فتاوای آیت الله العظمی بهجت (قدس سره)

ضمان در صدور چك براى اطمينان

سؤال1106. شخصى متاعى را نسيه مى خرد و شخص ثالثى براى اطمينان فروشنده، چك به نام او صادر مى  كند. آيا اين عمل ضمان محسوب مى  شود؟

جواب: اگر فروشنده تنها چك او را وصول مى  كند و او را مديون خود مى داند ضمان است وگرنه ضمان مصطلح فقهى نيست.

ضمان در مورد دِيْن و كشف خلاف

سؤال1107. 1) آيا ضمانت در مورد معامله و دين (بدهكارى) صحيح است؟

جواب: صحيح است.

2) در صورتى كه معلوم شود اصلاً دينى (بدهكارى) در كار نبوده، حكم چيست؟

جواب: موضوع ضمان منتفى است.

ضمانت پول در مضاربه

سؤال1108. شخصى مى خواست پولى را جهت مضاربه به عامل بدهد، امّا چون او را نمى  شناخت به سوّمى گفت: اگر شما تمام يا بخشى از سرمايه را ضمانت كنيد، مقدار معيّنى از سود آن را به شما مى دهم. در اين صورت اگر سرمايه از دست رفت، چه كسى ضامن است؟

جواب: اگر تضمين به عنوان شرط ضمن عقدى لازم بين مالك و ضامن انجام گرفته است، شخصى كه ضمانت كرده ضامن است و هم چنين است عقد جايز تا وقتى كه برقرار است، و عامل هم در صورت تعدّى و تفريط ضامن است.

قرارداد فروش كالا با كارت اعتبارى

سؤال1109. مؤسسه  اى با شركت فروش كالا قرارداد بسته كه جهت ايجاد تسهيلات براى مراجعين، افرادى كه كارت مؤسسه را آوردند و به شركت ارايه كردند، اجناس را به آن ها بفروشد و ثمن معامله را از آن ها نگيرد، بلكه بعدا از مؤسسه بگيرد. آيا اين كار مشروع است؟

جواب: اين كار مانند عقد ضمان است كه معامله  ى مراجعين موجب تحقق ضمان است كه پس از حصول معامله و ايجاد اشتغال ذمه، ضمان حاصل مى  شود و اگر با رضايت هر سه طرف باشد و واجد شرايط ديگر ضمان باشد، اشكالى ندارد.

ضمانت فرد زندانى

سؤال1110. اگر شخصى ضمانت زندانى  اى ـ را كه مديون به دين يا ديه  اى باشد ـ قبول نمايد و آن زندانى سوء استفاده كرده و فرار كند، ضامن چه كسى است؟

جواب: همان شخص ضمانت كننده، ضامن است.

صدور چك در صورت نبودن موجودى در حساب

سؤال1111. كسى كه يا دسته چك ندارد و يا موجودى در حساب خود ندارد، آيا مى  تواند چكى به عنوان وثيقه ضمانت از شخص ديگرى صادر كند؟

جواب: ميزان در ضمانت شرعى، مديون (بدهكار) بالفعل است كه ذمّه به او انتقال پيدا كرده است و دارايى بالفعل ضمانت  كننده، با فرض قبول مضمون له مطلقا شرط نيست.

ضامن شدن براى فرد بدهكار

سؤال1112. اگر كسى بگويد من ضامن فلان شخص مى  شوم كه اگر پول يا مال را نداد من مى  دهم، آيا در اين صورت ضامن است؟ و اگر چند نفر ضامن شخصى شدند، اگر مديون نداد چه كسى بايد بپردازد؟

جواب: در صورت اوّل عقد ضمان شرعى نيست؛ هر چند ممكن است گفته شود به عنوان شرط يا غير آن ضامن است و در صورت دوم هم اگر به نحو اشتراك ضامن شده  اند، هر كسى به اندازه  ى سهم ضمانت خودش ضامن است.