العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > موارد تیمم:
سوم از موارد تیمم: (ترس از ضرر)
سوم از موارد تیمّم
زنجانی: سوم: ترس از ضرر استعمال آب
سیستانی: سوم: ترس از استعمال آب
(مسأله 669) اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد، یا بترسد که بواسطه استعمال آن مرض یا عیبی در او پیدا شود1، یا مرضش طول بکشد یا شدت کند، یا به سختی معالجه شود، باید تیمّم نماید2، ولی اگر آب گرم برای او ضرر ندارد ، باید با آب گرم وضو بگیرد یا غسل کند3.
1- سیستانی: اگر استعمال آب موجب مرگ اوباشد یا ازاستعمال آن مرض یا عیبی در او پیدا شود ...
2- مظاهری: می تواند تیمّم نماید، ولی اگر وضو بگیرد یا غسل کند، وضو و غسل او صحیح است.
3- خوئی: در مواردی که غسل لازم است.
بهجت: در صورتی که مخارج گرم کردن در حدّ متعارف باشد، نه خارج از حد معمول.
سيستاني: اگر بتواند ضرر آب را به طوري برطرف كند، مثل اينكه آب را گرم كند، بايد این کار را بکند و وضو بگیرد و در مواردی که غسل لازم است غسل کند.
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۲۰. {از مواردی که باید بجای وضــو و غسل تیمم کرد:} هنگامی {است} که آب برای سلامتی او مضر باشد.
مسأله اختصاصی
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۲۰. فردی که وضو یا غسل برایش ضرر دارد یا تکلیف خیلی دشواری است، باید به جای آن تیمم کند و چنانچه وضو بگیرد یا غسل نماید صحیح نیست.
(مسأله 670) لازم نیست یقین کند که آب برای او ضرر دارد1، بلکه اگر احتمال ضرر بدهد، چنانچه (احتمال او در نظر مردم بجا باشد2 و3) از آن احتمال، ترس برای او پیدا شود باید تیمّم کند.
این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.
1- مکارم: همین اندازه که خوف ضرر داشته باشد کافی است که وضو نگیرد و تیمّم کند.
وحید: بلکه همین اندازه که بترسد آب برای او ضرر دارد و آن ترس در نظر مردم بجا باشد، باید تیمّم کند.
2- سیستانی: باید تیمّم کند. [پایان مسأله]
3- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله اراکی نیست].
(مسأله 671) کسی که مبتلا به درد چشم است1 و آب برای او ضرر دارد باید تیمّم نماید.
این مسأله در رساله آیات عظام: سیستانی، سبحانی و مظاهری نیست.
1- زنجانی: و از استعمال آب، بر چشم خود می ترسد باید تیمّم نماید.
*****
مکارم: مسأله 626- کسى که مبتلا به درد چشم است و آب براى او ضرر دارد اگر بتواند اطراف چشم را بشوید باید وضو بگیرد و الاّ تیمّم کند.
(مسأله 672) اگر بواسطه یقین یا ترس ضرر1 ، تیمّم کند و پیش از نماز بفهمد که آب برایش ضرر ندارد، تیمّم او باطل است2، و اگر بعد از نماز بفهمد، نمازش صحیح است3.
1- سیستانی: یقین یا احتمال ضرر...
2- فاضل: و نمی تواند با آن نماز بخواند...
3- فاضل: ولی برای نمازهای بعدی باید وضو بگیرد.
گلپایگانی: اگر بعد از نماز بفهمد، بنابراحتیاط مستحب باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
خوئی، تبریزی: اگر بعد از نماز بفهمد، بنابراحتیاط واجب در صورتی که وقت باقی باشد، باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بخواند، و اگر وقت گذشته قضا ندارد.
وحید: اگر بعد از نماز بفهمد، و وقت باقی باشد، باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بخواند، و اگر وقت نباشد قضا واجب نیست.
صافی: اگر بعد از نماز پيش از گذشتن وقت بفهمد، بنابراحتياط واجب بايد دوباره نماز را با وضو يا غسل بخواند، و اگر وقت گذشته باشد، قضا ندارد.
زنجانی: اگر بعد از نماز در وقت بفهمد باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بخواند، ولی اگر پس از گذشتن وقت بفهمد قضا لازم نیست.
سیستانی: اگر بعد از نماز بفهمد، باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بخواند، مگر در صورتی که وضو یا غسل در حالت یقین یا احتمال ضرر، موجب نگرانی روحی باشد که تحمّلش مشکل است.
بهجت: اگر قطع او براساس منشأ و علامت معتبری بوده، نمازش صحیح است وگرنه بنابراحتیاط نمازش را باید دومرتبه بخواند.
*****
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۲۰. فردی که به اعتقاد این که وضو یا غسل برایش ضرردارد (مثلاً مریض می‌شود) تیمم کند اشکال ندارد و نماز با آن صحیح است، ولی اگر پیش از آن که با این تیمم نماز بخواند بفهمد که ضرر ندارد، تیمم او باطل است و اگر بعد از آن که با این تیمم نماز بخواند فهمید که آب ضرر نداشته است بنابر احتیاط واجب باید وضو بگیرد یا غسل کند و دوباره نماز را به جا آورد.
مکارم: مسأله 627- کسی که می داند آب برای او ضرر دارد، هرگاه تیمّم کند و بعداً بفهمد آب برای او ضرر نداشته تیمّم او باطل است و اگر نماز با آن خوانده بنابراحتیاط واجب اعاده کند.(مسأله 673) کسی که می داند1 آب برایش ضرر ندارد، چنانچه غسل کند یا وضو بگیرد و بعد بفهمد که آب برای او ضرر داشته2، وضو و غسل او صحیح است3.
1- سیستانی، مکارم: کسی که یقین داشته...
وحید: اگر کسی یقین یا اطمینان پیدا کند...
فاضل، زنجانی: کسی که فکر می کند...
2- خوئی، وحید: در صورتی که ضرر به حدی نباشد که اقدام برای آن شرعاً حرام است...
گلپایگانی، صافی: بنابراحتیاط واجب باید اگر در وقت است و نماز را نخوانده تیمّم هم بنماید و اگر نماز را خوانده دوباره آن را با تیمّم بخواند و اگر وقت گذشته (صافی: در صورتی که آب برای او ضرر ندارد) با وضو یا غسل آن را قضا نماید.
3- سیستانی، وحید: وضو و غسل او باطل است.
[و] چهارم از موارد تیمّم: حرج و مشقّت؛ اگر تهیّه کردن آب یا استعمال آن برای او حرج و مشقّتی داشته باشد که معمولا تحمّل نمی شود می تواند تیمّم کند ولی اگر تیمّم کند، و وضو بگیرد و یا غسل کند وضو و غسل او صحیح است.
مظاهری: بلکه اگر در صورت علم به ضرر وضو بگیرد یا غسل کند وضو و غسلش صحیح است.
امام خامنه ای رجوع کنید به ذییل مسأله ۶۷۲.
