|
استفتائات اعتکاف- آیت الله العظمی وحید مدظله
«احکام اعتکاف»
اعتکاف در مسجد بزرگ و دانشگاهی که خارج از شهر است
سؤال : دانشگاهی در پنج کیلومتری شهر قرار دارد، مسجدی با ظرفیت بیش از 4000 نفر در آن احداث کردیم و در طول سال تحصیلی برنامه های مختلف مذهبی از جمله نماز جماعت ظهر و عصر، مغرب و عشاء با حضور تقریبی 1000 نفر هر وعده برگزار می شود و در سه ماهه تابستان نیز نماز جماعت ظهر و عصر با حضور کارمندان برگزار می گردد. از طرفی در حال حاضر اندکی از اساتید و بیش از 2000 نفر از دانشجویان در مجاورت این مسجد در سایت دانشگاه ساکن هستند و دیگر دانشجویان، اساتید و کارمندان که جمعیتی بالغ بر 5000 نفر می شوند همه روزه از شهر صبح به محل کار (دانشگاه) می آیند و عصر و شب برمی گردند و در میان این جمعیت، تنها حضور دانشجویان منحصر به ایام تحصیل است و ارتباط دیگر شهروندان دانشگاهی با این مسجد در دانشگاه همیشه با کیفیت یاد شده ادامه دارد و بحمدالله مسجد از جذابیّت و برنامه های متنوع فرهنگی خوبی برخوردار است. اکنون با توجه به توضیحات فوق سؤال این است که آیا می توانیم اعتکافهای دانشجویی را در این مسجد به عنوان مسجد جامع در این منطقه برگزار نماییم یا خیر؟ و با توجه به آثار تربیتی اعتکاف برای نسل جوان و امکان برنامه ریزی ویژه برای آنان در این مسجد (چنانچه این مسجد از مصادیق مسجد جامع نباشد) آیا راهی برای انجام اعتکاف در این مسجد داریم یا خیر؟ سؤال دیگر این که چه زمانی را برای اعتکاف در ایام سال، (جز ماه مبارک رمضان و ایام البیض ماه رجب) توصیه می‌فرمایید؟
سؤال اعتکاف در غیر از مساجد اربعه باید در مسجد جامع شهر باشد. و این مسجدی که در خارج از شهر هست با این اوصافی که بیان کردید دارای این عنوان نیست. لذا اعتکاف را در مسجد جامع شهر انجام دهید و در هر زمانی که روزه صحیح است اعتکاف هم صحیح است البته بهترین زمان آن ماه مبارک رمضان است و بهترین زمان در ماه مبارک برای اعتکاف دهه‌ی آخر آن است.
اعتکاف مسافر
سؤال :آیا مسافر می‌تواند در مراسم اعتکاف شرکت نماید؟
سؤال اگر روزه گرفتن برایش صحیح باشد مثل کسی‌که قصد ده روز نموده باشد می‌تواند اعتکاف بگیرد ولی اگر روزه گرفتن برای او جایز نباشد اعتکاف او صحیح نیست.
بهترین وقت برای اعتکاف
سؤال :بهترین زمان برای اعتکاف گرفتن در چه ماه و چه روزی است؟
سؤال بهترین ماه برای اعتکاف ماه مبارک رمضان و ده روز آخر آن بهترین زمان برای اعتکاف است.
اعتکاف کمتر یا بیشتر از 3 روز
سؤال :آیا عدد روزهای اعتکاف می‌شود کمتر یا بیشتر از سه روز باشد؟
سؤال اعتکاف در کمتر از سه روز صحیح نیست بنابراین حداقل زمان اعتکاف این است که از ابتداء روز اول تا انتهای روز سوم که مجموعا سه روز و دو شب وسط آن سه روز می‌شود معتکف باشد، و اعتکاف در شب روز اول و شب روز چهارم واجب نیست ولی می‌تواند بیش از سه روز اعتکاف نماید و تفاوتی ندارد که مقداری که بیش از سه روز است یک روز یا یک شب کامل باشد یا قسمتی از روز یا شب.
اعتکاف زن بدون اذن شوهر
سؤال :آیا اعتکاف زن بدون اذن شوهرش صحیح میباشد؟
سؤال اعتکاف زن بدون اذن شوهر در صورتی‌که اعتکاف او منافی با حق شوهرش باشد صحیح نیست.
«مکان اعتکاف»
سؤال :در چه مکان‌هایی می‌توانیم اعتکاف بنمائیم؟
سؤال اعتکاف باید در یکی از مکان‌های زیر باشد: مسجدالحرام، مسجد النبی (صلی الله علیه و آله و سلم) و مسجد کوفه و مسجد بصره یا در مسجد جامع.
اعتکاف در مسجد دانشگاه
سؤال :آیا می‌شود به جای اعتکاف در مسجد جامع شهر در مسجد دانشگاه اعتکاف گرفت؟
سؤال خیر در فرض مذکور اعتکاف در مسجد دانشگاه صحیح نیست.
محل اعتکاف در مسجد
سؤال :آیا در اعتکاف در مسجد باید الزاماً در قسمتی که در آن نماز می‌خوانند باشیم یا مثلاً پشت بام یا در زیر زمین و سرداب مسجد یا حیات آن هم می‌توانیم اعتکاف نماییم؟
سؤال اعتکاف در پشت بام و زیر زمین و سرداب مسجد صحیح است ولی اعتکاف در حیات مسجد در صورتی که مسجد نباشد، صحیح نیست.
«خروج از محل اعتکاف»
سؤال :در چه مواردی می‌توان از محل اعتکاف خارج شد؟
سؤال در مواردی که اضطرار و یا اکراه و یا مواردی که حاجتی پیش آید که چاره‌ای از خروج نداشته باشد مثل احتیاج به غسل جنابت یا استحاضه یا مسّ میّت یا رفتن به دستشویی و تجدید وضوء (ولو استحبابی باشد) و یا تشییع جنازه و غسل و نماز میّت و تکفین و تدفین آن یا عیادت مریض و در صورت خروج از مسجد بنابر احتیاط واجب باید نزدیکترین راه را برای عبور و مرور انتخاب نموده و نباید بیش از مقدار حاجت توقف و مکث نمود.
خروج طولانی معتکف از مسجد در ضرورت
سؤال :شخصی از روی ضرورت از صبح تا غروب از محل اعتکاف خارج شده و مشغول آن امر اضطراری بوده، با توجه به این که خروج او از روی ضرورت جایز بوده آیا اعتکافش صحیح بوده؟
سؤال در صورتی که خروج از محل اعتکاف و اشتغال طولانی به آن امر ضروری به نحوی بوده که صورت اعتکاف را به هم می‌زند موجب بطلان اعتکاف است.
خروج از محل اعتکاف برای امتحان
سؤال :شخصی دانشجو یا دانش آموز در مسجد جامع معتکف گشته آیا می‌تواند برای امتحان مهم درسی از محل اعتکاف خارج شود؟
سؤال در فرض مذکور خروج از محل اعتکاف برای امتحان مهم ،ضرورت عرفیه به حساب آمده و مانعی ندارد.
«اموری که معتکف باید ترک نماید»
سؤال :شخص معتکف در ایام اعتکاف از چه چیزهایی باید اجتناب نموده و آنها را ترک نماید؟ و آیا انجام آنها باعث باطل شدن اعتکاف می‌شود؟
سؤال پس از شروع اعتکاف در صورتی که اعتکاف واجب معیّن باشد (مثل اینکه نذر کرده باشد در زمان معینی اعتکاف نماید) معتکف باید از امور زیر اجتناب نماید، و ارتکاب این امور اعتکاف را باطل می‌نماید، ولی اگر اعتکاف واجب معیّن نباشد، لزوم اجتناب از این امور در غیر جماع بنابر احتیاط وجوبی است: 1- جماع 2- استمناء بنابر احتیاط واجب 3- مباشرت با همسر به لمس و بوسیدن به شهوت بنابر احتیاط واجب 4- بوی خوش 5- خرید و فروش ولی اگر به خرید و فروش چیزی اضطرار پیدا کند و نتواند وکیل بگیرد جایز است. 6- هر نوع تجارت اعم از مصالحه و مضاربه و اجاره و مانند اینها بنابر احتیاط واجب 7- مجادله به قصد غالب شدن و اظهار فضل، چه در امور دینی باشد و چه نباشد.
|
