العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > وقف:
آیت الله العظمی سیستانی (مدظله)
سؤال :درصورتى كه مدرسه اى وقف تحصيل براى شيعه اِثنا عشرى شده باشد آيا انجام كارهاى مباح مثل صحبت و خواب و كارهايى كه نمى توان آنرا تحصيل ناميد خواه كم يا زياد د رمدرسه حرام است ؟ و نيز موقعى كه انسان حالش براى درس مساعد نيست آيا جايز است در مدرسه بماند؟ ويا منظور واقف اين بوده كه كارهايى كه مخالف تحصيل است نبايد انجام شود؟
پاسخ:اگر به نحو متعارف درس بخواند بقيه كارها جايز است.
سؤال :اگر متولى خيانت كند كه باعث از بين رفتن تمام املاك وقف شود و متولى را نمى شود بركنار كرد الا مرگ او را مى تواند از اين عهده بركنار كند چه بايد كرد ؟
پاسخ:اگر خيانت متولى ثابت شود و حاكم شرع با ضم امين به او نتواند از خيانت او جلوگيرى كند در صورتى كه متولى ديگرى پس از او تعيين نشده حاكم شرع نصب متولى مى نمايد .
سؤال :يك قطعه زمين متعلق به قبرستان قديمى و متروكه ميباشد كه هيچ گونه اثارى از قبر در آن مشاهده نمى شود و به گفته اهالى محل حدود ۵٠ الى ۶٠ سال است كه ديگر كسى ياد نمى دهد كه ميت در اين محل دفن شده باشد .زمين فوق از طرف اهالى و معتمدين محل در اختيار يك مركز خيريّه باشد . آيا از نظر شرعى جهت ساخت و ساز مشكلى ندارد ؟
پاسخ:اگر وقف نباشد اشكال ندارد .
سؤال :توليت يعنى چه ؟ و متولى چه وظايفى و چه اختياراتى نسبت به موقوفه دارد ؟
پاسخ:توليت يعنى تدبير شوؤن وقف و اگر واقف در متن وقف وظيفه خاصى براى متولى تعيين ننمود پس وظيفه اش همان متعارف است در جهت حفظ موقوفه و رعايت جهت وقف است .
سؤال :آيا غير متولى مى تواند توليت را باطل اعلان كند ؟
پاسخ:خير مگر در يك مورد كه در مسأله توضيح المسائل ذكر شده است .
سؤال :آيا متولى مى تواند از توليت اعراض كند با فوت واقف و قبول متولى در حيات واقف ؟
پاسخ:بعيد نيست جائز باشد هر چند بنا بر احتياط مستحب از عزل نمودن خود اجتناب نمايد .
سؤال :اگر وقف نامه ضايع شد آيا متولى يا منتظمين اين وقف مى توانند بخواست خود و در اين وقف تصرف كنند و مغازه بسازند و اجاره و سرقفلى بدهند ؟
پاسخ:اگر مباشر متولى شرعى باشد و تصرفات مذكور جزء موارد وقف باشد مانعى ندارد و الا منوط باجازه حاكم شرع است
سؤال :اگر مدرسه و امكاناتى را وقف براى تحصيل دروس حوزوى بشود آيا فرزندان مؤمنين مى توانند از اينها استفاده كنند و حال آنكه براى تحصيل دروس حوزوى نباشد يا خير ؟
پاسخ:اگر وقف تحصيل علوم دينى شده است استفاده در شوؤن ديگر جايز نيست .
سؤال :آيا اصل مال را نيز ميتوان وقف نمود كه علاوه بر منفعت مال در بعضى شرايط قيد شود كه اصل مال نيز فروخته و صرف مورد وقف گردد؟
پاسخ:چنين وقفى صحيح نيست ولى مى تواند واقف در ضمن صيغه وقف شرط كند كه در شرايط خاصى عين موقوفه فروخته شود و ثمن در اين فرض به موقوف عليه بر مى گردد.
سؤال :استفاده از اب موقوفه مسجد جهت شرب در حد ۲ يا ۳ گالن اشکال دارد؟
پاسخ:با اجازه متولي اشکال ندارد.
سؤال :قراني است گرانبها از لحاظ قدمت كه در ۴٠٠ سال قبل واقف نوشته است فرزند ارشد انرا قرائت نمايد اکنون بعلت فرسودگي امکان قرائت نبوده و نگهداري ان مشکل است تکليف چيست؟ ايا ميشود انرا فروخت ؟ در صورت فروش با بهاي ان چه بايستي کرد؟
پاسخ:چنانچه استفاده از ان به هيچ وجه ممکن نيست ميتواند انرا بفروشد ولکن بايد با پول ان قران يا قران هايي خريداري کند و بنحو سابق وقف نمايد.
سؤال :شخص نيکوکاري قصد دارد منزلش را حسينيه کند لکن طبقه فوقانيي آنرا براي خود و فرزندانش نگهدارد نحوه وقف او بايد به چه نحوي باشد ؟
پاسخ:مي تواند فقط طبقه پايين را وقف کند .
سؤال :در خرمشهر رسم است يک اتاق منزل را بعنوان حسينيه در نظر ميگيرند آيابا اقامه عزاي حسيني در آن وقف خواهد شد و از مالکيت آنها بيرون خواهد رفت يا مثل نمازخانه در منزل خواهد بود ؟
پاسخ:مانند نمازخانه است .
سؤال :قرار است که فرش هاي مسجد را تعويض کنيم و فرش جديد براي مسجد بگيريم . آيامي توانيم فرش هايي که الآن در مسجد وجود دارند را فروخته و پول آن را صرف خريد فرش هاي جديد کنيم ؟ و يا مي توانيم که فرش ها را به مسجدي ديگر فروخته و از پول آن براي خريد فرش هاي جديد استفاده کنيم ؟
پاسخ:اگر فرش کهنه با پول خود مسجد خريداري شده مي توانيد بفروشيد ولي اگر وقف باشد فروش جايز نيست پس ارگ در خود مسجد قابل هر نوع استفاده باشد بايد در مسجد بماند در غير اين صورت بايد به ساير مساجد داده شود .
سؤال :آيا واقف مي تواند متولي را عوض نمايد؟
پاسخ:نمي تواند مگر اينکه تعيين متولي را در حين انشاء وقف براي خودش قيد کرده باشد.
