العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > خوردنیها و آشامیدنی ها:
فتاوای آیت الله العظمی تبریزی (قدس سره)
ج1:
سؤال1769- -خوردن غذاها و مايعاتى كه به طور طبيعى مقدارى الكل دارند، مانند سركه يا آب جو بدون الكل-كه در ايران نيز توليد مى‌شود-و حدود يك الى سه چهار درصد الكل دارا هستند، چگونه است؟
جواب: باسمه تعالى؛ غذايى كه در طبيعت خود مُسكِر و يا مايع مُسكِر نيست، و مُسكِر يا مايع مُسكِر هم به آن اضافه نشده است، پاك و حلال است، و لو آنكه طبيعتاً از نظر علمى چند درصدى الكل داشته باشد؛ آب جو معروف كه از مخمّر تهيه شده است، حرام است، و الله العالم.
سؤال1770- وسايل قيمتى كه در سرزمينهاى غير اسلامى و غير مسلمان‌نشين پيدا مى‌شوند، اگر مورد احتياج افراد مسلمان باشد و مسترد نگردد، چه حكمى دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ اگر محرز نشود كه مال مسلمان است، مى‌توان تملك كرد، و الله العالم.
سؤال1771- آيا خوردن نان سوخته حرام است؟
جواب: باسمه تعالى؛ حرمتى ندارد؛ و چون احتمال انطباق خبائث داده شده، بهتر است ترك شود، و الله العالم.
سؤال1772- با آنكه خوردن پنير مكروه است، مى‌گويند: خوردن روز اول ماه مستحب است، آيا اين مسأله صحت دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ ترغيب به خوردن پنير در اول ماه در روايت وارد است، ولى
خوردن آن با مغز گردو كراهتى ندارد، و الله العالم.
سؤال1773- شركت در سر سفره‌اى كه شراب است، اگر به جهت تبليغ احكام دينى باشد، آيا اجازه مى‌فرماييد؟
جواب: باسمه تعالى؛ در سر سفره‌هايى كه مشروب مى‌خورند حاضر نشويد، و تبليغ را در اوقات و مكانهاى ديگر انجام دهيد، و الله العالم.
سؤال1774- آيا خرگوش از حيوانات حرام‌گوشت است؟
جواب: باسمه تعالى؛ خرگوش از حيوانات حرام‌گوشت است، و الله العالم.
سؤال1775- خوردن خاويار ماهيان-همۀ گونه‌هاى آن-حلال است؟
جواب: باسمه تعالى؛ تخم ماهى تابع خود ماهى است، و الله العالم.
سؤال1776- مصرف مواد غذايى مانند نوشابه، سوسيس، كالباس و ماكارونى كه علم پزشكى به مضر بودنشان به طور صريح يا تلويحى تذكّر داده است، جايز است؟
جواب: باسمه تعالى؛ در صورت احراز ضرر مهم-كه جنايت بر نفس باشد-آن مواد را نبايد مصرف كرد، و الله العالم.
سؤال1777- خوردن تخم گوسفند حرام است، اگر پزشك كارآزموده‌اى خوردنش را براى مريضى دوا بداند، چه حكمى دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ در مقام ضرورت و انحصار معالجه به آن، به مقدار رفع ضرورت مانعى ندارد، و الله العالم.
سؤال1778- شخصى ناچار است شراب و بول بنوشد، و هر دو برايش ممكن است، كدام را بنوشد بهتر است؟
جواب: باسمه تعالى؛ اگر بول حيوان مأكول اللحم باشد، آن را مى‌تواند بخورد؛ و اگر بول انسان باشد، در صورتى كه چنين فرضى تحقق داشته باشد، شرب بول مقدم است. و لكن خداوند متعال طبق روايات، در حرام، شفا قرار نداده است، و الله العالم.
سؤال1779- نوشيدن نوشابه‌هاى ايرانى و خارجى چه حكمى دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ آنچه احراز نشده است كه مُسكِر است، آشاميدن آن مانعى ندارد، و الله العالم.
سؤال1780- استعمال ترياك فى نفسه چه حكمى دارد؟ اگر براى مداوا با تجويز پزشك باشد، جايز است؟
جواب: باسمه تعالى؛ اعتياد به ترياك و ترياكى شدن جايز نيست، و الله العالم.
سؤال1781- كِرْم و حشراتى را كه نمى‌دانم خون جهنده دارند يا نه آيا پاك است؟
جواب: باسمه تعالى؛ پاك است، و الله العالم.
سؤال1782- چيزهاى خوردنى چون نان، برنج، نخود، سيب زمينى، گوشت و. . . گاهى در تنور، ديگ و يا روى آتش كاملاً مى‌سوزد، و مثل زغال و خاكستر مى‌شوند به طورى كه ديگر نام گذشتۀ آنها بر آنها گفته نمى‌شود، آيا خوردن اينها جايز است؟
جواب: باسمه تعالى؛ خوردن آنها حرام نيست، مگر آنكه از جهت اضرار ظلم به نفس محسوب شود، و الله العالم.
سؤال1783- ماهيهايى كه فلس ندارند، و در بازار به فروش مى‌رسند، آيا خوردن و خريدوفروش آنها جايز است؟
جواب: باسمه تعالى؛ خوردن ماهى بدون فلس و فروش آن براى خوردن جايز نيست، و الله العالم.
سؤال1784- گوشت مرغ و گوسفند كه در بازار مسلمين دادوستد مى‌شود، و چگونگى كشتن آنها را نمى‌دانيم، آيا پاك است؟
جواب: باسمه تعالى؛ حلال و پاك است، مگر اينكه ميته بودن آن احراز شود، و الله العالم.
سؤال1785- آگاهان مى‌گويند: كوسه‌ماهى هم مانند ماهيان ديگر داراى فلس و قشرند، كه با دست كشيدن روى پوست آنها محسوس است، و از نوع ماهيان غضروفى است، آيا مى‌توان به نظر متخصصان اكتفا كرد يا آنكه كوسه‌ماهى حكم خاص دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ چيزى كه در نظر متخصصين فلس مى‌باشد، ولى در عرف به آن فلس نگويند، شرعاً اعتبارى ندارد، و الله العالم.
سؤال1786- آيا خوردن كوسه‌ماهى جايز است؟
جواب: باسمه تعالى؛ ماهى فلس دار حلال است، و بايد احراز شود كه فلس دارد و غير آن حرام است، و الله العالم.
سؤال1787- كنسروهايى كه در خارج بسته‌بندى شده و در ايران به فروش مى‌رسد، آيا خوردن آنها حلال است؟
جواب: باسمه تعالى؛ خوردن كنسروهايى كه مواد گوشتى دارند از كشورهاى غير اسلامى وارد مى‌شوند جايز نيست، مگر اينكه احراز شود به طريقۀ شرعيه تذكيه شده است، و الله العالم.
سؤال1788- كنسرو ماهى، گوشت گوسفند يا گاو كه در خارج بسته‌بندى شده و در ايران به فروش مى‌رسد، خوردن آن چه صورت دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ چنانچه فروشنده مسلمان باشد و بگويد تحقيق كرده‌ايم گوشت مذكّى است، و احتمال صدق باشد، مانعى ندارد، و الله العالم.
سؤال1789- سوسيس‌هايى كه از كشورهاى خارج وارد مى‌شود، چه حكمى دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ خوردن مواد گوشتى از كشورهاى غير اسلامى وارد مى‌شود، حرام است، مگر آنكه احراز تذكيۀ شرعى بشود، و الله العالم.
سؤال1790- نزديك پنجاه سال پيش كسى با الاغ ديگرى وطى كرده، هيچ‌كس جز خود او از آن با خبر نيست. آيا اكنون جز توبه، چيزى هم به صاحب آن بدهكار است؟
جواب: باسمه تعالى؛ بايد توبه نمايد؛ و احتياط واجب آن است كه قيمت روزى كه آن كار شنيع را انجام داده، به مالك يا ورثۀ آن بپردازد، و الله العالم.
سؤال1791- كشتن حشرات موذى مانند سوسك و. . . چه حكمى دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ مانعى ندارد، و الله العالم.
سؤال1792- كشتن حيوانى كه مال كسى نيست مثل گربه، سگ، كبوتر، لك‌لك، لاك‌پشت،
جواب: باسمه تعالى؛ چيزى كه در نظر متخصصين فلس مى‌باشد، ولى در عرف به آن فلس نگويند، شرعاً اعتبارى ندارد، و الله العالم.
سؤال1786- آيا خوردن كوسه‌ماهى جايز است؟
جواب: باسمه تعالى؛ ماهى فلس دار حلال است، و بايد احراز شود كه فلس دارد و غير آن حرام است، و الله العالم.
سؤال1787- كنسروهايى كه در خارج بسته‌بندى شده و در ايران به فروش مى‌رسد، آيا خوردن آنها حلال است؟
جواب: باسمه تعالى؛ خوردن كنسروهايى كه مواد گوشتى دارند از كشورهاى غير اسلامى وارد مى‌شوند جايز نيست، مگر اينكه احراز شود به طريقۀ شرعيه تذكيه شده است، و الله العالم.
سؤال1788- كنسرو ماهى، گوشت گوسفند يا گاو كه در خارج بسته‌بندى شده و در ايران به فروش مى‌رسد، خوردن آن چه صورت دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ چنانچه فروشنده مسلمان باشد و بگويد تحقيق كرده‌ايم گوشت مذكّى است، و احتمال صدق باشد، مانعى ندارد، و الله العالم.
سؤال1789- سوسيس‌هايى كه از كشورهاى خارج وارد مى‌شود، چه حكمى دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ خوردن مواد گوشتى از كشورهاى غير اسلامى وارد مى‌شود، حرام است، مگر آنكه احراز تذكيۀ شرعى بشود، و الله العالم.
سؤال1790- نزديك پنجاه سال پيش كسى با الاغ ديگرى وطى كرده، هيچ‌كس جز خود او از آن با خبر نيست. آيا اكنون جز توبه، چيزى هم به صاحب آن بدهكار است؟
جواب: باسمه تعالى؛ بايد توبه نمايد؛ و احتياط واجب آن است كه قيمت روزى كه آن كار شنيع را انجام داده، به مالك يا ورثۀ آن بپردازد، و الله العالم.
سؤال1791- كشتن حشرات موذى مانند سوسك و. . . چه حكمى دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ مانعى ندارد، و الله العالم.
سؤال1792- كشتن حيوانى كه مال كسى نيست مثل گربه، سگ، كبوتر، لك‌لك، لاك‌پشت،مورچه و امثال اينها در صورتى كه هيچ اذيتى به انسان نمى‌رساند، آيا جايز است يا نه؟
جواب: باسمه تعالى؛ حيواناتى كه موذى نيستند و به كشتن آنها ترغيب نشده است، آنها را به گرسنگى و تشنگى كشتن حرام است، بلكه احوط اين است كه سوزاندن هم همين حكم را دارد، و الله العالم.
ج2:
سؤال ١۶٢١ -اگر در پاكى گوشتهاى بازار شك كنيم (به جهت شك در شستن گلوى حيوان و يا رفتن خون متعارف) وظيفه چيست؟
جواب: بسمه تعالی - چنانچه فروشنده خبر دهد كه گوشت تطهير شده، كفايت مى‌كند. و اگر فروشنده يا شخص ثقۀ ديگرى خبر از تطهير نداده و اطمينان به تطهير هم نباشد بايد آن را تطهير كرد، و اللّه العالم.
سؤال ١۶٢٢ -خوردن خاويارى كه در بلاد اسلامى فروخته مى‌شود و معلوم نيست از ماهى حلال گوشت استحصال شده جايز است؟
جواب: بسمه تعالی - خريدن و خوردن خاويار معروف جايز نيست و دادن آن به كفار و گرفتن پول از آنان به عنوان استفاده مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ١۶٢٣ -با توجه به اينكه اهل سنّت ذبيحۀ اهل كتاب را حلال مى‌دانند، گوشتى كه از بلاد اهل كتاب به كشورهاى اسلامى سنّى مذهب وارد شده و از چگونگى ذبح آن مطلع نيستيم خوردنش جايز است؟
جواب: بسمه تعالی - اگر بدانند از بلاد كفر آمده جايز نيست مگر اينكه فروشنده‌اى كه احتمال صدق در اخبارش مى‌رود بگويد بر طبق دستور مذهب شما ذبح شده است، و اللّه العالم.
سؤال ١۶٢۴ -ماهى كه به نظر متخصصين فلس دارد ولى فلسهاى آن ميكروسكوپى است و با چشم غير مسلح ديده نمى‌شود چه حكمى دارد؟ آيا براى حليّت ماهى كافى است يا نه؟
جواب: بسمه تعالی - كافى نيست و بايد عرفا فلس داشته باشد و چنانچه ثابت بشود كه جنس آن ماهى فلس‌دار است حلال است، و اللّه العالم.
سؤال ١۶٢۵ -زمانى كه شك شود در وجود فلس در ماهى و عدم وجودش، آن ماهى چه حكمى ٣٩٣ دارد؟
جواب: بسمه تعالی - بايد احراز شود كه فلس دارد وگرنه خوردنش جايز نيست مگر اينكه مشكوك، در بازار مسلمين فروخته شود، و اللّه العالم.
سؤال ١۶٢۶ -كنسروهاى ماهى كه در بازار مسلمين به فروش مى‌رسد و مشكوك الفلس است خريدن و خوردن آن چه حكمى دارد؟ آيا فرقى بين فروشندۀ شيعه مذهب و سنى مذهب وجود دارد يا نه؟ (با توجه به اينكه اهل سنت ماهى بدون فلس را حلال مى‌دانند) .
جواب: بسمه تعالی - خوردن آن مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ١۶٢٧ -اگر كشمش و خرما و يا آب آنها خود به خود يا با پختن جوش بيايند، حكم آنها از لحاظ پاكى و نجاست و حليّت و حرمت، چگونه است؟
جواب: بسمه تعالی - پاك و حلال است، و اللّه العالم.
سؤال ١۶٢٨ -الكلى كه ندانيم آيا «مايع بالاصالة و مسكر» مى‌باشد يا نه، چه حكمى دارد؟
جواب: بسمه تعالی - محكوم به طهارت است، و اللّه العالم.
سؤال ١۶٢٩ -كنسرو ماهيهايى (تن ماهى) كه از كشورهاى غير اسلامى وارد مى‌شود، خوردن آنها چه حكمى دارد؟
جواب: بسمه تعالی - چنانچه اطمينان پيدا كند زنده از آب گرفته شده و داراى پولك بوده، خوردن آن مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ١۶٣٠ -ريختن باقى نان غير قابل مصرف درون سطل زباله، اشكالى دارد؟
جواب: بسمه تعالی - اگر قابل مصرف باشد-و لو به اينكه به پرندگان و مرغها بدهند-يا اهانت به نان حساب شود، ريختن آن درون زباله اشكال دارد، و اللّه العالم.
