العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > حج:
فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله)
سؤال: اگر حاجي لباس احرام را با پول خمس نداده خريده باشد، احرام او صحيح است يا خير؟
جواب: اگر معامله به عين پول خمس نداده انجام نشده است و به ذمّه باشد، تصرّف در آن جايز است.
سؤال: آيا محرم مي‌تواند به وسيله سنجاق دو طرف رداء را بهم متصل كند يا گره بزند؟
جواب: اين كار اشكال دارد و نبايد دو طرف رداء را به يكديگر متّصل كنند.
سؤال: اگر زن ها تلبيه را به طوري بلند بگويند كه اجنبي بشنود، آيا اشكال دارد يا نه؟
جواب: اگر با شنيدن اجنبي جهر به تلبيه كرده، احوط و اولي، اعاده است.
سؤال: آيا استفاده از صابون و بعضي از شامپوها در حال احرام اشكال دارد؟
جواب: اگر صدق بوي خوش مي‌كند، از آن اجتناب كنند، و در غير اين صورت مانع ندارد.
سؤال: در حال احرام، عدّهاي با دوربين ديجيتال از هم عكس مي‌گيرند و هنگام ديدن تصاوير به مانيتور آن نگاه مي‌كنند كه حالت شفاف و آينه‌مانندي دارد. بفرماييد اشكال دارد يا خير؟
جواب: اشكال ندارد.
سؤال: استفاده از كِرِمهاي آرايشي دست و صورت براي زنان در حال احرام چه حكمي دارد؟
جواب: جايز نيست.
سؤال: عقد كردن در زمان احرام چه حكمي دارد؟
جواب: عقد باطل است و موجب حرمت هميشگي مي‌شود.
سؤال: اگر در حال احرام، اتوبوس‌ها از زير پل‌هايي كه در مسير واقع شده بروند، و به ناچار، محرمين از زير پل‌ها عبور كنند، و يا در پمپ بنزين در زير سقف متوقف شود، و محرمين زير سقف قرار گيرند اشكالي دارد؟
جواب: آنچه در حال احرام حرام است، سايه بر سر قرار دادن است. بنابراين در فرض سؤال براي محرم اشكال پيدا نمي‌شود، و كفّاره ندارد.
سؤال: كسي كه موهايش مصنوعي است و محرم شده است. وظيفه‌اش چيست؟
جواب: ضرر به عمره و حج ندارد. بلي، اگر مرد است بايد كفّاره بدهد ولي بايد موي مصنوعي، مضرّ به صحّت غسل و وضويش نباشد.
سؤال: چنانچه شخصي نتواند در حال طواف از ادرار خود جلوگيري كند، آيا بايد نايب بگيرد؟
جواب: حكم طواف مسلوس حكم نماز است و مبطون نايب بگيرد، و احتياط اين است كه خودش بجا آورد و نايب هم بگيرد.
سؤال: آيا شاذروان جزء كعبه حساب مي‌شود؟ در صورتي كه عضوي از اعضاي بدن طواف كننده بالاي آن قرار گيرد، چه حكمي دارد؟
جواب: بلي، جزء كعبه معظّمه است. بنابراين اگر در حال طواف بر روي آن راه برود و يا عضوي از بدن بر آن قرار گيرد بايد آن مقدار را به طورصحيح دوباره بجا آورده و طواف را تمام و بعد از اتمام آن با نمازش، احتياطاً طواف و نماز را اعاده نمايد.
سؤال: در هنگام شلوغي، خانم‌ها اگر بخواهند طواف را در محدوده 5/26 ذراع بجا آورند يا نماز را پشت مقام ابراهيم بخوانند، مردان نامحرم به آنها تنه ميزنند. وظيفه چيست؟
جواب: اين امر به تنهايي مجوز طواف در خارج محدوده نيست.
سؤال: امروزه كه فاصله بين صفا و مروه به صورت سالن دو طبقهاي ساخته شده است انجام سعي در طبقه دوم چه حكمي دارد؟
جواب: اگر طبقه دوم بين كوه صفا و مروه قرار گرفته باشد و بلندتر نباشد، مانعي ندارد.
سؤال: اگر كسي به جاي تقصير، حلق نمود، آيا كفايت مي‌كند؟
جواب: در عمره تمتّع كفايت نمي‌كند، و بايد يك گوسفند كفّاره بدهد.
سؤال: به نظر حضرتعالي رمي جمرات از طبقه فوقاني كافي است يا نه؟
جواب: رمي آنچه بر ستون جمره اضافه شده خلاف احتياط است، ولي اگر از طبقه فوقاني به قسمت قبلي جمره رمي كنند اشكال ندارد.
سؤال: اخيراً محل قرباني را از مني تغيير دادهاند، و به وادي محسّر بردهاند. آيا مي‌شود قرباني را در غير مني انجام داد، يا حتماً بايد در خود مني انجام دهند؟
جواب: تا قرباني در مني ممكن است، قرباني در غير مني مجزي نيست. بلي، اگر كلاً ممنوع شود، اقوي كفايت آن است در وادي محسّر.
سؤال: آيا شركت در نماز جماعت اهل سنّت و خواندن نمازهاي يوميه با آنها، كافي است؟
جواب: نماز با عامّه در حال ضرورت بي اشكال است، و در غير حال ضرورت هم شركت در جماعات آنان اگر موجب تأليف قلوب آنها و دفع اتهام به شيعه باشد خوب است و اعاده آن لازم نيست اگر چه موافق با احتياط است.
سؤال: آيا ميتوان يك حج را به نيابت از دو نفر انجام داد؟
جواب: هر كس در ماه ذيحجه، فقط مي‌تواند يك حج واجب براي خود يا به نيابت از ديگري انجام دهد، امّا حج مستحبي به نيابت از دو يا چند نفر مانعي ندارد.
سؤال: سجده‌كردن بر سنگ‌ها‌ئي كه مسجدالحرام به آن فرش شده مثل سنگ مرمر جايز است يا خير؟
جواب: بلي، جايز است، و معادني كه سجده بر آن جايز نيست معادني است كه عرفاً به آنها زمين گفته نمي‌شود، مثل طلا و نقره و عقيق و مس و ساير فلزات.
سؤال: زن ها در حال احرام مي‌توانند جوراب بپوشند يا بايستي روي پاي آنها مثل مردان باز باشد؟
جواب: اقوي، جواز پوشيدن جوراب است براي زن بله پوشش در مقابل نامحرم واجب است.
سؤال: با توجه به اينكه استفاده از خودتراش هاي متعارف براي حلق سر در حج تمتع مشكلاتي را براي برخي از حجاج بيت‌الله‌الحرام ايجاد مي‌نمايد. لطفاً به چند سؤال زير در اين مورد پاسخ دهيد:
الف) در حج تمتع حتماً حلق لازم است يا امكان تقصير هم وجود دارد؟
ب) در مواردي كه حلق تعين دارد حتماً بايد از تيغ (موس) براي حلق استفاده نمود يا امكان حلق با وسائل امروزي وجود دارد؟
ج) اگر وسيله‌اي مشتمل بر تيغ باشد ولي نه به صورت دستگاه متعارف تيغ‌ها و عرفاً وسيله ديگر باشد ولي تيغ داشته باشد كفايت مي‌كند؟
د) اگر وسيله‌اي تيغ نداشته باشد ولي مو رااز ته بزند بگونه‌اي كه هيچ چيز از ساقه مو باقي نماند كفايت مي‌كند يا خير؟
جواب: الف. براي صرورة (كسي كه بار اول است حجّ تمتع بجا مي‌آورد) بنابراحتياط حلق واجب است.
ب. بايد تيغ و تراشيدن باشد.
جواب: اگر با تيغ باشد كه در حقيقت سر را با تيغ تراشيده اشكال ندارد.
د. كفايت نمي‌كند.
سؤال: اگر كسي در طواف حج واجب شك كند كه 6 دور طواف كرده يا 7 دور ولي همسرش كه به همراه او طواف مي‌كند بگويد7 دور بوده است. آيا مي‌تواند بنا را بر قول همسرش بگذارد و به شك خود اعتناء نكند؟
جواب: چنانچه از گفته همسر اطمينان حاصل مي‌كند مانعي ندارد.
سؤال: آيا در حالت اختيار و حالت اضطرار اعم اين كه اضطرار مالي باشد يا اضطرار تنگي مكان در مناي جديد كه خارج از مني مي‌باشد كه بعضي از چادرها در وادي محسر و مزدلفه نصب شده‌اند در شب‌هاي 11و12 ذي‌الحجة، بيتوته مني جايز است يا نيست؟
جواب: بيتوته بايد در مني باشد.
سؤال: نمازهايي كه در هتل يا مساجد ديگر يا مكان‌هاي ديگر مكّه و مدينه خوانده مي‌شود كامل است يا شكسته؟
جواب: در تمام شهر مكه و مدينه زائرين مخير هستند نماز را شكسته يا تمام بخوانند.
سؤال: آيا در حج تمتع كسي كه اولين بارش است مي‌تواند بجاي حلق، تقصير نمايد؟
جواب: بنابراحتياط واجب، حلق لازم است.
سؤال: سال گذشته دختر هفت ساله خودم را در عمره مفرده محرم كردم. بعد از بازگشت به ايران متوجه شدم كه وضويش اشتباه بوده است. حكمش چيست؟ آيا در اين مدّت كه در ايران بوده بايد از محرّمات احرام خودداري مي‌كرده است؟ و كفّاره مترتب است؟
جواب: در صورت امكان برگشت، بايد طواف‌ها و نماز آن را انجام دهد واحوط اين است كه اعمال مترتبه راهم انجام دهد والا نائب بگيرد تا اعمال را انجام دهد بعد به شما خبر دهد تا تقصير كند و نائب بعد از آن طواف نساء و نمازش را انجام دهد و تا انجام اعمال از محرّمات احرام اجتناب كند و در صورت انجام با علم و عمد كفّاره واجب است و بر عهده وليّ طفل است.
سؤال: كسي كه موي مصنوعي در سر خود كاشته است، آيا در حج تمتعي كه براي اولين بار مشرف مي‌گردد، حتماً بايد اين موهاي مصنوعي را بتراشد؟ اگر غير از اين، راه ديگري وجود دارد راهنمايي فرماييد.
جواب: چنانچه موي كاشته شده در پوست قرار گرفته و رشد و نموّ دارد، در حكم موي طبيعي است و بنابر احتياط واجب بايد مرد در سفر اول سر را بتراشد و در اين حكم مي تواند به مجتهد ديگر كه فتوي به جواز اكتفاء به تقصير مي‌دهد رجوع نمايد با رعايت الاعلم فالاعلم. ولي چنانچه موي مصنوعي چسبانده شده بر داشتن آن واجب است و همچنين است اگر نموي ندارد.
سؤال: آيا شخص محرم مي‌تواند پتوي كه دور آن دوخته به دور خودش بپيچد مثل احرام يا موقع خواب روي خود قرار دهد؟
جواب: خوابيدن زير پتو اگر طوري بخود نپيچند كه مثل لباس شود، اشكال ندارد ولي در حال جلوس و قيام پتوي دوخته روي خود نيندازند.
سؤال: در سال هاي اخير با بكارگيري طرح ترددي بين عرفات و مشعر و مني از عرفات عجزه و بانوان را به سمت مني برده و بدون توقّف در مشعرالحرام اين حجاج را عبور داده و به مني و رمي جمرات مي‌برند، آيا صرف عبور از مشعر الحرام و بدون وقوف حتي چند لحظه براي وقوف كفايت مي‌كند و يا اينكه لازم است وقوف كمي و يا چند لحظه‌اي داشته باشند.
جواب: وقوف به معني مكث نيست بلكه مقصود، بودن در مشعر الحرام است. بنابراين اگر در حال عبور از مشعر قصد وقوف داشته باشند مجزي است.
سؤال: در برنامه‌ريزي‌هاي جديدي كه براي انتقال معذورين با وسائل نقليه از عرفات به مني صورت گرفته است، گاه توقفي در مزدلفه محقق نمي‌شود، تكليف چيست؟ به تعبيري ديگر: آيا صرف حضور در مزدلفه (كه زايرين «چه معذورين در شب، يا غير معذورين در بين طلوعين»، در حال عبور آن را درك مي‌كنند) و نيّت در حال عبور براي وقوف كفايت مي‌كند يا خير؟
جواب: در فرض سؤال وقوف ولو سواره كفايت مي‌كند
سؤال: باتوجه به اينكه عمليات تخريب قسمتي از مسجد الحرام و توسعه مطاف در حال انجام مي‌باشد و در حدود 3 سال به طول خواهد انجاميد، لذا براي انجام طواف در اطراف كعبه سازه‌اي موقت در دو طبقه احداث شده است كه طبقه اول آن با ارتفاعي در حدود نيمه ارتفاع ديوار كعبه و طبقه دوم آن بيش از 13 متر (هم سطح بام كعبه يا كمي بالاتر از آن) است و نماز طواف اين افراد نيز پشت مقام در طبقات احداثي جديد خوانده مي‌شود. به نظر حضرتعالي طواف و نماز طواف افراد سالم و ناتوان بر روي سازه ياد شده چه حكمي دارد؟
جواب: به طور كلّي چنانچه طواف در سازه جديد هم سطح و يا بالاتر از ديوار كعبه معظّمه باشد، طواف صحيح نيست و نايب بايد از طرف معذور در طبقه همكف مسجد طواف را انجام دهد و نماز هم در طبقه همكف پشت مقام خوانده شود.
سؤال: مدّتي است طبقه اول سازه فلزي كه در صحن مسجد الحرام با ارتفاع حدود 3 متري از سطح مسجد ساخته شده، به بهره برداري رسيده، امّا فعلاً از طواف افراد معذور و ويلچري در آن طبقه ممانعت مي شود و به طبقه دوم سازه هدايت مي شوند.
نظر به اينكه در بخشي از طبقه اول سازه، حدّ فاصل (بين ركن حجر الاسود و حجر اسماعيل) حائلي با ارتفاع حدود 2 متر وجود دارد. متمنّي است فتواي حضرتعالي نسبت به سؤالات ذيل مرقوم گردد:
1. آيا طواف بر سطح اين طبقه از سازه با وجود حائل و بر فرض اين كه با كمي فاصله از آن، كعبه مشرفه ديده مي شود، صحيح است؟
2. با توجه به اين كه اين طبقه از سازه حدود 3 متر از سطح مسجد الحرام بالاتر است و كف آن فعلا سنگ فرش نيست آيا خواندن نماز طواف بر آن در سمتي كه پشت مقام ابراهيم واقع شده، كافي است؟
ج1. در فرض سؤال صدق طواف از طبقه اول با وجود حائل مشكل است و لذا معذورين كه مجاز از طواف در طبقه اول هستند احتياط به جمع بين طواف و نايب گرفتن را ترك نكنند.
ج2. نماز را در خلف مقام در طبقه هم كف بخواند.
سؤال: آيا با شرايط فعلي كه وديعه گذاري بابت انجام حج عمرده مفرده در يك سال و اعزام بعد از گذشت چند سال صورت مي گيرد آيا به مبلغ وديعه خمس تعلق مي گيرد يا خير؟
جواب: چنانچه ثبت نام از درآمد سال باشد و تشرّف در سالهاي بعد انجام شود، اصل پول و سودهايي كه متعلّق به سالهاي قبل از اعزام مي‌باشد متعلّق خمس است و نيز اگر قبل از ثبت نام پول متعلق خمس شده باشد، پرداخت خمس آن لازم است
منبع: پایگاه اینترنتی معظم له
