احکام > خوردنیها و آشامیدنی ها:

فتاوای آیت الله العظمی بهجت (قدس سره)

ماهى  هاى صيد شده در كشورهاى غير مسلمان

سؤال1319. افراد در كشورهاى غير مسلمان، معمولاً ماهى را با وسايلى كه دارند صيد مى  كنند، خوردن ماهى در اين كشورها كه افراد مسلمان مى  فروشند و ما از صيد آن ها همان اطّلاعات عمومى و كلّى را داريم، چه صورت دارد؟

جواب:كسى كه ماهى را صيد مى  كند، لازم نيست مسلمان باشد و در موقع صيد، نام خدا را ببرد، ولى مسلمان بايد بداند يا اطمينان داشته باشد كه آن را زنده گرفته  اند و در خارج آب مرده است و ماهى مرده  اى كه معلوم نيست آن را زنده از آب گرفته  اند يا مرده، چنان چه در دست مسلمان باشد، حلال است؛ و اگر در دست كافر باشد، اگرچه بگويد آن را زنده گرفته  ام حرام مى  باشد، مگر آن كه از حرف او يا از راه ديگر علم يا اطمينان حاصل شود.

 

صيد ماهى با ديناميت و برق

سؤال1320. در برخى از مناطق با اتصال برق به آب يا انداختن ديناميت در آب، ماهى صيد مى  كنند آيا اين روش صيد جايز است؟

جواب:چنان چه ماهى در آب بميرد، حرام است.

 

مردن ماهى در تور صيّادى

سؤال1321. اگر ماهى در تور صيّادى در زير آب بميرد، حلال است يا حرام؟

جواب:حرام است.

 

ماهى اوزون برون

سؤال1322. ماهى موسوم به (اوزون برون) ـ كه داراى دانه  هاى ريز در پوست خود مى  باشد و بنا به گفته  ى عدّه  اى اين دانه  ها فلس  هاى ريز مى  باشد. امّا در هر حال فلس بودن آن ها كاملاً مشخّص نيست ـ حكم خوردن چنين ماهى چيست؟

جواب:اگر اهل خبره بررسى كنند كه ماهى مزبور داراى فلس است، به گونه  اى كه موجب اطمينان شود، محكوم به حليّت است.

 

رؤيت فلس با دستگاه

سؤال1323. با توجّه به تحقيقاتى كه (با استفاده از چشم مسلّح) وجود فلس در كوسه  ماهى را تأييد مى  كند، استفاده  ى غذايى از اين نوع آبزى چگونه است و آيا كشف فلس حتّى با چشم مسلّح براى حلّيت آبزيان كافى است؟ و صادرات اين نوع آبزيان به كشورهاى ديگر چگونه است؟

جواب:در غير آن چه كه مورد نصّ روايات است، حلال بودن داير مدار صدق فلس نزد عرفى است كه به خصوصيات مطلّع هستند و صادرات آن ها چنان چه منفعت حلال داشته باشد، مانعى ندارد.

 

پوست و روغن ماهيان حرام

سؤال1324. استفاده از پوست و روغن اين آبزيان (ماهيان حرام) جهت مصارف دارويى چگونه است؟

جواب:اگر در غير خوردن باشد، مانعى ندارد و در جهت خوردن براى مداوا هم در حدّ ضرورت، اشكال ندارد.

 

قوانين دولتى صيد

سؤال1325. دولت جمهورى اسلامى در مورد ماهى  گيرى مقرّرات گرفتن پروانه  ى صيد وضع نموده است و اجازه صيد به كسانى داده مى  شود كه در ازاى پرداخت مبلغى پول، پروانه صيد داشته باشند، اگر كسى اين قانون را عمل نكند، گناه كار است؟ و آيا خوردن ماهى  هايى كه بدون مجوز صيد مى  شوند، حلال است؟

جواب:آن چه ذكر شد، منافاتى با حلال بودن گوشت ماهى صيد شده ندارد.

 

ماهى در شكم ماهى صيد شده

سؤال1326. اگر در شكم ماهى صيد شده، ماهى ديگرى پيدا شود، حلال است يا خير؟

جواب:اگر احتمال دارد حيات آن تا زمان خارج نمودن ماهى حامل از آب و بقا داشته، اظهر حليّت آن است و احوط حرمت است.

 

ميگو

سؤال1327. خوردن ميگو حلال است يا نه؟

جواب:حلال است.

 

محرّمات ذبيحه گوسفند و مرغ

سؤال1328. چيزهايى كه در ذبيحه  ى گوسفند حرام است، در مرغ هم اگر يافت شود حرام است يا نه؟

جواب:بله، حرام است، به همان نحو مذكور در رساله از موارد جزم و احتياط.

 

حرمت خرگوش

سؤال1329. در ميان عوام مشهور است كه دو نوع خرگوش وجود دارد. نوعى از آن حلال گوشت و نوع ديگرش حرام گوشت مى  باشد.

جواب:خرگوش حرام گوشت است مطلقا.

 

هم غذا شدن با اهل كتاب

سؤال1330. معاشرت و هم  غذا شدن با اهل كتاب چه حكمى دارد؟

جواب:اهل كتاب هم، حكم ساير كفّار را دارند.

 

خوردن آب اجزاى حرام از حيوان ذبح شده

سؤال1331. هر گاه اجزاى حرام از ذبيحه ـ مثل مغز حرام، دشول، بيضه و... ـ در غذا پخته شود، با فرض اين كه از عين آن اجتناب كنند، آيا خوردن آب آن هم حرام است؟

جواب:خوردن آب آن حرام نيست.

 

كشمش پخته شده

سؤال1332. كشمش را داخل آبگوشت يا آش ريخته  اند و پخته شده است، آيا خوردن آن حلال است و آيا نجس است؟

جواب:كشمش، مويز و آب آن ها، اگر خود به خود يا با پختن جوش بيايند پاك بودن و خوردن آن محل اشكال است.

 

فرو دادن خون لثه

سؤال1333. فرو دادن خونى كه از لثه خارج مى  شود جايز است؟ آيا در صورت مستهلك شدن در آب دهان، خوردن آن جايز است؟

جواب:خونى كه از لاى دندان ها مى  آيد را نمى توان فرو برد اما، اگر به واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين برود، مانعى ندارد.

 

حرمت خون دندان

سؤال1334. خوردن خونى كه به واسطه  ى دندان كشيدن وارد دهان مى  شود، چه حكمى دارد؟

جواب:خوردن خون مطلقا جايز نيست.

 

گوشت هايى كه از خارج وارد مى  شود

سؤال1335. خوردن گوشت هايى كه از خارج از كشور وارد مى  شود، جايز است؟

جواب:اگر از كشورهاى غير اسلامى وارد مى  شوند، محكوم به عدم تذكيه است.

 

خوردن غذاى اهل كتاب

سؤال1336. آيا خوردن غذاى اهل كتاب جايز است؟

جواب:با علم به نجس شدن به سبب تماس بايد اجتناب شود.

 

بيرون ريختن غذا

سؤال1337. غذايى كه نيم خورده  ى بچّه باشد يا به نحو ديگر در سفره ريخته مى  شود، اگر براى پرندگان بيرون بريزيم، آيا اشكال دارد؟

جواب:اشكال ندارد ولى در بعض موارد اسراف بوده و مورد مذمت است.

 

خوردن ميوه درخت همسايه

سؤال1338. آيا مى  شود ميوه  ى شاخه  ى درخت همسايه را كه وارد خانه  ى ديگرى شده است، مصرف كرد؟

جواب:خير، بدون اجازه يا اطمينان به رضايت نمى  شود مصرف نمود.

 

تربت هاى معمول در بازار

سؤال1339. خوردن تربت هاى موجود ـ كه معلوم نيست از قبر مطهر امام حسين ـ عليه  السّلام ـ باشد ـ آيا جايز است؟

جواب:به مقدار كمى با امتزاج به آب، اگر به نيّت رجا بخورد، اشكال ندارد.

 

جوجه تيغى

سؤال1340. خوردن گوشت جوجه  تيغى در دين اسلام چه حكمى دارد؟ با توجّه به اين كه اين جاندار از لحاظ خصوصيات و ساختمان فيزيكى و جسمانى داراى پنجه و معده  ى يك قسمتى بوده و از گياهان و ريشه  هاى درختان تغذيه مى  نمايد؟

جواب:حرام است.

 

خوردن تربت خريده شده در بازار

سؤال1341. خوردن مقدارى از خاك كه در بازار به نام تربت مطهّر سيدالشّهداء ـ عليه  السّلام ـ به فروش مى  رسد، چه حكمى دارد؟

جواب:اگر اطمينان دارد كه از قبر مطهّر آن حضرت يا از اطراف آن برداشته شده، به نيّت شفا به اندازه  ى يك نخود اشكال ندارد.

 

خوردن تربت رسول اكرم ـ صلّى  اللّه  عليه  وآله  وسلّم ـ و ائمه ـ عليهم  السّلام ـ

 

سؤال1342. خوردن تربت رسول اكرم ـ صلّى  اللّه  عليه  وآله  وسلّم ـ و ائمه ـ عليهم  السّلام ـ ، همانند تربت امام حسين ـ عليه  السّلام ـ جايز است؟

جواب:مظنون اين است كه خوردن تربت حضرت رسول اكرم ـ صلّى  اللّه  عليه  وآله  وسلّم ـ و ساير ائمه طاهرين ـ عليهم  السّلام ـ براى شفا، در اين حكم مثل تربت امام حسين ـ عليه  السّلام ـ باشد؛ اگرچه احوط اين است كه آن را در آب مخلوط كنند به طورى كه مستهلك شود.

 

ذبح با دستگاه

سؤال1343. ذبح با وسيله  ى برقى و مكينه، با شرايط اسلام و ذكر اللّه  و قطع اوداج و رو به قبله چه حكمى دارد؟

جواب:ميزان، مراعات شروط ذكر شده در رساله براى هر يك از حيوانات است.

 

پنيرهاى وارداتى

سؤال1344. اخيرا پنيرهايى ساخت بعضى از كشورهاى غير اسلامى در بازار برخى از كشورهاى اسلامى به فروش مى  رسد كه بنا به اظهار بعضى افراد مطّلع، مايه  ى اوّليه  ى آن از معده گوساله تازه به دنيا آمده، تهيّه مى  گردد و چون ذبح آن گوساله به طريق شرع مقدّس اسلام نمى  باشد، استفاده از آن چگونه است؟

جواب:پنير مايه، هر چند حيوان ذبح شرعى نشده باشد، پاك و حلال است، مگر با رطوبت سرايت كننده با نجس يا متنجس ـ مثل ظاهر ظرف بنابر احوط ـ ملاقات كرده باشد؛ بنابراين با شك در طهارت و نجاست محكوم به حليّت و طهارت است و استفاده از پنير مزبور مانع ندارد.

 

حكم شيره  ى انگور

سؤال1345. حكم شيره  ى انگور كه از جوشاندن آب انگور به همراه خاك مخصوص به دست مى  آيد و رنگ آن تقريبا قهوه  اى و غليظ است، چيست؟

جواب:اگر به جوشيدن، ذهاب ثلثين شود، حلال است.

 

دنبلان

سؤال1346. خوراندن دنبلان (بيضه  ى حيوان) به اطفال، چه حكمى دارد؟

جواب:بنابر احتياط واجب، بايد از آن خوددارى كنند.

 

خوردن نوشابه، سوسيس و كالباس

سؤال1347. خوردن بعضى از خوراكى  ها مثل نوشابه، سوسيس، كالباس كه ضررهايى براى آن ها برشمرده شده، جايز است؟

جواب:اگر ضرر شخصى نداشته باشد، جايز است.

 

روايت هاى وارد شده در خواصّ خوراكى  ها

سؤال1348. روايت هايى كه توصيه به خوردن و يا نخوردن بعضى از چيزها كرده  اند، آيا در مقام بيان حكم شرعى بوده  اند يا صرفا بيان خواص، ضرر و منافع آن خواركى  ها از آن استفاده مى  شود و مثلاً ثوابى بر عمل به آن ها مترتب نيست؟

جواب:هر عملى كه به قصد قربت به جا آورده شود، ثواب دارد.

 

خوردن پنير

سؤال1349. آيا خوردن پنير ـ به تنهايى ـ كراهت دارد؟

جواب:بهتر اين است كه با گردو خورده شود.

 

مصرف ميوه از باغ ها و مزارع ديگران

سؤال1350. مصرف ميوه از باغ ها و مزارع، در چه صورت جايز است؟

جواب:با اذن مالكين جايز است.

 

نوشيدن آب از قنات ها و چاه  هاى ديگران

سؤال1351. نوشيدن آب از قنات ها و چاه  ها كه در زمين ديگران است، جايز است؟

جواب:با اجازه مالكين آن ها، جايز است.

 

خوردن سيراب و كلّه پاچه درست شسته نشده

سؤال1352. خوردن سيراب و كلّه پاچه اى كه درست شسته نشده و طبخ شده است، در صورت وجود مو يا محتويات داخل سيرابى، آيا جايز است؟

جواب:اگر طبعِ متعارف مردم از آن متنفر نبوده و يا اجزاى حرام در آن نباشد، جايز است.

 

ژلاتين تهيه شده از مغز استخوان

سؤال1353. آيا مصرف ژلاتين ـ كه از مغز استخوان خوك يا گاو تهيه مى  شود ـ در خوراكى  هايى مانند آب نبات، ماست و تهيه جلد كپسول دارويى جايز است يا نه؟

جواب:در مورد خوك نجس و حرام است، ولى در مورد گاو كه ذبح شرعى شده باشد، جايز است.

 

خوردن مورچه و حشرات

سؤال1354. خوردن حشرات و مورچه  ها ـ كه در غذا افتاده ـ آيا جايز است؟

جواب:اگر عرفا از خبائث باشند، جايز نيست.

 

نان سوخته

سؤال1355. خوردن نان سوخته چه حكمى دارد؟ و اگر طبيعت فردى از آن متنفر نباشد، در حكم آن تأثير دارد؟

جواب:اگر ضرر دارد، جايز نيست.

 

خوراكى  هايى كه موجب تشديد بيمارى مى  شوند

سؤال1356. آيا خوردن غذاهاى حلال كه موجب تشديد يا طولانى شدن بيمارى مى  شود، حرام است؟

جواب:با علم به آن حرام است.

 

خوردن چيز مشتبه

سؤال1357. خوردن چيز مشتبه، چه حكمى دارد؟ و در صورت حلال بودن، آيا اثر وضعى منفى دارد؟

جواب:موارد آن مختلف است و فى الجمله اثر وضعى خود را دارد.

 

غذا خوردن در رستوران، ساندويچى و...

سؤال1358. خوردن غذا در رستوران هاى عمومى و ساندويچى  ها و كبابى  ها، چه حكمى دارد؟

جواب:اشكال ندارد.

 

غذا خوردن در منزل افراد لاابالى

سؤال1359. خوردن غذا در منزل كسانى كه اهل رعايت طهارت و نجاست نيستند، چه حكمى دارد؟

جواب:تا يقين به حرام نباشد، جايز است.

 

چيز خوردن از منزل اقوام و دوستان بدون اجازه

سؤال1360. آيا چيز خوردن از منزل اقوام و دوستان، جايز است؟

جواب:بدون رضايت آن ها، جايز نيست.

 

غذا خوردن در مسجد

سؤال1361. غذا خوردن و سفره انداختن در مسجد، چه حكمى دارد؟ اگر براى عزادارى امام حسين ـ عليه  السّلام ـ باشد چه طور؟

جواب:اگر با نمازگزاران مزاحمت نداشته باشد و با اذن متولّى باشد، به خودى خود مانعى ندارد.

 

ممنوعيّت شكار حيوانات

سؤال1362. ممنوعيّت شكار حيوانات از طرف سازمان محيط زيست، آيا موجب حرمت شرعى و عدم جواز خوردن آن شكار مى  شود؟

جواب:خير.

 

خوردن خوراكى  هاى دور ريخته شده

سؤال1363. خوردن خوراكى  ها و نان هايى كه در كوچه ريخته است، چه حكمى دارد؟

جواب:اگر ضررى نداشته باشد، اشكال ندارد.

 

غذا خوردن با دهان نجس

سؤال1364. اگر خون لثه با دندان پرشده يا دندان مصنوعى تماس پيدا كند، فرو دادن آب  دهان و يا غذاخوردن در اين حال، چه حكمى دارد؟

جواب:موضع ملاقات را احتياطا آب بكشد.

 

فرو دادن خلط بينى و سينه

سؤال1365. آيا فرو دادن و خوردن خلط بينى و سينه ـ كه در دهان آمده ـ جايز است؟

جواب:خير.

 

گوشت پرستو

سؤال1366. آيا خوردن گوشت پرستو جايز است؟

جواب:مكروه است.

 

دست پخت همسر غير مقيّد

سؤال1367. آيا خوردن دست پخت همسر كه تقيّدى به نماز و احكام دينى ندارد، جايز است؟

جواب:اگر مسلمان باشد، پاك است.

 

خوردن غذا كه حرمت يا حليّت آن معلوم نيست

سؤال1368. غذايى كه انسان نمى  داند از حلال است يا حرام، مى  تواند تناول كند؟ اگر غذايى واقعا حرام يا نجس بوده و انسان ندانسته آن را بخورد، اثر وضعى در وجود او مى  گذارد؟

جواب:تكليفا آن غذا حلال است.

 

ملاك حرمت و ضرر خوراكى  ها

سؤال1369. ملاك حرمت در ضرر رساندن خوراكى  ها چيست؟ و اگر مثلاً فرد سردمزاجى، خوراك سردى ميل كند، به همين اندازه ضرر موجب حرمت مى  شود؟

جواب:ضرر عرفيّت دارد.

 

خوراكى  هاى مؤثر در قواى جنسى

سؤال1370. مصرف خوراكى  هايى كه موجب ازدياد قواى جنسى، يا تقليل آن و يا موجب عقيم شدن مى  گردد، جايز است؟

جواب:فقط مورد سومى كه موجب عقيم شدن مى  گردد، جايز نيست.

 

تخم مرغ خونى

سؤال1371. آيا مصرف تخم مرغى كه در آن خون دارد، آيا جايز است؟

جواب:از خونى كه در تخم مرغ مى  باشد، بنابر احتياط واجب بايد اجتناب كرد، ولى اگر خون در زرده باشد، سفيده پاك است و اگر در سفيده باشد، زرده پاك است.

 

خوردن استخوان و مغز استخوان پخته شده

سؤال1372. آيا خوردن استخوان يا مغز استخوان پخته شده، جايز است؟

جواب:مانعى ندارد و ممكن است مرتبه  اى از كراهت ثابت باشد.

 

پرخورى

سؤال1373. پرخورى چه حكمى دارد؟

جواب:اگر ضررآور باشد، جايز نيست.

 

رياضت كشيدن به واسطه كم  خورى

سؤال1374. آيا رياضت كشيدن به واسطه كم خوردن غذا ـ چنان چه در طولانى مدت موجب بيمارى شود ـ جايز است؟

جواب:اگر علم به ضرر داشتن دارد، جايز نيست.

 

غذا خوردن با اهل سنت

سؤال1375. آيا غذا خوردن با اهل سنت جايز است؟

جواب:مانعى ندارد.

 

خوردن منى

سؤال1376. خوردن منى انسان چه حكمى دارد؟

جواب:حرام است.

 

فروخته شدن حيوان وطى شده

سؤال1377. اگر كسى با حيوان فرد ديگرى، عمل نامشروع انجام دهد و صاحب حيوان آن را فروخته باشد، آيا قيمت آن را ضامن است؟ و اگر اظهار كردن آن به صاحب حيوان باعث مفسده و يا شرمندگى باشد، چه بايد بكند؟

جواب:اگر آن حيوان معمولاً مأكول اللّحم است مثل شتر و گاو و گوسفند، فاعل اين كار بايد به هر طور كه شده بر آن حيوان مستولى شود و توضيح دادن و آشكارا كردن شرط نيست، سپس آن را ذبح كند و بسوزاند و پولش را به صاحبش بدهد، به خلاف اسب و الاغ كه تنها حكم فروختن در شهر ديگر دارند، نه ذبح و احراق.

 

بچه  هاى حيوان وطى شده

سؤال1378. اگر حيوان حلال گوشت وطى شود، آيا بچه  هاى آن حيوان كه بعد از اين عمل متولد مى  شوند يا در اين بين از او تغذيه مى  كنند، حرام است؟

جواب:آن چه بعد از وطى به وجود آمده است، حرام است نه آن چه سابق بر وطى وجود داشته است، حتى حمل بنابراظهر و اما تغذيه از او موجب حرمت نمى  شود.

سؤال1379. مراد از نسل، در حكم حرمت گوشت نسل حيوان وطى شده توسط انسان چيست؟

جواب:منظور، نسل متولد شده پس از وطى است، حتى حمل به وجود آمده پيش از وطى حلال است و اگر حمل مشكوك شد ـ كه پيش از وطى محقق شده يا پس از آن ـ باز هم محكوم به حلّيّت است.

 

وطى به حيوان ذبح شده

سؤال1380. آيا وطى حيوان ذبح شده، احكام وطى به حيوان پيش از ذبح را دارد؟

جواب:احكام وطى در زمان حيات را ندارد ـ گرچه كار حرام كرده است ـ زيرا مقتضاى اصل، عدم آن احكام است.

 

مست نشدن از مشروبات

سؤال1381. اگر كسى از مشروبات الكلى مست نشود، آيا باز هم نوشيدن آن براى وى حرام است؟

جواب:حرام است.

 

نوشيدن اندك مشروب

سؤال1382. آيا نوشيدن مقدار كمى از مشروب ـ به حدّى كه انسان مست نشود ـ حرام است؟

جواب:حرام است.

 

نماز كسى كه مشروب خورده

سؤال1383. اگر كسى احيانا مشروبى نوشيد، آيا تا چهل روز نماز او صحيح نيست؟

جواب:صحيح است ـ يعنى قضا ندارد ـ ولى مقبول نيست، يعنى ثواب مترقب را ندارد.

 

نوشيدن مشروبات الكلى براى درمان

سؤال1384. آيا نوشيدن مشروبات الكلى براى درمان بعضى از بيمارى ها حرام است؟

جواب:تا انحصار و ضرورت معالجه در نوشيدن آن نباشد، حرام است.

 

حكم خريد و فروش مشروبات الكلى در محيط تحصيل

سؤال1385. حكم خريد و فروش مشروبات الكلى در دانشگاه چيست؟ وظيفه ما در قبال آن كدام است؟

جواب:حرام است و بايد از آن جلوگيرى شود.

 

خوردن چيزهايى كه مقدارى الكل دارند

سؤال1386. خوردن چيزهايى كه در آن ها الكل وجود دارد، چه حكمى دارد؟

جواب:احتياط واجب در اجتناب است.

 

مخلوط كردن آب با شراب

سؤال1387. آيا مخلوط كردن آب با شراب، باعث از بين رفتن حرمت مى شود؟

جواب:خير.

تزريق خمر

سؤال1388. آيا تزريق خمر يا مُسكر ديگر حرام است؟

جواب:نوشيدن آن حرام است و تناول اعم از نوشيدن است و با الغاى خصوصيّت، ميزان حرمت، استعمال مسكر و مست كردن با اختيار است، حتّى لزوم حدّ شرابخوارى نيز در اين صورت محتمل است، كه احتياط در حدّ است.

 

ظروف غذاخورى شراب خوار

سؤال1389. ظروف غذاخورى شخص شراب خوار پاك است يا نجس؟

جواب:اگر با شراب تماس پيدا كند يا با لب هاى او كه متنجس به شراب است برسد، نجس است.

 

درآمد افراد شراب خوار

سؤال1390. درآمد افراد شراب خوار حلال است يا حرام؟

جواب:اگر در رابطه با شراب باشد، حرام است.

 

حقوق گرفتن از شراب خوار

سؤال1391. حقوق گرفتن از فرد شراب خوار، چه حكمى دارد؟

جواب:اگر در رابطه با شراب باشد، حرام است.

 

به هم زدن دو ليوان آب به حالت شراب

سؤال1392. اگر دو ليوان آب را براى شوخى به حالت شراب بخورند (يا دو ليوان را به هم بزنند)، حرام است؟

جواب:اين كارها خوب نيست و چه بسا التزام به مالايلزم است.