فتاوای آیت الله العظمی سبحانی (مدظله)

حيله در گرفتن ربا

سؤال: آيا حيله براى فرار از رباى قرضى جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: جايز نيست. والله العالم

فروش دلار به قيمت بالاتر به شكل نسيه براى فرار از ربا

سؤال: مقدارى دلار كه قيمت آن يك ميليون تومان است را به كسى شش ماهه به قيمت يك ميليون و پانصد هزار تومان مى فروشم. آيا اين معامله صحيح است؟

جواب: بسمه تعالى: اگر نظر رباخوارى از اين طريق باشد، در اين صورت معامله اشكال دارد. والله العالم

مصالحه طلا در مقابل يك كيلو طلا به شرط سود

سؤال: اگر كسى يك كيلو طلا را در مقابل يك كيلو طلا به صورت مدت دار، به شرط پرداخت سود مصالحه كند، آيا اين نحوه معامله جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض مذكور گرفتن سود اضافى با مصالحه جايز نيست. والله العالم

گرفتن ربا از كافر

سؤال: آيا گرفتن ربا از شخص كافر جايز است؟ به عنوان مثال اگر مبلغ يك ميليون تومان به مدت يك سال به كافر قرض بدهيم تا در پايان سال با بيست درصد پرداخت نمايد. در صورتى كه تقاضاى تمديد مدت نمايد آيا مى توان مبلغ پايه را براى سال بعد يك ميليون و دويست هزار تومان قرار دهيم و سپس بيست درصد سود مبلغ جديد را محاسبه كنيم و از او بگيريم.

جواب: بسمه تعالى: اشكال ندارد. والله العالم

رضايت بر پرداخت اضافه

سؤال: اگر از كسى مبلغى پول قرض بگيريم و با رضايت طرفين، مبلغى بيشتر از اصل پول را تعيين و تقسيط كرده و پرداخت كنيم، آيا ربا و حرام است؟

جواب: بسمه تعالى: اگر هنگام گرفتن پول، مبلغى اضافه بر اصل پول را شرط كنيد ولو با رضايت هر دو طرف، ربا و حرام است; مگر اين كه شرطى در كار نباشد و موقع پس دادن آن مبلغ، چيزى را به صورت تقدير و تشكر به طرف بدهيد كه در اين صورت اشكال ندارد، بلكه، مستحب است. والله العالم

پرداخت ربا

سؤال: از شخصى مبلغى پول ربوى گرفتم وچند چك به وى پرداخت نمودم. لكن در پرداخت بدهى مجبور شدم قطعه زمينى كه به عنوان مهريه به همسرم داده بودم را به جاى بدهى به طلبكار (ربا دهنده) بپردازم و همسرم به جهت اين كه اين جانب به علت برگشت خوردن چك ها راهى زندان نشوم مجبور به فروش اين زمين به طلبكار شد. آيا اين معامله صحيح است؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه زمين همسر در مقابل اصل بدهى فروخته شده است، هر چند ميل باطنى نداشته، معامله صحيح است و اگر در مقابل سود بوده است، چون حق شرعى وجود ندارد، معامله اشكال دارد. والله العالم

ربا بين پدر و فرزند رضاعى

سؤال: آيا ربا بين پدر و فرزند رضاعى جايز است يا خير؟

جواب: بسمه تعالى: تنزيل ولد رضاعى منزله ولد نسبى مربوط به باب نكاح و آثار آن است. والله العالم

ربا به صورت جعاله

سؤال: اگر كسى بگويد هر كسى به من قرض دهد، مقدارى اضافه به او مى دهم آيا كار او جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: ظاهر سؤال اين است كه نوعى ربا به صورت جعاله است كه حرام مى باشد . والله العالم

پرداخت وام به شرط خريد گرانتر

سؤال: شركت تعاونى اجناسى را مى فروشد افراد غيرمتمكن رجوع به خريد مى كنند ولى قدرت بر خريد ندارد . تعاونى مى گويد ما در بانك پول داريم شما را معرفى مى كنيم از آن بانك وام بدون بهره بگيريد ولى در مقابل اجناسى كه از ما مى خريد گرانتر از قيمت معمولى بايد خريدارى نماييد؟

جواب: بسمه تعالى: چون پرداخت مشروط به خريد به بيشتر از قيمت معمولى است طبعاً چنين شرطى مستلزم رباست . والله العالم

درخواست اضافى به صورت خواندن يك سوره

سؤال: اگر قرض دهنده بگويد علاوه بر اداى قرض يك سوره از قرآن نيز براى من بخوان آيا حكم ربا را دارد؟

جواب: بسمه تعالى: حكم ربا را دارد . والله العالم

پرداخت شهريه دانشگاه از پول ربا

سؤال: شهريه يك مؤسسه هنرى را با پول ربا پرداخته و مدرك دريافت كرده و مشغول به كار شده ام اكنون وظيفه ام چيست؟

جواب: بسمه تعالى: بايد پول ربا را به صاحبش برگرداند و مابقى اشكال ندارد . والله العالم

گرفتن قرض ربوى در حال اضطرار

سؤال: چكى داده ام و اكنون توان پرداخت آن را ندارم و كسى هم حاضر نيست اين مبلغ را به من قرض بدهد و آبرويم درخطر است آيا گرفتن قرض ربوى در حالى كه مضطر شده ام جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: در درجه نخست بايد به طرف اعلام كنيد تا مهلت دهد و اگر حاضر به امهال نيست و همه راه ها به روى شما بسته است به اندازه رفع اضطرار اشكالى ندارد . والله العالم

هزينه پاس كردن چك بدهكار

سؤال: طلبكار براى پاس كردن چك بدهكار، مخارجى را همچون هزينه دادگاه و غيره را متحمل شده است آيا مى تواند اين مخارج را از بدهكار بگيرد؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض سؤال فقط مى تواند بدهى خود را از او بگيرد . والله العالم

اباحه پول به شرط عوض

سؤال: اگر پول را به عنوان هبه معوضه يا وديعه همراه اباحه تصرف در مقابل اخذ مبلغ بيشتر پول در بانك بگذارم آيا گرفتن مبلغ اضافى حلال است؟

جواب: بسمه تعالى: اين دو صورت در واقع رباخوارى است هرچند صورت ظاهرى آن هبه معوضه يا اجازه تصرف در وديعه به شرط پرداخت مبلغ اضافى است و اين موارد با مقاصد شريعت سازگار نيست . والله العالم

گرفتن وام به نيّت بخشيدن مبلغ اضافى به بانك

سؤال: آيا گرفتن وام به قصد بخشيدن مبلغ اضافه و سود به بانك جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: چون از طرف بانك سود شرط مى شود قصد شما مؤثر نيست . والله العالم