العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله):
هلال ماه
دیدن هلال ماه شوال قبل از مغرب
سؤال: اگر هلال ماه شوّال دیده شود و هنوز مغرب نشده باشد، آیا مى شود روزه را افطار کرد؟ اگر عمداً روزه را افطار کنند حکم آن چیست؟ اگر کسى دستور دهد که روزه را افطار کنید و هنوز وقت افطار نباشد، آیا بر او کفّاره خود و مردم واجب است؟
پاسخ: دیدن ماه شوّال به تنهائى براى افطار کافى نیست; بلکه باید روز تمام شود. و اگر کسى جاهل به مسئله بوده باید قضا کند، امّا کفّاره ندارد و بر کسى که دستور افطار داده کفّاره اى نیست; هرچند نباید بدون تحقیق مسئله بگوید
ماه رمضان 28 روزه
سؤال: کسى که فقط 28 روز از ماه رمضان را درک بکند چون که در اوّل ماه مبارک در ایران است و آخر ماه مبارک در یک کشور عربى است که ماه شوّال یک روز زودتر دیده مى شود و لهذا 28 روز را درک کرده است آیا قضاى یک روز بر او واجب است یا هیچ قضا لازم نیست؟
پاسخ: قضاى یک روز بر او واجب نیست ولى احتیاط مستحب است
رؤیت هلال در کشورهای مجاور
سؤال: اگر اوّل ماه شوّال در مشهد رؤیت شود که با افغانستان نیم الى یک ساعت تفاوت افق دارد آیا اوّل ماه در افغانستان هم ثابت مى شود؟
پاسخ: کافى نیست.
عید با نظر اهل تسنن
سؤال: در شهرى که اکثریّت با اهل سنّت است و شیعه ها در اقلیّت هستند اگر در عید قربان و عید فطر قطع به خلاف نداشته باشیم آیا مى توانیم با آنها عید بگیریم و اگر در نجف اشرف ماه را دیده باشند و بیست و نه روز روزه گرفته اند ولى در استانبول دیده نشده و سنّى ها سى روز روزه مى گیرند و یک روز بعد از نجف عید مى نمایند وظیفه ما شیعه ها چیست؟
پاسخ: اگر موازین تقیّه وجود داشته باشد مى توانید با آنها عید کنید و اگر ماه در نجف ثابت شود براى استانبول کافى است.
معیار دیدن ماه در شهرهای مجاور
سؤال: اگر هلال ماه رمضان در شهرى دیده شود آیا براى شهرهاى دیگرى که افق آنها یک یا دو ساعت فرق دارد اوّل ماه ثابت مى شود؟
پاسخ: اگر شهرى که ماه در آن دیده شده نسبت به شهر مورد بحث غربى باشد ماه ثابت نمى شود و اگر شرقى باشد ثابت مى شود.
یقین به او ماه توسط کیمیته انتخابی دولت
سؤال: در کشور پاکستان دو نفر از علماى شیعه و دو تن از اهلِ سنّت و چهار نفر از اهل حدیث (وهّابى ها) را براى رؤیت هلال انتخاب نموده اند. این کمیته از طرف دولت وقت انتخاب شده است، نه از طرف مجتهد جامع الشّرایط; در اواخر هر ماه، کمیته مذکور در شهر لاهور پاکستان تشکیل مى شود و رؤیت هلال از زبان رییس کمیته (که از اهل تسنّن است) به وسیله رادیو و تلویزیون، به اطّلاع مردم مى رسد، آیا به مجرّد اطّلاع و اعلام رییس این کمیته، روزه را مى توان افطار کرد؟
پاسخ: هرگاه در میان آنها دو شیعه عادل بوده باشد که شهادت به رؤیت هلال ماه بدهند، شهادت آنها قبول است; همچنین اگر از مجموع شهادت آنها اطمینان به رؤیت هلال حاصل شود کافى است.
رجوع به اساتید نجوم در استهلال ماه رمضان و شوال
سؤال: با توجّه به این که در زمان حاضر وسایل پیشرفته در زمینه نجوم وجود دارد، و افرادى در این علم داراى تخصّص بوده، و در این فن، خِبره مى باشند، و رجوع به اهلِ خبره یک سیره بوده، و صحیح مى باشد; و با توجّه به این که این افراد بر اساس محاسبات دقیق اعلان نظر مى کنند. مثلا مى گویند: «در فلان سال، فلان روز و ساعت و دقیقه و ثانیه، در فلان کشور، کسوف اتّفاق مى افتد» و چنین هم مى شود، پرسش ما این است که: چرا در رابطه با حلولِ ماه مبارک رمضان، یا شوّال، به آنان رجوع نمى شود، و افراد عادى براى رؤیت ماه به خارج شهرها فرستاده مى شوند، تا تکلیف صوم و افطار روشن گردد؟
پاسخ: ما معتقدیم که اگر علماى نجوم در عصر ما با استفاده از وسایل دقیقى که در دست دارند در مسأله هلال ماه اتّفاق نظر داشته باشند، مخالفت با آنها مشکل است، مگر این که گروه کثیرى ادّعاى رؤیت برخلاف آن بنمایند. و این نظریّه را در سالهاى گذشته منتشر کردیم.
سمت و جهت دیده شدن ماه شب اول در آسمان
سؤال: سلام، با توجه به این که ما شیعیان نمازهای 5 گانه واجب رو در 3 وقت میخوانیم یعنی نماز عصر و عشا را در وقت خود نمی خوانیم و این امر فقط در زمان اضطرار جایز شمرده شده است در مورد این مسئله و درست بودن نمازهای قوث اظهار نظر بفرمایید
پاسخ: این مسئله در هنگام اختیار نیز جایز است و اشکالی ندارد.
منظور از هم افق بودن دو منطقه
سؤال: منظور از «هم افق بودن» در مسئله‌ی رؤیت هلال چیست؟ دو منطقه با شرایطی هم افق نامیده می‌شوند؟
پاسخ: در صورتی که فاصله زادی از هم نداشته باشند هم افق هستند
تشخیص اول و آخر ماه در کشورهای غربی
سؤال: اول ماه و آخر ماه رمضان را در کشور هلند چگونه تشخیص دهیم؟ (با توجه به اینکه اینجا غالباً هوا ابری بوده و رویت ماه ممکن نمی باشد)
پاسخ: در صورتیکه منجّمین مورد اعتماد به طور قطع و یقین خبر دهند، بر طبق آن عمل کنید.
