تصرفات مريض

سؤال 1290 :شخصى دو سال قبل از فوتش با وجود مرضى كه منجر به فوت او شده است جميع مايملك خود را به همسرش فروخته است كه در نتيجه، ورثه شرعى او از ارث محروم شده اند، مستدعى است بفرماييد:

1 ـ آيا اين معامله صحت شرعى دارد يا خير؟

2 ـ اگر معامله صورى باشد، صحيح است يا خير؟

3 ـ اگر احتمال اجبار در معامله باشد، حكم آن چيست؟

4 ـ اگر احتمال قصد ضرر زدن به ورثه باشد، حكم آن چيست؟

پاسخ: معامله در مرض موت، در صورتى كه واجد شرايط مذكور در مسأله 2142 و 2151 توضيح المسائل باشد، صحيح است. و تا احراز صورى بودن يا اجبارى بودن آن نشود، محكوم به صحت است. و نيز احتمال قصد ضرر زدن به ورثه، مانع از حكم به صحت نمى شود.

سؤال 1291 :شخصى در زمان حيات خويش حقوق تنها وارث خود را كه خواهرش بوده، بعنوان مصالحه از او سلب كرده، كه با پرداختن مبلغ 14000 تومان به مشاراليها، هيچگونه حقى نسبت به ارث برادر خود، بعد از وفات وى نداشته باشد. و جميع مايملك خود را به همسر خويش صلح كرده است. اين صلح و مصالحه دو سال قبل از فوت مشاراليه و در حالت مرضى بوده است كه منجر به وفات وى شده است. آيا اين صلح و مصالحه صحيح است و مانع ارث مى شود يا خير؟

پاسخ: اقوى صحت صلحى است كه در مرض موت واقع شده. و اگر صلح مورد سؤال ساير شرايطى را كه در توضيح المسائل مسأله 2223 بيان شده دارا بوده است، نافذ و صحيح است. و در فرض سؤال، با صحت صلح مايملك به همسر، مالى باقى نمى ماند كه به خواهر ارث برسد.

سؤال 1292 :شخصى در مرضى كه منجر به موت وى شده است، منزل مسكونى خود را به نوه هايش مصالحه كرده، و زمين زراعتى خود را فروخته است. آيا اين تصرفات جايز است؟

پاسخ: بلى، اظهر اين است كه معامله و فروش و مصالحه انسان، در مرضى كه به آن مرض از دنيا مى رود، صحيح است. اگرچه مازاد بر ثلث باشد.