فتاوای آیات عظام: گلپایگانی و صافی - (*) امر به معروف و ...

استفتائات رساله نوین احکام برگزیده

العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع

احکام > (*) امر به معروف و ...:

فتاوای آیات عظام: گلپایگانی و صافی

مسأله ۲۸۵۹- امر به معروف و نهي از منكر، يكي از تعاليم مهمّه اسلامي است كه حيثيّت و شرافت و بقاء عزت و ترقي و تعالي مسلمانان و اجراء احكام و جلوگيري از فحشاء و فساد، و تأمين امنيّت اجتماعي، به آن وابسته است.
مسأله ۲۸۶۰- اگر معروف، واجب باشد و انسان ملتفت شود كه شخصي آن را ترك مي كند، امر به آن –با شرائطي كه بعد ذكر مي شود- واجب است.
مسأله ۲۸۶۱- معروف اگر مستحب باشد، امر به آن مستحب و چون منكر عبارت است از فعل قبيح حرام، نهي از آن واجب است و وجوب در هر دو، وجوب كفايي است و به فعل ديگري، ساقط مي شود.
شرايط امر به معروف و نهي از منكر
مسأله ۲۸۶۲- شرايط امر به معروف و نهي از منكر پنج چيز است:
اول: آن كه آمر و ناهي، معروف و منكر را بشناسد و يقين داشته باشد به وجوب معروف و حرمت منكر و ايمن باشد از اشتباه خودش.
دوم: آن كه احتمال بدهد كه امر و نهي او تأثير داشته باشد، پس اگر احتمال عقلائي ندهد كه امر و نهي او اثر دارد، وجوب آن ساقط مي شود.
سوم: آنكه كسي كه واجب را ترك نموده و يا فعل حرام را بجا آورده، اصرار به آن داشته باشد، پس اگر بداند كه مرتدع شده و بعد مرتكب نمي شود ساقط مي شود.
چهارم: آنكه واجب بودن معروف و حرام بودن منكر در حقّ فاعل، منجزّ و ثابت باشد و درترك واجب و فعل حرام عذري نداشته باشد، پس اگر فاعل معتقد باشد به مباح بودن فعل حرامي  و يا به جواز ترك واجبي، در اين صورت امر به معروف و نهي از منكر، ساقط مي  شود. و همين طور است در هر موردي كه تارك واجب و فاعل حرام عذر داشته باشد، بلي از راه تنبيه غافل و ارشاد جاهل، تنبيه و ارشاد، لازم است.
پنجم: آن كه در امر و نهي او مفسده و ضرري نباشد، پس با احتمال عقلايي به ضرر و مفسده، ساقط مي شود.
درجات امر به معروف و نهي از منكر
مسأله ۲۸۶۳- لازمه ايمان به خداوند متعال و ايمان به انبياء عظام – صلوات الله عليهم اجمعين- و ايمان به احكام الهي آن است كه شخص مؤمن، قلباً از منكر و معصيت خداوند متعال، منزجر باشد و منكر را قلباً انكار كند.
مسأله ۲۸۶۴- چون مقصود از امر به معروف و نهي از منكر آن است كه مرتكب فعل حرام و ترك واجب اين عمل را ترك كند، پس اگر به مجرد اظهار كراهت از اين عمل –ولو به اعراض و ترك معاشرت و مراوده- مرتكب، مرتدع مي شود و ترك مي كند، كافي است در اداء وظيفه امر به معروف و نهي از منكر و حاجت به امر و نهي علاوه نيست و اين، درجه اول از امر به معروف و نهي از منكر است.
مسأله ۲۸۶۵- درجه دوم از امر به معروف و نهي از منكر آن است كه اگر مرتكب منكر، با اظهار كراهت، ترك معصيت نكرد، با حسن خلق و كلام حَسَن او را امر به ترك منكر نمايد و مصالح ترك منكر و فعل معروف و مفاسد عكس آن را بيان كند تا مرتكب، متنبّه شود و ترك معصيت بنمايد، و اگر به همين مقدار، مرتكب متنبّه شده و معصيت را ترك كرد، اداء وظيفه شده است.
مسأله ۲۸۶۶- درجه سوم از امر به معروف و نهي از منكر آن است كه اگر معصيت كار به زبان خوش و كلام حسن، ترك معصيت نكرد، با غلظت و كلام خشن و تعيير و سرزنش، امر و نهي كند، با مراعات ترتيب درجات زبري و خشونت.
مسأله ۲۸۶۷- درجه چهارم از امر به معروف و نهي از منكر آن است كه معصيت كار، از درجات مذكوره، ترك معصيت نكند و مصرّ باشد، دراين صورت اگر بداند به زدن، ترك ميكند و يا اقلاً احتمال عقلايي باشد كه زدن مؤثر است و از ضرر به جان و مال و عرض خود يا مسلمان ديگري ايمن باشد، واجب است زدن، به مقداري كه ترك معصيت كند به شرط آنكه منجر به جرح و قتل نشود.
مسأله ۲۸۶۸- اگر شخصي با اهل معصيت، محشور باشد و بتواند به ترك معصيت، از معصيت آنها جلوگيري نمايد، بهترين طريقه امر به معروف و نهي از منكر است مثلاً اگر رفيق انسان بخواهد غيبت كندانسان از استماع ، معذرت بخواهد و بگوید من از خدا می ترسم غیبت کنم. و اگر در بين تارك الصلوة ها باشد مراقب خواندن نماز باشد يا بين روزه خورها مراقب روزه باشد تا آنها به همين خواندن نماز و گرفتن روزه، تشويق شوند و نماز بخوانند و روزه بگيرند، بهترين اقسام نهي از منكر و امر به معروف را انجام داده است.
مسأله ۲۸۶۹- بجاي آوردن معروف و ترك نمودن منكر، بر هر مسلمان واجب است ولكن آنان كه امر و نهي مي كنند بايد در عمل به معروف و ترك منكر، بر ديگران پيشقدم باشند زيرا عمل، شرط تأثير گفتار است.
مسأله ۲۸۷۰- وجوب امر به معروف و نهي منكر، درباره مكلّف نسبت به اهل خودش تأكيد بيشتر دارد. پس اگر انسان ببيند كه اهل خودش از واجبات تهاون مي ورزد، مثلاً نماز نمي خواند يا اگر بخواند . داراي قرائت صحيح نيست يا وضوي صحيح نمي گيرد يا آن كه بدن و لباس نجس نماز مي خواند، در اين صورت لازم است به ترتيبي كه گفته شد، آنها را امر و نهي كند.
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به پورتال انهار میباشد.
پورتال انهار

این وب سای بخشی از پورتال اینترنتی انهار میباشد. جهت استفاده از سایر امکانات این پورتال میتوانید از لینک های زیر استفاده نمائید:
انهار بانک احادیث انهار توضیح المسائل مراجع استفتائات مراجع رساله آموزشی مراجع درباره انهار زندگینامه تالیفات عربی تالیفات فارسی گالری تصاویر تماس با ما نماز بعثت محرم اعتکاف مولود کعبه ماه مبارک رمضان امام سجاد علیه السلام امام حسن علیه السلام حضرت علی اکبر علیه السلام میلاد امام حسین علیه السلام میلاد حضرت مهدی علیه السلام حضرت ابالفضل العباس علیه السلام ولادت حضرت معصومه سلام الله علیها پاسخ به احکام شرعی مشاوره از طریق اینترنت استخاره از طریق اینترنت تماس با ما قرآن (متن، ترجمه،فضیلت، تلاوت) مفاتیح الجنان کتابخانه الکترونیکی گنجینه صوتی پیوندها طراحی سایت هاستینگ ایران، ویندوز و لینوکس