العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > احکام اموات:
{مسائل اختصاصی} احکام شهیدان و اعدامیان
احکام شهیدان و اعدامیان، فتاوای آیات عظام: امام خامنه ای، مکارم، مظاهری و جوادی آملی
مکارم: مسأله 603- جوادی آملی مسأله 590- غسل دادن میّت مسلمان و کفن کردن او –چنان که گفته شد- واجب است، ولی دو گروه از این حکم مستثنی هستند:
اول: «شهیدان راه خدا» یعنی کسانی که در میدان جهاد در راه اسلام، همراه پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم یا امام معصوم علیهم السلام یا نائب خاص او کشته شده اند؛ همچنین کسانی که در حال غیبت امام زمان – ارواحنا فداه- برای دفاع در برابر دشمنان اسلام کشته می شوند خواه مرد باشند یا زن، بزرگ باشند و یا کودک، در این گونه موارد غسل و کفن و حنوط واجب نیست، بلکه باید آنها را با همان لباسهایشان بعد از خواندن نماز دفن کنند.
دوم: «کسانی که قتل آنها به عنوان قصاص یا حدّ شرعی واجب شده است» و حاکم شرع به آنها دستور می دهد مراسم غسل میّت را خودشان در حال حیات انجام دهند و سه غسل را طبق دستوری که قبلاً گذشت به جا آورده، سپس دو قسمت از قسمتهای سه گانه کفن را یعنی لنگ و پیراهن را می پوشند و مانند میّت حنوط می کنند و بعد از کشته شدن، قطعه سوم رابر آنها می پوشانند و نماز بر آنها خوانده و به همان حال دفنشان می کنند و لازم نیست خون را از بدن و کفن آنها بشویند حتی اگر براثر ترس و وحشت خود را نجس کنند، تکرار غسل لازم نیست.
مکارم: مسأله 604- حکم مسأله سابق درباره کسانی است که در میدان جنگ کشته شده باشند، یعنی پیش از آنکه مسلمانان به او برسند جان داده است، اما اگر به او برسند و زنده باشد، یا به صورت مجروح او را از میدان جنگ خارج سازند و در بیمارستان یا غیر آن از دنیا برود، گرچه ثواب شهیدان را دارد ولی حکم فوق شامل حال آنها نمی شود.
جوادی آملی: مسأله 591- حكم مسألهٔ گذشته برای شهيد، دربارهٔ كسانی است كه در ميدان جنگ كشته شده باشند؛ يعنی پيش از آنكه وی را از ميدان جنگ بيرون ببرند، جان داده باشد؛ نيز همين حكم ثابت است، اگر او را به صورت مجروح از ميدان جنگ خارج سازند و در بيمارستان يا غير آن از دنيا برود، تا وقتی كه جنگ ادامه دارد و اگر پس از سپری شدن جنگ بميرد، احتياط واجب، غسل و تحنيط و كفن كردن اوست. البته ثواب شهيد را دارد.
مکارم: مسأله 605- جوادی آملی: مسأله 592- در جنگهای امروز که میدانهای جنگ وسعت دارد و گاه کیلومترها یا فرسخ ها مسافت را در بر می گیرد و گلوله های دشمن و مانند آن تا مسافت زیادی می رسد، تمام این صحنه که مرکز تجمع سربازان است میدان جنگ محسوب می شود، ولی اگر دشمن به وسیله بمباران افرادی را دور از جبهه های جنگ به قتل برساند، احکام بالا در مورد آنها جاری نیست.
مکارم: مسأله 606- مظاهری: مسأله 532- جوادی آملی مسأله 593- هرگاه به علتی شهید برهنه شده باشد، باید او را کفن کنند و بدون غسل دفن نمایند.
مظاهری: مسأله463 – کسانی که به حکم حاکم شرع محکوم به اعدام می شوند و قبل از اجرای حکم به دستور حاکم شرع خودشان غسل میّت و کفن و حنوط را انجام می دهند، تکرار آنها لازم نیست، (مگر آنکه قبل از اجرای حکم خودشان بمیرند) و بعد از اجرای حکم نماز بر آنها می خوانند و به همان حال آنها را دفن می کنند. ولازم نیست خون را از بدن و کفن آنها بشویند حتی اگر بر اثر ترس و وحشت خود را نجس کنند تکرار غسل لازم نیست گرچه کفن را باید تطهیر نمایند.
مظاهری: مسأله 530- کسانی که به دستور پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم یا امام معصوم علیه السلام یا نائب خاص یا عام او در میدان های جهاد شرکت نموده و به شهادت می رسند غسل و کفن و حنوط انها واجب نیست بلکه باید با همان لباس هایشان بعد از خواندن نماز دفن شوند.
مظاهری: مسأله 531- کسانی که برای دفاع در برابر هجوم دشمنان اسلام کشته می شوند خواه مرد باشند یا زن، بزرگ باشند یا کودک، گرچه دفاع بدون اجازه حاکم شرع باشد ، غسل و کفن و حنوط آنها لازم نیست.
مظاهری: مسأله 533- کسی که در میدان جنگ مجروح شود و بعد از انتقال به پشت جبهه از دنیا برود گرچه شهید است ولی غسل و کفن ساقط نمی شود.
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۱۸. تکلیف غسل و کفن در حق شهید ساقط است.
رساله آموزشی ص ۱۱۸. توجه: منظور از شهید در این جا کسی است که در میدان جنگ به شهادت رسیده باشد، بنابراین اگر محورهای شهرهای مرزی، میدان جنگ بین دو گروه حق و گروه باطل و یاغی باشد، افرادی که از گروه حق در آنجا به شهادت می‌رسند حکم شهید را دارند، ولی افرادی که در غیر میدان جنگ کشته می‌شوند، هر چند اجر و ثواب شهید را دارند ولی حکم شهید در مورد آنها جاری نمی‌شود.
رساله آموزشی ص ۱۱۸. احکام اعدامی: مسلمانی که حکم اعدام درباره‌ی او اجرا گردیده است حکم سایر مسلمانان را دارد، و همه‌ی احکام و آداب اسلامی میت در مورد او جاری است، مثل خواندن نماز میت، و مانند آن.
