فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)

١ – تصرف در خانه ای که اجاره آن بصورت رهن کامل است

سؤال:آیا نماز خواندن در خانه ای که آن را رهن کرده اند طوری که فقط مقداری پول در ابتدا به صاحب خانه داده اند و دیگر کرایه نمی دهند اشکال دارد؟ و نماز ها باطل است؟ اصلا پا گذاشتن در آن خانه درست است؟

جواب: تصرف در چنین خانه ای اشکال دارد زیرا منافع خانه در مقابل پول قرار گرفته و این نوعی ربا است و هرگاه رهن و اجاره به صورت زیر باشد، صحیح است:

مالک ملک خود را به مبلغ کمى اجاره دهد، و در ضمن عقد اجاره شرط کند که مستأجر فلان مبلغ را به او وام دهد، و ملک مورد اجاره در مقابل آن وام رهن باشد.

٢ – اجاره گرفتن عین مرهونه توسط راهن

سؤال:شخصى به خاطر رفع احتیاج خانه یا مغازه اش را در مقابل مقدارى پول گرو مى گذارد. سپس با توافق همدیگر، مرتهن عین مرهونه را از صاحب پول کرایه مى کند، و در نتیجه خانه یا مغازه در تصرّف مالک مى ماند، و ماهانه کرایه اش را به مرتهن مى دهد. آیا این معامله صحیح است؟

جواب: شخص مرتهن مالک منافع عین مرهونه نیست، و نمى تواند آن را اجاره بدهد.

٣ – رهن با چک و سفته

سؤال:یکى از مسائل لازم در اسناد تجارتى (چک، سفته، برات) پشت نویسى آنهاست که به وسیله پشت نویسى انتقال آنها صورت مى گیرد امّا نظر به این که اینها در بین تجّار و بازرگانان ارزش تجارتى دارند و حتّى به جاى وجه نقد معامله و معاوضه مى شوند آیا مى توان این اسناد را به طور مستقل (نه این که همراه با قراردادى نزد بانک وثیقه باشند) به عنوان مال مرهونه (مال در گرو وثیقه) وثیقه و گرو گذاشت یا نه؟

جواب: اگر چک و سفته از فرد معتبری باشد می توان آن را به عنوان وثیقه پذیرفت.