فروش موقوفه

سؤال: شخصى چند اصله نخل وقف مطلق خيرات يا وقف عزادارى خامس آل عبا (عليهم السلام) كرده، ولى اكنون به علّت بيمارى يا جهت ديگر نمى تواند آن را نگهدارى يا سرپرستى كند و كس ديگرى هم نيست چنين كند، آيا مى تواند آن را بفروشد؟ در اين صورت پول آن را به چه مصرفى برساند؟

پاسخ: اگر كسى ديگر هم يافت نشود آن را سرپرستى كند، اگرچه اوقاف باشد، مى تواند آن را بفروشد. و در فرض اوّل پول را صرف كارهاى خير، مانند كمك به فقرا و در فرض دوم صرف خصوص عزادارى كند.

سؤال: شخصى باغ انگورى را وصيت كرده تا ده سال صوم و صلاة بگيرند و بعد مادامى كه از آن اثرى باقى است وقف سيدالشهدا (عليه السلام) كنند. حالا چندين سال است خشكيده، آيا زمين جزء وقف است يا مال ورثه مى شود؟

پاسخ: اگر امكان نداشته باشد مجدداً بصورت باغ و اگرچه غير انگور باشد درآيد، آن را بفروشند و صرف در مجالس روضه خوانى سيدالشهدا (عليه السلام) كنند.

سؤال: درخت گردويى را وقف روضه خوانى حضرت سيدالشهداء كرده ام و فعلا با ساختن ساختمانى در كنار آن، آب آن قطع شده و دارد خشك مى شود، آيا مى توانم چوب آن را بفروشم و با پول آن درخت گردوى ديگرى در محل ديگرى خريده و وقف روضه خوانى كنم؟

پاسخ: مانعى ندارد.

سؤال: قطعه اى از زمين مربوط به مسجدالرضا (عليه السلام) كه قبلا جزء مسجد و جزء وضوخانه و حياط مسجد بوده است در اثر مسامحه و غفلت به مغازه تبديل شده است. بازگرداندن قسمت مذكور به وضع سابق و ملحق شدن اين قطعه زمين به صحن مسجد، چه حكمى دارد؟

پاسخ: لازم است به وضع سابق برگردد.

سؤال: ملكى در زمان طاغوت قبرستان بوده و شهردارى وقت، تصرفاتى انجام داده است و به افراد واگذار كرده و چند دست گشته و احداث بنا در آن شده و در انقلاب حكم به وقفيت آن شده است، آيا خريد آن، اگرچه مشترى جاهل باشد جايز است؟ و مستحدثات چه حكمى دارند؟ و مال الاجاره را به چه كسى بايد پرداخت؟ صاحبان ساختمان و اعيان يا متولى؟

ج: الف ـ خريد و فروش موقوفه در موارد عدم جواز باطل است، اگرچه مشترى جاهل باشد.

ب ـ چنانچه وقف براى قبرستان شده باشد لازم است مستحدثات برداشته شود و به حالت اوليه برگردد.

پاسخ: بر فرض جواز بقاى مستحدثات، لازم است مال الاجاره بين زمين و اعيان تقسيم گردد و به نسبت داده شود. قسمت زمين مربوط به سازمان اوقاف و قسمت ساختمان مربوط به صاحبان آنها است.

سؤال: اينجانب متولى قطعه زمينى موقوفه به مساحت 113 متر مربع مى باشم، كه موقعيت آن طورى است كه فاقد درآمد مى باشد، و صرف هزينه جهت بهره بردارى از آن مقرون به صرفه نيست. لذا تصميم گرفته ام زمين مورد بحث را كه جنب مسجد جامع واقع شده، جهت ساختن وضوخانه و دستشويى كه نياز مبرم به آن مى باشد، به مسجد واگذار كنم. در غير اينصورت آن را به مسجد فروخته و كل وجه دريافتى آن را در محل ديگرى زمين بهترى خريدارى و تبديل به احسن كنم. عنايت فرماييد در صورت امكان مجوز شرعى صادر كرده، تا بتوانم به وظيفه شرعى خود در اين رابطه عمل كنم؟

پاسخ: در فرض سؤال كه زمين موقوفه از قابليت استفاده در جهت وقف افتاده و نيز امكان اجاره دادن و گرفتن مال الاجاره آن و به مصرف وقف رساندن نيست، متولى شرعى مجاز است آن را تبديل به احسن، كه اقرب به نظر واقف باشد بنمايد.

سؤال: در مواردى كه فروش عين موقوفه جايز است؟ پول آن را چه كنيم؟ و در چه موردى مصرف كنيم؟

پاسخ: اگر موقوف عليهم احتياج شديد دارند، پول آن را بين آنان تقسيم كنند. ولى اگر جواز فروش، امرى غير از حاجت موقوف عليهم باشد، بنابر احتياط با پول آن مالى كه اقرب به نظر واقف است، خريدارى و وقف كنند.