ورود أمیرالمؤمنین علي (علیه السلام) به صفين (37 ق)

معاوية بن ابي‌سفيان كه از زمان خلافت عمر بن خطاب به حكومت شام منصوب شده بود، در عصر خلافت عثمان بن عفان به خاطر رابطه خويشاوندي با وي و اموي بودن هر دو، از موقعيت ممتازي برخوردار و به يك حاكم مقتدر و مستبد تبديل شد.

پس از آن كه حضرت علي علیه‌السلام با رأي آزاد و مستقيم مردم به خلافت رسيد و در صدد زدودن نابكاري‌‌ها؛ تبعيضات و ستمگري‌هاي حاكمان پيشين برآمد و براي اين منظور بسياري از عاملان و حاكمان نالايق را بركنار نمود، با مخالفت‌ها و سرپيچي‌هاي معاوية بن ابي‌سفيان، حاكم شام روبرو گرديد و ارسال نامه‌هاي متعدد و رفت و آمد پيك‌هاي مختلف، تأثيري در ياغي‌گري‌هاي معاويه برجا نگذاشت و سرانجام به نبرد و جنگي بزرگ تبديل گرديد.

نبرد بزرگ سپاهيان اسلام به فرماندهي امام علی علیه‌السلام و سپاهيان شام به سركردگي معاويه بن ابي‌سفيان در سرزميني ميان شام و عراق، معروف به صفين در كنار رود فرات به وقوع پيوست. حضرت علي علیه‌السلام پس از گردآوري نيروهاي رزمنده و جهادگر، در روز بيست و دوم محرم سال 37 قمري وارد سرزمين صفين گرديد و به طلايه‌داران سپاهش، به فرماندهي مالك اشتر نخعى پيوست.

معاوية بن ابي‌سفيان نيز در همين ماه وارد صفين شد و به طلايه‌داران سپاه خويش به فرماندهي ابوالأعور سلمي ملحق شد. به حرمت ماه محرم، طرفين از جنگ و نبرد با يكديگر در اين ماه خودداري كردند ولي با پايان يافتن محرم و آغاز ماه صفر، نبرد بي‌امان طرفين آغاز گرديد و تعداد فراواني از دو طرف كشته، زخمي و اسير گرديدند. ولي تلفات شاميان چند برابر شهدا و زخميان سپاه حضرت علي علیه‌السلام بود.

سرانجام با دسيسه‌هاي معاويه و عمرو بن عاص در واپسين مراحل جنگ، سپاهيان شامي براي گريز از هجوم بي‌امان سپاهيان حضرت علي علیه‌السلام، قرآن‌ها را بر روي نيزه كرده و خواستار صلح و حكميت قرآن شدند. همين نيرنگ، موجب فريب‌خوردگي برخي از متحجران و مقدس مآبان سپاه امام علي علیه‌السلام شد و اختلاف و پراكندگي آنان را به ارمغان آورد و موجب آن شد كه بدون دست‌يابي به نتيجه مطلوب، به جنگ پايان دهند و خاتمه كار را به حكميت واگذارند.^[۱]

1- نك: بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج 32، ص 430؛ شرح نهج البلاغه (ابن ابي الحديد)، ج 3، ص 215؛ الفتوح (ابن اعثم كوفي)، ص 460؛ كشف الغمه (علي بن عيسي اربلي)، ج 1، ص 334؛ انساب الاشراف - ترجمه اميرالمؤمنين علیه‌السلام - (بلاذري)، ص 185.

منبع: پایگاه دانشنامه اسلامی