العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > آیت الله العظمی بهجت (قدس سره):
حد ترخص
تعریف حدّ ترخص
سؤال1577. حدّ ترخّص چیست؟
پاسخ: یعنى انسان از وطن خود یا جایى که قصد کرده ده روز در آن جا بماند، به قدرى دور شود که دیوار شهر را نبیند و صداى اذان آن را نشنود؛ ولى باید در هوا غبار یا چیز دیگرى نباشد که از دیدن دیوار و شنیدن اذان جلوگیرى کند و لازم نیست به قدرى دور شود که منارهها و گنبدها را نبیند، یا دیوارها هیچ پیدا نباشد، بلکه همین قدر که دیوارها کاملاً معلوم نباشد، کافى است.
ملاک حدّ ترخّص
ملاک حدّ ترخّص
سؤال1578. مىگویند حدّ ترخص یعنى جایى که دیوارهاى شهر را نبینند و صداى اذان شهر را نشنوند و در زمان کنونى که دیوارى وجود ندارد و معمولاً کارخانهها و مغازههایى به طور پراکنده در نزدیکى شهر و گاهى متصل به آن وجود دارند که فاصلهى آنها از هم از چند کیلومتر تجاوز نمىکند، حدّ ترخص یا دیوار شهر را چگونه باید حساب کرد؟
پاسخ: میزان دیوار خانههایى است که عرفا جزو شهر حساب مىشود.
نیّت روزه در حدّ ترخص
سؤال1579. شخصى که در ماه رمضان مسافر است براى این که بتواند روزه بگیرد اگر قبل از ظهر به حدّ ترخص بیاید و نیّت روزه کند و همین که ظهر شد از همانجا مجدّدا مسافرت کند، آیا روزهاش صحیح است یا نه؟
پاسخ: اگر قبل از وقت زوال در خود شهر باشد، ظاهرا روزهاش صحیح است و در حدّ ترخص احتیاطا جمع بین روزه و قضاى آن کند.
حدّ ترخص دو منطقهى مسکونى متصل به هم
سؤال1580. دو منطقهى مسکونى (روستا) قبلاً جدا بودند ولى الآن به هم متصل شدهاند و هنوز اسمشان فرقى نکرده است ساکنین این دو محل حد ترخص را از کجا باید حساب کنند؟
پاسخ: اگر عرفا یک محل محسوب مىشوند، حکم یک محل را دارند.
روزهى مسافرى که هنوز به شهر نرسیده؛ ولى صداى اذان شهر را مىشنود
روزهى مسافرى که هنوز به شهر نرسیده؛ ولى صداى اذان شهر را مىشنود
سؤال1581. مسافرى که قبل از ظهر در ماه مبارک رمضان به نزدیک وطن یا شهرى که قصد دارد در آنجا ده روز بماند رسیده، به نحوى که اذان شهر را مىشنود و دیوارهاى آن را مىبیند ولى هنوز وارد شهر نشده است. آیا روزهى آن روزش صحیح است یا خیر؟
پاسخ: اگر قبل از زوال وارد شهر هم بشود روزهاش صحیح است و گرنه احتیاطا جمع مىکند بین روزهى آن روز و قضاى آن.
افطار بعد از حدّ ترخص در صورت انصراف از سفر
افطار بعد از حدّ ترخص در صورت انصراف از سفر
سؤال1582. شخصى در ماه مبارک رمضان، قبل از ظهر براى مسافرت از خانه خارج مىشود و پس از گذشتن از حد ترخّص، افطار مىکند ولى قبل از رسیدن به حدّ مسافت شرعى، از مسافرت منصرف و قبل از ظهر به منزل بر مىگردد، آیا امساک بقیه روز واجب است؟
پاسخ: خیر و هم چنین هر جا که به نحو جایز افطار کرده است.
شک در رسیدن به وطن
شک در رسیدن به وطن
سؤال1583. اگر مسافر در ماه مبارک رمضان به سوى وطن خود حرکت کند و مصادف با اذان ظهر، نزدیک وطن خود برسد ولى شک کند که آیا مقدارِ مسافتِ باقى مانده، وطن محسوب مىشود یا خیر، نماز و روزهاش چه حکمى دارد؟
پاسخ: نماز و روزهاش تمام نیست.
روزه دارى که جاهل به حکم افطار در مسافرت است
روزه دارى که جاهل به حکم افطار در مسافرت است
سؤال1584. اگر روزهدار جاهل باشد به این که تا به حدّ ترخّص نرسیده نباید قبل از زوال افطار کند و قبل از حدّ ترخص به این اعتبار که مسافر است افطار نماید، روزهى این شخص چه حکمى دارد؟ آیا قضا بر او واجب است یا حکم دیگرى دارد؟
پاسخ: قضا بر او واجب است و اگر جاهل مقصّر بوده، على الاحوط کفاره هم دارد.
جادّهاى پیچدار
جادّهاى پیچدار
سؤال1585. اگر مسافر از حدّ ترخّص وطنش خارج شود ولى به علّت پیچ و خم جادّه، دوباره به کمتر از حدّ ترخّص برسد و بعد از خروج دوباره از حدّ ترخّص اگر باقى راه به تنهایى کمتر از مسافت شرعى باشد ولى با احتساب مقدارى که قبلاً طىّ کرده به اندازهى مسافت مىشود، با توجّه به این که از اوّل قصد مسافت شرعى داشته است، آیا نمازش تمام است یا شکسته؟
پاسخ: نمازش شکسته است.
اعراض و بازگشت از سفر بعد از حدّ ترخص
سؤال1586. شخصى به قصد مسافرت به هشت فرسخ و یا بیشتر، حرکت مىکند، از حدّ ترخص که خارج شد، نماز را شکسته مىخواند و حدود سه فرسخ که مىرود از قصد خود منصرف مىگردد و به وطن مراجعت مىکند و هنوز وقت نماز باقى است، آیا باید دوباره نمازش را تمام بخواند یا نه؟
پاسخ: خیر، اعاده لازم نیست.
سفر به قلّههاى مشرف به وطن
سفر به قلّههاى مشرف به وطن
سؤال1587. کسى که قصد سفر به قلّهها و کوههاى بلند و مرتفع را دارد. با توجه به این که مسیر او گاهى بیش از مسافت شرعى است، اگر شهر خود را ببیند حکم نماز و روزهى او چیست؟
پاسخ: وقتى به اندازهاى دور شود که اگر آن شهر در زمین هموار بود، دیوارش از آن جا دیده نمىشد، باید نماز خود را شکسته بخواند و نیز اگر پستى و بلندى خانهها بیشتر از معمول باشد، باید ملاحظه معمول را بنماید.
