العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > عزاداری:
فتاوای آیت الله العظمی بهجت (قدس سره)
تعزیه و شبیه خوانى
سؤال1825. تعزیه و شبیه خوانىهاى مذهبى به صورت فعلى، چه حکمى دارد؟
پاسخ: اگر مشتمل بر حرام و منشأ انتزاع حرام نباشد، مانعى ندارد.
تشبّه به اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ در نمایش و تعزیه
سؤال1826. تشبه به اهل بیت ـ علیهمالسّلام ـ در نمایش و تعزیه و... چه حکمى دارد؟
پاسخ: اگر هتک احترام نشود، مانعى ندارد.
تعزیه تاریخ غیر معتبر
سؤال1827. تعزیه و شبیه خوانى بخشهایى از تاریخ که سند معتبرى ندارند (مثل ازدواج حضرت قاسم)، چه حکمى دارد؟
پاسخ: اگر معلوم باشد که نقل از بعض تواریخ و روایتها است، اشکال ندارد.
سیاه پوشى در عزادارى اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ
سؤال1828. در مراسم عزادارى اهل بیت ـ علیهمالسّلام ـ سیاه پوشى چه حکمى دارد؟
پاسخ: خوب است، ولى موجب اعتراض به دیگران نباشد.
تعزیه و شبیه خوانى
سؤال1829. 1) آیا تعزیه و شبیه خوانى اشکال دارد؟
پاسخ: امورى که در تعزیه انجام مىشود را باید یکى یکى سؤال کرد، چنین نیست که مجموع امور تعزیه خوانى، یک حکم داشته باشد.
2) یا مرد، اگر لباس زن را در تعزیه بپوشد و جاى او بخواند، اشکال دارد؟
پاسخ: بله، اشکال دارد.
3) آیا صداى شیپور و طبل و دُهل در تعزیه حرام است؟
پاسخ: ترک اینها احوط است وجوبا.
قمه زنى
سؤال1830. نظر مبارکتان را در مورد قمه زنى بیان فرمایید.
پاسخ: حکمش به عنوان اوّلى عدم ضرر رساندن به خود یا دیگرى است، به حدّى که حرام باشد؛ پس اگر مضرّ نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتب نباشد فى نفسه اشکال ندارد.
نقّالى و پرده خوانى مذهبى
سؤال1831. نقّالى و پردهخوانىهاى مذهبى ـ که زندگى پیامبران و ائمه معصومین ـ علیهمالسّلام ـ را از روى شمایل نقاشى شده ایشان توضیح مىدهند ـ ، چه حکمى دارد؟
پاسخ: اگر مشتمل بر حرام و منشأ انتزاع حرام نباشد، مانعى ندارد.
حدود شرعى بردن نام مقدّس اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ
سؤال1832. نظر حضرتعالى در مورد این که در بعضى از مجالس اهل بیت (علیهم السّلام) و سینه زنى، نام مقدّس اهل بیت (علیهم السّلام) خیلى عادى و عامیانه بر زبانها جارى مىشود، چیست؟
پاسخ: تا حدّى که موجب هتک نباشد، مانعى ندارد.
حدود شرعى سینه زنى و عزادارى
سؤال1833. برخى از شیعیان در مجالس عزادارى اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ و خصوصا مجلس سرور شهیدان، اباعبداللّه الحسین ـ علیه السّلام ـ اقدام به سینه زنى و کندن صورت مىنمایند ـ که باعث کبود شدن و خونریزى مىشود ـ ، حکم شرعى آن چیست؟
پاسخ: در صورتى که مناسب عزادارى باشد و مرضآور نباشد، اشکال ندارد.
لخت شدن و سرخ شدن بدن در عزادارى
سؤال1834. لخت شدن در عزادارى چگونه است و اگر بر اثر سینه زنى، بدن سرخ شود، چه حکمى دارد؟
پاسخ: اشکال ندارد و لخت شدنى که در معرض نظر حرام نامحرم باشد، جایز نیست.
سینه زدن زنان
سؤال1835. سینه زدن زنان با حفظ حجاب چه صورتى دارد؟
پاسخ: اشکال ندارد.
حکم زنجیر زنى
سؤال1836. زنجیرزنى چه حکمى دارد؟
پاسخ: اشکال ندارد.
احتمال ریا در عزادارى
سؤال1837. شرکت در جمعى که گمان مىرود با ریا عزادارى مىکنند، چگونه است؟
پاسخ: شما خودتان سعى کنید که عملتان با اخلاص باشد.
عزادارى و تأخیر نماز اوّل وقت
سؤال1838. شرکت در عزادارى، به طورى که نتوانیم نماز را در اوّل وقت بخوانیم، چه حکمى دارد؟
پاسخ: نماز در اوّل وقت را در اولویّت قرار دهید.
عزادارى کردن همراه با گناه
سؤال1839. اگر شرکت در عزادارى توأم با گناه باشد (مثل نگاه به نامحرم یا خودنمایى)، چه حکمى دارد؟
پاسخ: چنان چه با گناه باشد، حرام است.
نوحه سرایى به سبک موسیقى
سؤال1840. خواندن قرآن، نوحه و عزادارى به صورت سبکهاى موسیقى (در دستگاههاى موسیقى) جایز است؟
پاسخ: خیر، حرام است.
حدود شرعى مدّاحى با آهنگهاى مختلف
سؤال1841. سرودهایى که مداحان، با آهنگهاى مختلف (صوتها و سبکهاى مختلف) در شادىهاى اهل بیت ـ علیهمالسّلام ـ مىخوانند، چه حکمى دارد؟
پاسخ: اگر غنا و مطرب نباشد، مانعى ندارد.
اشعار با مضامین مشتبه
سؤال1842. خواندن اشعارى با مضامین مشتبه که در آن خود را زینب اللهى یا حسین اللهى مىدانند، چه صورتى دارد؟ و شرکت در چنین مجالسى جایز است؟
پاسخ: اگر منشأ انتزاع حرام است، جایز نیست.
سؤال1843. برخى مدّاحان درباره اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ غلّو مىکنند، تعابیرى مانند الوهیّت درباره آن بزرگواران به کار مىبرند، شعرها را به گونه اى با صدا مىخوانند که شنوندگان را به حرکت مىآورد، گاهى در مقام خضوع و خشوع خود را تشبیه به حیوانات ـ مانند سگ ـ مىکنند یا حتّى گاهى صداى آنها را در مىآورند. آیا این کارها از لحاظ شرع چه حکمى دارد؟
پاسخ: این کارها خلاف احتیاط است، بلکه اگر به طورى باشد که اهانت به آن ذوات مقدسه ـ علیهم السّلام ـ باشد، به عنوان ثانوى حرام قطعى است.
شنیدن نوحه همراه با موسیقى
سؤال1844. نوارهاى نوحهاى اخیرا رایج شده که نوحه همراه با موسیقى خوانده مىشود و برخى از آنها بسیار تأثیر گذار است، تولید، پخش، خرید و فروش و شنیدن چنین نوارهایى آیا جایز است؟
پاسخ: جایز نیست. (به توضیح مذکور در مسأله ى 20 از ملحقات رساله مراجعه شود.)
لخت شدن در مجالس عزادارى
سؤال1845. گاهى در سینه زنى یا زنجیر زنى، افراد بخشى از بدن را برهنه مىکنند، در حالى که زنان نیز حضور دارند. آیا اشکال دارد؟
پاسخ: تا هنگامى که علم به تعمّد نظر با ریبه از دیگران ندارند، اشکال ندارد.
نذر وسیله جهت عزادارى
سؤال1846. اگر کسى وسیلهاى مثل عَلَم و... را جهت عزادارى امام حسین ـ علیه السّلام ـ نذر کرده باشد، آیا مسؤول حسینیه مىتوانند از قبول آن خوددارى نماید؟
پاسخ: اگر صلاح نداند، مىتواند.
باقیمانده پول عزادارى
سؤال1847. هر سال ممکن است مقدارى از پول و نذوراتى که مردم جهت مجالس عزادارى کمک مىکنند
اضافه بیاید، با توجه به این که برخى از موادّ خوراکى را نمىتوان تا سال دیگر نگهدارى کرد، تکلیف آن اموال چه مىشود؟
پاسخ: اضافه را در همان روز و همان مجلس و حوالى و همسایگان آنجا مصرف کنند.
بلندگوى مراسم عزادارى
سؤال1848. آیا شرعا مىتوان بلندگوهاى بیرون مسجد را جهت عزادارى امام حسین ـ علیه السّلام ـ روشن گذاشت تا مردم از آن بهره بیشترى ببرند؟ اگر علم به رضایت مردم داشته باشیم چه طور؟
پاسخ: اگر موجب اذیت دیگران نباشد، جایز است.
کرایه اکو جهت مجالس عزادارى
سؤال1849. اکو و بلندگوهایى که معمولاً در مجالس لهو و لعب و عروسىها استفاده مىشود، مىتوان جهت مجالس عزادارى کرایه کرد؟
پاسخ: اگر آن مجالس خالى از لهو و لعب باشد، اشکال ندارد.
مصرف هدیه روحانى در مخارج عزدارى
سؤال1850. پولهایى که از مردم در مجالس مذهبى جهت هدیه به روحانى جمع آورى مىشود، آیا مىتوان بخشى از آن را به روحانى داد و بقیه آن را خرج حسینیه، عزادارى و ساخت مسجد یا مصارف عام المنفعه استفاده نمود؟
پاسخ: خیر، نمىتوان.
خریدن عَلَم که داراى مجسمه طاووس است
سؤال1851. آیا خریدن عَلَم که داراى مجسمه حیواناتى مثل کبوتر، طاووس و... است براى عزاى امام حسین ـ علیه السّلام ـ اشکال دارد؟
پاسخ: اشکال ندارد.
فروش پارچه هاى عَلَم
سؤال1852. آیا جایز است پارچه هاى عَلَم را ـ که مردم به عَلَم مىبندند ـ فروخت و خرج حسینیه یا عزادارى یا مسجد کرد؟
پاسخ: خیر، مگر با اطمینان به این که به همین مقصود داده اند.
پول مرثیه سرایان
سؤال1853. آیا پول دادن به مرثیه سرایانى که بعضى از مطالب بىمدرک یا ضعیف السّند را مىخوانند و یا با غنا اشعار را مىخوانند جایز است؟
پاسخ: اگر به نحو حرام بخوانند، جایز نیست؛ مگر این که به عنوان مزد کار حرام نباشد.
احترام به وسایل عزادارى
سؤال1854. آیا احترام گذاشتن به لباس سیاه، ضریح، علم و پارچههایى که اختصاص به عزاى امام حسین ـ علیه السّلام ـ دارد، مشروع است؟
پاسخ: بله.
چهل چراغ در دسته هاى عزادارى
سؤال1855. استفاده از چهل چراغ در دستههاى عزادارى چه حکمى دارد؟
پاسخ: اشکال ندارد.
برپایى مجلس عزادارى بدون اذن شوهر
سؤال1856. برپا کردن مجالس عزادارى، جشن و میهمانى در منزل، بدون اذن شوهر جایز است؟
پاسخ: اگر منزل مال شوهر باشد، جایز نیست؛ مگر با اطمینان به رضایت او.
مقاتل معتبر
سؤال1857. مقاتل معتبر اعم از فارسى و عربى از نظر حضرتعالى کدامند؟
پاسخ: کتبى که بزرگان از علماى امامیه (رض) نوشتهاند.
عرض تبریک در ایام شهادت معصومین
سؤال1858. آیا مصافحه کردن و تبریک سال نو در روز عاشورا، یا شهادت معصوم که مقارن اعیاد نوروز شده است، اشکال دارد؟
پاسخ: هر چند حیثیّت شهادت مصومین با عید نوروز متفاوت است، اما مقارنت زمانى مىتواند مستلزم هتک احترام باشد.
نگهدارى وسایل عزادارى در مسجد
سؤال1859. گذاشتن وسایل هیأت عزادارى امام حسین ـ علیه السّلام ـ در مساجد چگونه است؟
پاسخ: اگر در کنارى باشد و مزاحمت با نمازگزاران نداشته باشد، اشکال ندارد.
تشکیل هیأت مذهبى در منزل و خالى ماندن مساجد
سؤال1860. تشکیل هیأتهاى مذهبى در منازل و خالى کردن مساجد در مناسبتهاى مذهبى، چه حکمى دارد؟
پاسخ: اشکال ندارد و مناسب است مساجد را براى اقامهى نماز و عبادات دیگر بگذارند.
استفاده از طبل و سنج در عزادارى
سؤال1861. استعمال طبل و سنج و نى درعزادارى چه حکمى دارد؟
پاسخ: اشکال دارد.
آرایش زنان در مجالس اهلبیت
سؤال1863. در برخى از مجالس سرور اهل، بیت زنان در مجالس زنانه خود را آرایش مىکنند، آیا این عمل جایز است؟
پاسخ: اگر در مقابل نامحرم نباشد و مستلزم حرامى نباشد، جایز است
