راههای سه گانه: تقلید، اجتهاد و احتیاط

 سؤال: تفاوت تقلید و انجام کورکورانه اعمال که مورد مذمت است چیست؟

پاسخ: عمل از راه تقلید صحیح، عمل با حجّت و آگاهانه است.

سؤال: آیا تقلید علاوه بر آن که یک مسأله ى عقلى است، ادلّه ى شرعى نیز براى اثبات آن وجود دارد؟

پاسخ: مسأله ى تقلید امرى عقلى است و آیات و روایات به آن ارشاد دارند.

سؤال: آیا در مواردى مى توان به حکم عقل عمل کرد و در مسایل احکام به مجتهد رجوع نکرد؟

پاسخ: خیر، چون عقل انسان از ادراک مسایل شرعیه قاصر است.

سؤال: ثمره ى عملى عقلى بودن تقلید یا شرعى بودن آن براى مقلّدین چیست؟

پاسخ: در بعضى موارد شرایط و صفات مرجع تقلید، تأثیرگذار است.

سؤال: به نظر حضرتعالى عمل به احتیاط بهتر است یا تقلید؟ و کدام یک انسان را به واقع نزدیک تر مى سازد؟

پاسخ: از آن جا که شرط عمل به احتیاط در احکام شرعى، آگاهى کامل به موارد احتیاط است که فقط عده ى اندکى از آن اطلاع دارند، تقلید براى عموم مردم بهتر است.

سؤال: آیا احتیاط امرى عقلى است یا شرعى و در خصوص مسأله ى عمل به احتیاط، تقلید از غیر اعلم جایز است؟

پاسخ: احتیاط نیز مانند تقلید امرى عقلى است و عمل به آن مستلزم تقلید از اعلم نمى باشد.

سؤال: در احتیاط آیا رعایت آراى فقیهان گذشته نیز لازم است؟

پاسخ: اگر غرض احتیاط کننده احراز حجّت فعلیّه باشد، رعایت آراى فقیهان گذشته لازم نیست، به خلاف این که غرض احراز واقع باشد.

سؤال: آیا کسى که در اعلمیّت دو یا چند نفر از مراجع زنده شک دارد، مى تواند در نظر این چند مرجع احتیاط کند؟ و آیا عمل او موضوع تقلید قرار مى گیرد یا احتیاط؟

پاسخ: در محدوده ى نظر همین چند نفر مى تواند احتیاط کند و عمل او، عمل به احتیاط در تقلید است.

سؤال: آیا احتیاط در اعمال را ـ در صورت توانایى به دست آوردن فتوا ـ اگرچه مستلزم تکرار باشد، جایز مى دانید؟

پاسخ: احتیاط جایز است و لو مستلزم تکرار باشد.

سؤال: فى حالة الاحتیاط بین عدّة مراجع، کیف یکون التعامل مع دفع الخمس؟

پاسخ: یحتاط فیه أیضا بأن یصرف فیما یرى الکُلّ جوازه.

سؤال: وظیفه افرادى که تقلید نمى کنند چیست؟

پاسخ: اعمالشان باطل است، به توضیح مذکور در مسأله ى 20 رساله