فتاوای آیت الله العظمی سبحانی (مدظله)

تصرف در شىء مشترك

سؤال:در آپارتمانى هستم و همسايه ما در راهرو (به اين عنوان كه راهرو مشترك مى باشد و هر كسى حقى دارد) باعث آزار و اذيت ما مى شود آيا چنين حقى براى ايشان مى باشد؟

جواب: بسمه تعالى: هر نوع تصرّفى كه مايه ايذاء ديگرى باشد جايز نيست. والله العالم

ادعاى جعلى بودن قولنامه توسط فروشنده

سؤال:زمينى را مالك بودم كه اكنون شخصى آن را عدواناً متصرف شده است، البته اين شخص، قول نامه اى كه مورد تأييد محاكم قضايى است در اختيار دارد و بر اساس آن،مدعى خريد آن زمين از من است. آيا قول نامه اى كه فاقد امضاى شهود و مورد انكار من باشد، مالكيت اين شخص را ثابت مى كند؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض سؤال هرگاه مدعى خريد زمين دو شاهد عادل گواهى دهند كه قول نامه از طرف مالك مى باشد، قول متصرف پذيرفته است، در غير اين صورت، قول مالك قبلى با قسم قبول مى شود. والله العالم

ادعاى مستأجر بر حق كسب

سؤال:منزلى را با سند شش دانگ خريدارى كردم، لكن پس از مدتى از طرف دادگاه به بنده اعلام شد كه حدود ده سال قبل، شخصى مستأجر اين منزل بوده است، ولى به جهت اختلاف مالى، مستأجر را از اين منزل بيرون كرده اند. پس از آن كه اين منزل چند دست گشت، او توانست حق خود را (حق كسب و پيشه) از دادگاه مطالبه كند اكنون اين منزل بايد به ايشان برگردد. تكليف بنده چيست؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض سؤال دو راه وجود دارد: اگر شما از چنين حقـى اطلاع نداشتيـد مى تـوانيـد معـاملـه را فسخ كنيـد و پـولى را كه پرداخته ايد و نيز ضررى كه متوجه شما شده را از فروشنده بگيريد يا از فروشنده بخواهيد كه مدعى حق كسب و پيشه را راضى كند. والله العالم

غصب اشياء كوچك

سؤال:اگر شخصى اشياى كوچكى مثل دمپايى، النگو، شلوار و غيره را غصب كند و سپس پس دهد، بايد اجرت المثل مدت غصب را نيز به صاحبش بدهد؟

جواب: بسمه تعالى: تعيين اجرت المثل براى چنين اشياى كوچك مشكل است، مع الوصف اگر از آنها استفاده نموده و عرفاً براى آن اجرتى وجود دارد، بايد آن را بپردازد. والله العالم

پارك در پاركينگ

سؤال:آيا در پاركينگ مجتمع مسكونى مى توان بيش از يك ماشين پارك كرد؟

جواب: بسمه تعالى: براى استفاده از پاركينگ بايد به مقررات آپارتمان توجه و رعايت شود. اگر براى هر كسى محدوده اى معيّن شده است، او حق ندارد به محدوده   ى ديگران تجاوز كند، ولى مى تواند محدوده خود را به صورت رايگان يا غير رايگان در اختيار ديگرى قرار دهد. والله العالم

ماندن مهمان بدون رضايت صاحبخانه

سؤال:پدر زن اينجانب به علت بيمارى و احتياج به مراقبت به منزل ما آمده است و پس از بهبودى نسبى و با توجه به اينكه همسرو چند فرزند پسر دارد به منزل خود نمى رود و همسرم مى گويند بايد پدر تا آخر عمر با ما زندگى كند آيا ماندن وى در خانه ما جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه صاحب خانه راضى به ماندن پدرزن نباشد بايد خانه را ترك كند ولى حرمت پدر زن نيز رعايت شود . والله العالم

 خريد و فروش هاى بدون اجازه مالك

سؤال:شخصى ملكى را به صورت فضولى به ديگرى به مبلغ پانزده ميليون فروخته و خريدار نيز ملك را به هفده ميليون به ديگرى فروخته است و سومين نفر نيز اين زمين را به چهل ميليون تومان فروخته است اكنون مالك اولى تمام تصرفات را باطل اعلام كرده است خسارات وارده از چه كسى مطالبه مى شود؟

جواب: بسمه تعالى: تمام معاملاتى كه انجام شده فضولى بوده است و چون مالك راضى نبوده است همگى فاقد صحت مى باشد، و هر مشترى به فروشنده قبل رجوع مى كند وثمن خود را دريافت مى كند، بنابراين فروشنده اول بايد پانزده ميليون به خريدار بپردازد و خريدار نيز هفده ميليون به خريدار دوم بپردازد و همچنين و غيز از وجه پرداختى حق گرفتن مبلغ ديگرى ندارد . والله العالم

قيمت زمان تصرف يا زمان انتقال در غصب

سؤال:زمينى در يك اقدام غير شرعى توسط عده اى تصرف شد و سپس ساختمان احداث شد اكنون متصرفين حاضر به پرداخت قيمت آن شده اند آيا متصرفين مى توانند ما را مجبور به پذيرش قيمت زمين در موقع تصرف بنمايند؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض سؤال بايد قيمت زمان انتقال (قيمت روز) را بپردازند و كسانى كه فعلاً متصرف هستند بايد رضايت مالك را جلب كنند . والله العالم

غصب زمين و اثبات آن پس از ده سال

سؤال:زمينى سال 79 به غير عمد تصرف شده، سپس به فروش رفت اكنون كه مالك فوت شده است طبق حكم دادگاه غصب شدن ملك محرز شده است وظيفه غاصب چيست؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض سؤال بايد زمين به ورثه برگردد و يا با رضايت وارث قيمت روز پرداخت شود . والله العالم

چيدن گل از باغ ديگرى بدون اجازه

سؤال:شخصى شاخه اى از گل سرخ و يا نعناع و ... را از باغ ديگرى بدون اجازه او بريده و يا دزديده است كه دسترسى به او و يا ورثه او ندارد، آيا تصرّف در حاصل و فروعات آن كه رشد كرده و اضافه مى شود شرعاً چطور است، آيا قابل استفاده است؟

جواب: بسمه تعالى: نماء تابع اصل است اگر صاحب آن را نمى شناسد با اجازه حاكم شرع آن را تملك كند و قيمت آن را به عنوان صدقه از طرف مالك به فقراء بدهد. والله العالم

حليت طلبيدن از صاحب پولى كه غصب شده

سؤال:اگر شخصى پولى را دزدى كرده ولى بعد از چند سال پشيمان شده و توبه كرده است و از صاحب پول طورى كه او نفهميده ، حليّت طلبيده و او حلال كرده آيا الان بايد دوباره از صاحب پول ها حليّت طلب كند و جريان پول ها را مطرح كند؟

جواب: بسمه تعالى:اگر او مورد حليّت و مقدار آن را فهميده و حلال كرده ديگر حليّت طلبى لازم نيست و اگر او بدون آگاهى از خصوصيت مورد ، حليّت خواهى كند به طورى كه اگر مى دانست مورد حليّت پول است حلال نمى كرد بايد دو مرتبه حليّت بطلبد.والله العالم

فروش بدون رضايت صاحبان ملك

سؤال:برخى از زمينهايى كه شهردارى يا سازمان مسكن در اختيار مردم مى گذارند صاحبان اصلى آنها رضايت ندارند تكليف كسانى كه اين زمينها را در اختيار دارند چيست؟

جواب: بسمه تعالى: هر نقطه اى كه مى دانيد متعلق به كسى ديگر است از آنجا استفاده نكنيد و در موارد ديگر كه براى شما مشكوك است، استفاده اشكال ندارد . والله العالم

تصرف در زمين مشاع

سؤال:برخى از افراد در زمين مشاع مراسمى برپا نموده اند در حالى كه برخى از مالكين راضى نيستند آيا تصرف جهت مراسم جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: بدون رضايت همه مالكان نبايد در زمين مشاع تصرف كرد . والله العالم

 ملحق كردن مقدارى از كوچه به مسجد

سؤال:اگر به جهت تعريض راه، قسمتى از مسجد در خيابان واقع شود و شهردارى اجازه دهد كه قسمتى از كوچه پشت مسجد به مسجد ملحق شود ولى ساكنين آن كوچه مخالفت مى كنند آيا ساكنين آن كوچه حق مخالفت دارند؟

جواب: بسمه تعالى: از آنجا كه راه متعلق به عموم مردم است نمى توان آن را جزء مسجد كرد و اگر مصلحت عمومى ايجاب كرد به جاى آن راه ديگرى در اختيار بگذارند . والله العالم

اصلاحات ارضى

سؤال:زمينهايى در طرح اصلاحات قبل از انقلاب از مالكين اخذ و به كشاورزان واگذار شده اكنون وظيفه كشاورز چيست؟

جواب: بسمه تعالى: بايد رضايت مالك جلب شود و تغيير حكومت، در حكم شرعى تأثير ندارد . والله العالم