فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله)

سؤال: پدرى در محضر دادگاه اذن در حضانت دختر كبير خود را به مادر مطلّقه وى داده است آيا رجوع پدر از اذنِ داده شده جايز است يا خير؟

جواب: بطور كلّى حضانت فرزند با بلوغ و رشد او منتفى ميشود و پدر و مادر حق حضانت او را ندارند و اختيار زندگى با هر كدام از پدر و يا مادر با خود فرزند است.

سؤال: پس از فوت پدر، آيا مادر در قبال حضانت فرزندان صغير متوفى مى تواند از جد پدرى مطالبه اجرت نمايد يا خير؟ و آيا حق الزحمه حضانت اطفال صغير به او تعلق مى گيرد يا خير؟

جواب: حق حضانت اطفال بعد از فوت پدر با مادر است تا موقعى كه مكلّف شوند و بعيد نيست بتواند در مقابل آن اجرت بگيرد پس اگر اطفال خودشان اموالى دارند مى تواند اجرت خود را با اجازه جدّ پدرى از اموال آنها بر دارد و اگر مالى ندارند مى تواند از جدّ پدرى مطالبه كند و در هر صورت احتياط در ترك اجرت گرفتن است.

سؤال: آيا پدر شرعاً مجاز است كه مادر مطلّقه را از ديدار فرزندش كه تحت حضانت پدر است محروم كند؟

جواب: اگر مفسده و ضررى براى فرزند نداشته باشد جايز است ولى بدون وجود مصلحت لازم خلاف انصاف و دور از اخلاق مؤمن است.

سؤال: آيا مادر شرعاً بدون اذن پدر مى تواند كارى را براى فرزند (چه در حضانت مادر باشد و چه پدر) انجام دهد، مثلاً آيا مى تواند بدون اذن پدر گوش دختر را سوراخ كند (براى گوشواره) و يا سر او را اصلاح كند و يا تصرفاتى مانند آن؟

جواب: اگر تحت حضانت مادر نباشد بدون اذن پدر جايز نيست و اگر تحت حضانت مادر است كارهائى مانند اصلاح سر و حفظ نظافت او داخل در حضانت است و جايز است ولى سوراخ كردن گوش او بدون اذن پدر جايز نيست.

سؤال: گرفتن اولاد از مادر وقتى كه حضانت با پدر است در صورتى كه موجب مشقت غيرقابل تحمل براى مادر باشد يا باعث عدم رشد روانى فرزند شود يا هر دو در عسر و حرج بيفتند جايز است يا نه؟

جواب: در صورتى كه جدا كردن فرزند از مادر براى فرزند مفسده و ضرر داشته باشد نبايد او را از مادر جدا كنند.

سؤال: شخصى نوه دخترى خود را نزد برادر زاده اش در سن صغيرى گذاشته است حالا دختر به سن بلوغ رسيده است. اگر اين مادر بزرگ بخواهد نوه خود را به نزد خودش ببرد آيا پسر برادر حق مطالبه مصرف خويش را دارد يا خير؟

جواب: در فرض سؤال اگر برادرزاده تبرعاً مخارج دختر را پرداخته باشد حق مطالبه از غير ندارد و اگر به امر مادر بزرگ خرج كرده و قصد مجانى نداشته مى تواند از مادر بزرگ مطالبه نمايد.