العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > تقلید:
مشخصات مجتهد جامع الشرایط (م 2)
↵آیات عظام: امام خمینی، اراکی، خوئی، گلپایگانی، فاضل لنکرانی، تبریزی، بهجت، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، مظاهری، سبحانی: مجتهد باید: مرد؛ بالغ؛ عاقل؛ شيعۀ دوازده امامي؛ حلال زاده(1)؛ زنده؛ و عادل باشد (2) و بنابر احتياط واجب حريص به دنيا نباشد(3) و بنابر احتياط واجب اعلم باشد.
(1) آیةالله العظمی مکارم شیرازی: و بنا براحتياط واجب عادل و زنده باشد. [و] در مسائلي كه مجتهدين اختلاف نظر دارند بايد از«اعلم» تقليد كند.
(2) آیةالله العظمی اراکی: و نیز باید حریص به دنیا نباشد و بنابر احتياط واجب، در مسائلي كه مي داند فتواي اعلم با غير اعلم اختلاف دارد و همچنين در مسائل محدودي كه مي داند در يكي يا بعضي از آنها اختلاف فتوي دارند ( شبهۀ محصوره ) بايد از اعلم تقليد كرد.
آیات عظام: گلپایگانی، صافی گلپایگانی، سبحانی: و از مجتهد های دیگر اعلم باشد.
آیات عظام خوئي، تبريزي، سيستاني: و در صورتي كه اختلاف فتوي بين مجتهدين در مسائل محلّ ابتلاء ولو اجمالاً معلوم باشد لازم است مجتهدي كه انسان از او تقليد مي كند، اعلم باشد.
آیةالله العظمی بهجت: و آزاد و بنابراظهر بايد از مجتهدين ديگر اعلم باشد و يا اينكه از نظر علمي و اجتهاد مساوي ديگر مجتهدين باشد.
آیةالله العظمی امام خامنه ای: در صورت تعدّد فقهاى جامع‌الشرايط و اختلاف آنان در فتوا، بنا بر احتياط واجب، مکلّف بايد از اعلم تقليد نمايد، مگر آنکه احراز شود که فتواى وى مخالف احتياط است و فتواى غير اعلم موافق با احتياط. و دليل وجوب تقليد از اعلم بناى عقلا و حکم عقل است، زيرا که اعتبار فتواى اعلم براى مقلد يقينى و اعتبار قول غير اعلم احتمالى است.
آیةالله العظمی مظاهری: و نیز باید حریص به دنیا نباشد و اعلم باشد.
(3) آیةالله العظمی فاضل لنکرانی: و لازم است از دیگران اعلم باشد.
آیةالله العظمی نوري همدانی: و بنابرأقوي در صورت علم به مخالفت فتواي او با فتواي غير در مسائل مورد احتياج، او بايد اعلم باشد مگر آنكه فتواي غير اعلم موافق با احتياط باشد
***** **** *****
آیةالله العظمی وحید خراسانی: قول مجتهدی برای مقلّد حجّت است که مرد و عاقل و شیعه دوازده امامی و حلالزاده و زنده - هرچند به ادراک حیات او در حالی که ممیز باشد- و عادل و بنابراحتیاط واجب بالغ باشد. و مجتهدی که انسان از او تقلید می کند –در صورتی که علم اگر چه اجمالاً به اختلاف بین مجتهدین در فتوا نسبت به مسائل محلّ ابتلاء داشته باشد – باید اعلم باشد، مگر اینکه قول غیر اعلم مطابق با احتیاط باشد.
آیةالله العظمی شبیری زنجاني: در احكام ديني،از كسي بايد تقليد كرد كه داراي اين شرايط باشد: 1-مرد باشد. 2-بالغ باشد . 3-عاقل باشد . 4-شيعه دوازده امامي باشد . 5-حلال زاده باشد . 6-عادل باشد، 7- مجتهد باشد .8- اعلم باشد و این در صورتي است كه احتمال اختلاف بين مجتهدين را در مسائل مورد ابتلا بدهد. 9-موثّق باشد. يعني اشتباهش از متعارف بيشتر نباشد و كسي كه حريص به دنيا باشد غالباٌ موثّق نیست، زيرا حبّ شدید به دنيا باعث اشتباه زياد در تشخيص مي گردد. 10- زنده باشد (با تفصيلي كه بعداً خواهد آمد).
منبع: توضیح المسائل مراجع؛ مسأله 2 - أجوبةالإستفتائات سـؤال 20
