العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > تقلید:
مکلّف در چه مواردی باید تقلید کند؟
مکلّف در چه مواردی باید تقلید کند؟
آیات عظام: امام خمینی، گلپایگانی، اراکی، خوئی، تبریزی، سیستانی، صافی، نوری همدانی: مسلمان(1) در احكام غیر ضروری دين(2) بايد يا مجتهد باشد كه بتواند احكام را از روي دليل به دست آورد، يا از مجتهد تقليد كند يعني(3) به دستور او رفتار نمايد، يا از راه احتياط طوري به وظيفه خود عمل نمايد كه يقين كند تكليف خود را انجام داده است.
(1) آیةالله العظمی اراکی: مکلّف
(2) آیات عظام: گلپايگاني، صافي: در احكام دين
آیات عظام: خوئی، سیستانی: در احكام دين در غير ضروريات و قطعیات
آیةالله العظمی تبریزی: در احکام دین در غیر ضروریات
(3) آیةالله العظمی خوئي: یعنی بدون سوال از دليل
***** ***** *****
آیةالله العظمی فاضل لنکرانی: انسان در احكام غير ضروري دين يا بايد مجتهد باشد و بر طبق اجتهاد خودش عمل نمايد و يا از مجتهد تقليد كند يعني به دستور او رفتار نمايد و يا در صورتي كه آشنا به كيفيّت احتياط است، عمل به احتياط كند بطوري كه يقين كند تكليف خويش را انجام داده است.
آیةالله العظمی بهجت: در غير ضروريات اگر شخص مجتهد باشد، يعني بتواند از روي دلايل شرعي وظيفۀ خود را تشخيص دهد، بايد طبق نظريۀ خود عمل كند و در غير اين صورت عقل براي او دو راه معيّن خواهد كرد: الف-«تقليد» يعني طبق فتاوي و نظريات مجتهدي كه واجد شرايط است عمل كند. ب-« احتياط» يعني براساس نظریۀ تمامي و يا گروهي از مجتهدين وظيفۀ خود را انجام دهد.
آیةالله العظمی وحید خراساني: انسان در غیر اصول دین از احکامی که قطعی و ضروری نیست و همچنین موضوعاتی که محتاج به استنباط است باید یا مجتهد باشد که بتواند وظایف خود را از روی مدارک آنها بدست آورد، و یا به دستور مجتهدی که شرایط آن خواهد آمد رفتار نماید، و یا احتیاط کند، یعنی به گونه ای عمل نماید که یقین پیدا کند تکلیف را انجام داده.
آیةالله العظمی مكارم شیرازی: مسلمان... در فروع دين يعني احكام و دستورات عملي، اگر مجتهد باشد به عقيدۀ خود عمل مي كند و اگر مجتهد نباشد بايد از مجتهدي تقليد كند، همانگونه كه مردم در تمامي اموري كه تخصّص و اطّلاع ندارند به اهل اطّلاع مراجعه می كنند، و از آنها پيروي مي نمايند و نيز مي تواند عمل به احتياط كند.
آیةالله العظمی شبیری زنجاني: در احكام دين كسي كه قطع ندارد، بايد يا مجتهد باشد كه بتواند احكام را از روي دليل بدست آورد، يا از مجتهد جامع شرايط تقليد كند، يعني بدون سوال از دليل، گفتار او را بپذيرد و به آن عمل كند، يا از راه احتياط طوري به وظيفۀ خود عمل نمايد كه يقين كند تكليف خود را انجام داده است.
آیةالله العظمی سبحانی: مسلمان... دراحکام اسلام می تواند یکی از سه راه را برگزیند: 1. مجتهد باشدکه بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد. 2. از مجتهد تقلید کند یعنی مطابق فتوای اوعمل کند. 3. از راه احتیاط طوری به وظیفۀ خود عمل نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است.
آیةالله العظمی مظاهری: مسلمان... در احکام غیر ضروری یا باید مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد ، یا از مجتهد تقلید کند، یا از راه احتیاط طوری به وظیفۀ خود عمل نماید که اطمینان پیدا کند تکلیف خود را انجام داده است.
جوادی آملی: اسلام اصولی دارد؛ مانند توحید، نبوت و معاد، و فروعی مانند نماز، روزه و…، و مسلمان باید بر پایه دلیلِ هر چند ساده، به اصول دین یقین داشته باشد و تقلید در اصول دین، جایز نیست. احکام ضروری فروع دین؛ مانند واجب بودن نماز، مورد تقلید نیست.
منبع: توضیح المسائل مراجع مسأله 1
