العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > تیمم:
دستور تیمم
دستور تیمّم
خوئی، زنجانی، سیستانی، تبریزی، وحید: دستور تیمم بدل از وضو یا غسل
مسأله ۷۰۰- در تیمّم۱ چهار چیز واجب است: اوّل: نیّت. دوّم: زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمّم به آن صحیح است۲. سوم: کشیدن کف هر دو دست۳ به تمام پیشانی۴ و دو طرف آن، از جایی که موی سر می روید، تا ابروها و بالای بینی و بنابراحتیاط واجب باید۵ دستها روی ابروها هم، کشیده شود۶. چهارم: کشیدن کف دست چپ۷ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست۸ به تمام پشت دست چپ.
۱- گلپایگانی، صافی: در تیمّم بدل از وضو...
خوئی، زنجانی، تبریزی، وحید: در تیمّم بدل از وضو یا غسل...
۲- زنجانی: دوم: زدن یا قراردادن کف دو دست بر چیزی که تیمّم به آن صحیح است؛ و احتیاط مستحبّ آن است که کف هر دو دست با هم به زمین زده شود...
وحید: دوم: زدن کف دو دست بر چیز ی که تیمّم بر آن صحیح است؛ و بنابراحتیاط واجب کف دو دست را با هم بزند...
بهجت: دوم: زدن تمام کف دو دست با هم بر چیزی که تیمّم به آن صحیح است؛ و بنابراحتیاط واجب همراه با ضربه باشد و گذاشتن دو دست بر زمین کافی نیست...
۳- گلپایگانی، صافی: تمام کف هر دو دست...
۴- زنجانی: به پیشانی...
۵- خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی، زنجانی: احتیاطاً...
نوری: بنابراحتیاط مستحبّ...
۶- مظاهری: سوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی از جایی که موی سر می روید تا ابروها...
۷- گلپایگانی، صافی: تمام کف دست چپ...
۸- گلپایگانی، صافی: تمام کف دست راست...
*****
مکارم: مسأله ۶۴۸- برای تیمّم باید اول نیّت کند، بعد تمام دو کف دست را با هم بر چیزی که تیمّم بر آن صحیح است بزند، سپس هر دو را بنابراحتیاط واجب به تمام پیشانی و دو طرف آن از جایی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی بکشد و احتیاط واجب آن است که روی ابروها را نیز مسح کند، سپس کف دست چپ را بر تمام پشت دست راست می کشد و بعد از آن، کف دست راست را بر تمام پشت دست چپ.
سیستانی: مسأله ۶۸۹- در تیمّم بدل از وضو یا غسل سه چیز واجب است:
اول: زدن یا گذاشتن کف دو دست بر چیزی که تیمّم با آن صحیح است، و بنابراحتیاط لازم این کار در دو کف باید با هم انجام گیرد.
دوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی از جایی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی و همچنین دو طرف پیشانی بنابراحتیاط واجب و احتیاط مستحبّ آن است که دستها روی ابروها هم کشیده شود.
سوم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست از مچ دست تا سر انگشتان، و کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ از مچ دست تا سر انگشتان، و احتیاط واجب آن است که ترتیب بین دست راست و دست چپ رعایت شود. و لازم است تیمّم را با نیّت و به قصد قربت انجام دهد همان گونه که در وضو گذشت.
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۲۲. كيفيت تيمم: ۱. نیت کردن. ۲. زدن تمام کف دو دست با هم بر چیزی که تیمم بر آن صحیح است.۳. کشیدن کف هر دو دست با هم به تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر می‌روید تا ابروها و بالای بینی.۴. کشیدن کف دست چپ بر تمام پشت دست راست از مچ تا نوک انگشتان و به همین ترتیب، کشیدن کف دست راست بر تمام پشت دست چپ.۵. و بنابر احتیاط واجب زدن بار دیگر دستها به زمین و سپس کشیدن کف دست چپ بر تمام پشت دست راست و کشیدن کف دست راست بر تمام پشت دست چپ.
مسأله ۷۰۱- تیمّم بدل از غسل و بدل از وضو با هم فرقی ندارند۱.
۱- مکارم: ولی احتیاط مستحب آن است که در تیمّم بدل از غسل بعد از مسح صورت و دستها یک بار دیگر دستها را بر زمین زند و مجدداً با آن، پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح کند.
بهجت: ولی احتیاط مستحب آن است که در تیمّم بدل از غسل، بلکه در هر تیمّمی، بعد از مسح پیشانی یک بار دیگر کف دستها را به زمین بزند و پشت دستها را به همان صورتی که گفته شد با کف دست دیگر مسح نماید.
*****
خوئی، تبریزی مسأله: ۷۰۹، سیستانی مسأله: ۶۹۰، زنجانی مسأله: ۵۹۷، وحید مسأله: ۷۰۸- احتیاط مستحبّ آن است که تیمّم را چه بدل از وضو باشد چه بدل از غسل، به این ترتیب بجا آورد: یک مرتبه دستها را به زمین بزند و به پیشانی و پشت دستها بکشد و یک مرتبه دیگر به زمین بزند و پشت دستها را مسح نماید (زنجانی: واز این بهتر آن است که دو مرتبه دستها را به زمین بزند وبه پيشاني و پشت دستها بکشد و سپس دو مرتبه دیگر به زمین بزند و پشت دستها را مسح کند).
گلپایگانی، صافی مسأله: ۷۰۹، فاضل مسأله: ۶۹۵- تیمّم بدل از غسل مثل تیمّم بدل از وضو است، ولی احتیاط مستحبّ آن است که تیمّم بدل از غسل را با دو ضرب انجام دهد و به این نحو که: یک مرتبه دستها را به زمین بزند و به پیشانی بکشد و مرتبه دیگر دستها را به زمین بزند و به پشت دستها بکشد(۱) بلکه احتیاط مستحب آن است که تیمّم را –چه بدل از وضو باشد چه بدل از غسل- به ترتیب زیر بجا آورد: یک مرتبه دستها را به زمین بزند و به پیشانی و پشت دستها بکشد و یک مرتبه دیگر به زمین بزند و پشت دستها را مسح نماید.
(۱) فاضل: بلکه احتیاط مستحب آن است که تیمّم بدل از وضو را هم با دو ضرب انجام دهد بلکه بهتر آن است که تیمّم را با سه ضرب انجام دهد: دو مرتبه پشت سر هم دستها را به زمین بزند و بر پیشانی بکشد و یک مرتبه دیگر به زمین بزند و بر پشت دستها بکشد.
سبحانی: مسأله: ۵۹۷- در تیمّم بدل از وضو و غسل یک مرتبه دست ها را به زمین بزند و به پیشانی و پشت دست ها بکشد و یک مرتبه دیگر به زمین بزند و فقط پشت دست ها را مسح کند.
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۲۲. ترتیب فوق در تیمم بدل از وضو و بدل از غسل یکسان است.
