دادن آن به طلبكار، در حَرَج زندگي واقع مي‌شود، يا از اعتبار او كاسته مي‌شود، واجب نيست آن را براي اداي دين از دست بدهد.
سؤال 943- زيدي از عمرو طلبكار است و در عوض چك يا سفته يا سند ثبتي مثلاً در دست دارد چون كه مديون در پرداخت دين مسامحه مي‌كند دائن ناچارمي‌شود به مقامات مربوطه جهت دريافت طلب خود مراجعه و شكايت كند و معلوم است تا خاتمه دعوي متحمل مخارجي از قبيل تمبر و خرج اياب و ذهاب و وكيل و غيره خواهد شد، چنانچه طلبكار از طلب خود بگذرد متضرر مي‌شود و به علاوه امكان دارد بازار كلاه برداري رواج پيدا نمايد. غرض اين است كه با اين وصف وظيفه طلبكار چيست و مخارجي را كه كرده علاوه بر طلب خود آيا مي‌تواند از بدهكار بگيرد يا نه و چنانچه در ابتداء اقتراض و استقراض شرطي به بيان آيد كه در صورت مسامحه مديون و شكايت دائن كليه مخارج را علاوه بر اصل دين، بدهكار به طلبكار بپردازد آيا اين شرط و قرارداد صحيح و لازم است يا خير؟
جواب: در مفروض سؤال حق مطالبه آن مصارف را ندارد، مگر آنكه در خودِ قرض و يا عقد لازم ديگري شرط شده باشد.
سؤال 944- زيدي سي سال قبل فوت كرده و بدهكاريش در دفتر ثبت بوده مثلاً ده تومان به مردم بدهكار است حالا بعد از سي سال در مقام اداء، ده تومان اسكناس به ايشان بدهد كافي است يا خير؟
جواب: هر گاه طوري كه نوشته‌ايد ثبت شده، يعني به عنوان تومان بدون قيد و شرط، دادن اسكناس فعلي كافي است.
