اصطلاحات تقلید

سؤال: فرق بین جایز نیست و حرام است، چیست؟

 پاسخ:  در مقام عمل فرقى بین آنها نیست، بلى از نظر ادلّه فقهى، فرق وجود دارد که محل طرح و تبیین آن، کتب مربوطه است.

سؤال: لطفاً بفرمایید وجه اختلاف این تعبیرها چیست؟ با اینکه در مقام عمل، بعضى از اینها با بعض دیگر فرقى ندارد؟

پاسخ: وجه اختلاف تعبیرها، اختلاف ادله و فهم و استنباط فقیه از مفاد آنها است، مثلاً در جایى که دلالت ادلّه بر حکمِ مسأله، صریح و قطعى نیست، اما به نظر فقیه حکم آن روشن و دلالتِ دلیل بر آن قوى است، تعبیر به «اقوى» مى کند;

و در جایى که حکم مسأله واضح و روشن است، به گونه اى که فقیه را متمایل به اظهار فتوا مى کند (هر چند که دلالت دلیل قوى نیست) در چنین مواردى تعبیر به «بعید نیست» یا تعبیر به «ظاهراً چنین است» مى کند. در جایى که دلالت ادلّه بر حکم، بطورى ظهور دارد که فقیه را در مرز فتوا قرار مى دهد (گرچه حتمى نیست) اما شبهه  قوى بر وجوب یا

در این موارد تعبیر به «احتیاط واجب...» مى کند و اگر شبهه قوت ندارد، تعبیر به «احوط» یا «احتیاط» (به نحو مطلق) مى کند..

سؤال:  ملاک جاهلِ مقصّر بودن چیست و فرقِ آن با جاهلِ قاصر که معذور است، چه مى باشد؟

پاسخ: ملاک التفات داشتن و احتمال بطلان و شکِ در صحت و عدمِ صحت عمل است به این معنى که اگر کسى احتمالِ بطلانِ عمل خاصى را بدهد و در صحتِ آن شک داشته باشد و در عین حال سؤال نکند، جاهلِ مقصّر محسوب مى شود و معذور نیست امّا اگر التفات و توجه به جهل خود نداشته باشد و احتمال بطلان ندهد و عمل را صحیح بداند، جاهل قاصر محسوب مى شود و معذور است