فتاوای آیت الله العظمی جوادی آملی (مدظله)

سؤال:  كف‌زدن در مراسم جشن اهل‌بيت (عليهم السّلام)، چه حكمى دارد؟ منظور از طرب ‏چيست؟ حدّ لهو و لعب، چيست؟‏

جواب:  الف) كف زدن در مراسمى كه به نام اهل‌بيت (عليهم السّلام) تشكيل مى‌شود، اگر ‏در جامعه دينى توهين تلقى شود، بايد ترك شود. ب) طربِ مذموم خفّتِ شهوانى است. ج) ‏حدّ لعب آن است كه مخصوص محفلِ تبه‌كاران باشد.

 سؤال:  قمه و زنجير چاقويى زدن و تيغ كشيدن در مجالس عزاى اهل‌بيت (عليهم السّلام)، چه ‏حكمى دارد؟

جواب:  چيزى كه در شرايط كنونى، مايه‌ي وهن اسلام است، مانند قمه زدن و ...، جايز ‏نيست. چيزى كه مايه تعظيم شعائر است يا سبب هتك نيست، مانند زنجير زدن، جايز ‏است.

 سؤال:  گفتن ذكرهايى مثل خداى من حسين است، من على‌اللّهيم و لا إله إلاّ فاطمه، چه ‏حكمى دارد؟

جواب:  بايد ترك شود.

 سؤال:   در برخى مجالس كه براى بزرگداشت اهل‌بيت (عليهم السّلام) برپا مى‌شود، مسايلى ‏به چشم مى‌خورد؛ از جمله:‏

‏١ـ تصريح به الفاظى كه دلالت بر الوهيت اهل‌بيت (عليهم السّلام) دارد؛ مانند: لا إله إلاّ ‏على و ... .‏

‏٢ـ خواندن اشعار و بيان مطالبى كه مقام خداوند را در برابر اهل‌بيت (عليهم السّلام) ‏پايين مى‌آورد؛ مانند: خدا عكس على را ماچ مى‌كرد.‏

‏٣ـ انجام بعضى كارها در منظر مردم، براى اظهار ذلّت در برابر اهل‌بيت (عليهم السّلام) ؛ ‏مانند آويختن زنجير به گردن و درآوردن صداى حيوانات.‏

‏٤. نسبت دادن برخى امور به اهل‌بيت (عليهم السّلام) كه به ظاهر با عصمت آنان ‏منافات دارد.‏

برخى افراد در توجيه اين اعمال كه در آن شائبه حرمت وجود دارد، مى‌گويند: دستگاه امام ‏حسين (عليه السّلام) از محدوده‌ي فقه خارج است. لطفاً با بيان نظر شريفتان، راه‌گشاى ما ‏براى دست‌يابى به بينشى به دور از اشتباه و بهره‌مندى صحيح از مجالس اهل‌بيت ‏‏(عليهم السّلام) باشيد.‏

جواب:  الف) اهل‌بيت عصمت و طهارت (عليهم السّلام) همتاى قرآن كريم، معصوم و حجّت ‏الهى‌اند.‏

ب) تعظيم شعائر اهل‌بيت (عليهم السّلام)، مورد ترغيب اكيد شارع مقدس است.‏

ج) در تمام مراسم، لازم است از غلو پرهيز شود.‏

د) لازم است در همه مراسم، از گفتار يا رفتارى كه موجب هتك مقام شامخ امامت و وهن ‏خاندان عصمت يا اهانت به اصل عزادارى است، احتراز شود.‏

هـ) نهضت سيّد الشهداء (عليه السّلام) براى احياى حق و اماته باطل بود؛ كارى كه حق ‏نباشد، انجام آن مخالف هدف قيام حسينى (ارواحنا فداه) است.

 سؤال:  در مراسم عزاى سيّد الشهداء (عليه السّلام) لطمه زدن به صورت به دور از ريا و تظاهر، ‏چه حكمى دارد؟

جواب:  صرف نظر از حكم لطمه‌زدن به صورت در مصيبت، انجام چنين كارى اگر موجب ضرر ‏قابل اعتنا نباشد، اشكال ندارد.

 سؤال:  هروله كردن (حالتى بين راه‌رفتن و دويدن) همراه با سينه‌زنى در مراسم عزادارى، چه ‏حكمى دارد؟

جواب:  هروله، ذاتاً اشكال ندارد، ولى اگر موجب وهن عزادارى شود، اشكال دارد.

 سؤال:   سينه زدن با بدن برهنه، به دور از چشم نامحرم، چه حكمى دارد؟

جواب:  در صورتى كه مصون از نگاه نامحرمانه ـ نه خصوص نامحرم ـ باشد، اشكال ندارد.

سؤال:  جمعي از جان‌نثاران و شيعيان و محبّان اهل‌بيت عصمت و طهارت همه ساله در ايّام ماه محرّم و صفر از ساليان دراز تاكنون مشغول به اقامه عزاداري سرور و سالار شهيدان حضرت اباعبدالله الحسين(عليه السلام) و ديگر ائمه معصومين(عليهم السلام) در نقش تعزيه و شبيه‌خواني در شهر مذهبي سيّدان فارس كه سراي سادات و دارالمؤمنين است و ديگر قُراه فارس و خودِ شهر شيراز بوده و هستيم و طريقه‌اش آن است كه مرد لباس مخصوص زنانه نمي‌پوشد و پيراهن سياه عربي پوشيده و با پارچه سياه تا روي بيني‌ را مي‌پوشانند و اطفال را هم لباس عربي پوشيده به زبان حال مي‌خوانند و اجماع مرد و زن مخلوط به هم نمي‌باشد و آواز غنا در كار نيست و ساز و شيپور و طبل كه مخصوص عزاداري است به صورت مارش عزا مي‌نوازند و چون اشعار تعزيه ما را شاعر گرانقدر مرحوم آقاي ميرزا علي‌جان كاوياني‌راد متخلّص به سُكوتي كه از اساتيد تعزيه در ايران بوده‌اند از نصّ احاديث معتبره شيعه روايات را به شعر درآورده‌اند نسخه‌ها در بين نسخه‌هاي سراسر ايران بي‌نظير مي‌باشد و ايشان از اهل داروكلاه ساري بوده‌اند كه مقدّرات و برپايي عزاي امام حسين كه در سراسر ايران مسافرت مي‌نموده‌اند جهت اجراي مراسم تعزيه ايشان را به فارس کشانيده و در آنجا ساکن و مدفون شده اند و حدود سيصد مجلس تعزيه از ايشان به يادگار مانده كه قابل تحسين است و حتي‌الامكان در مجالس ما اشعار دروغ خوانده نمي‌شود و مجالس با شكوه خاص برگزار مي‌گردد و به كثرتي شور و گريه برپا مي‌شود كه قابل توجّه است آيا رفتن در همچو مجالس و گرفتن اجرت و اقامهٴ آن در فتواي حضرتعالي چه صورت دارد آنچه را كه در احكام دين مُبين اسلام از فتواي آن وجودِ معدنِ مَجد و شرف است به دست خطّ شريف مرقوم و مُزيّن فرماييد.

جواب1: در صورت حفظ همه شرايط مرقوم در استفتا اقامه، شركت و تهيّه مقدّمات جايز بلكه راجح است.

جواب2: چون هدف نهضت سيّدالشهداء(عليه السلام) استنقاذ بندگان خدا از جهالت و ضلالت بود نبايد طرزي رفتار كرد كه تعزيت به جاي تعليم، تربيت و تزكيه نفوس قرار گيرد

 سؤال:  قمه و زنجير چاقويي زدن و تيغ كشيدن در مجلس عزاي اهل‌بيت چه حكمي دارد اگر خصوصي باشد و عمومي چه حكمي دارد؟

جواب1: چيزي كه در شرايط كنوني مايهٴ وهن اسلام است مانند قمه زدن و.. جايز نيست.