توضیحاتی در باره فتوای آیةالله مکارم شیرازی

جواب: سلام علیکم؛متأسفانه یکی از اهداف دشمنان در موضوع شکستن حرمت مراجع عظام تقلید - که همیشه در تاریخ سدّی محکم در برابر اهداف و نقشه های شوم دشمنان اسلام بوده اند - در فضاهای مجازی انتشار پیدا کرده است و این تبلیغات شوم هدف دار نیز در برخی از افراد سطحی نگر تأثیر گذاشته و آن ساده لوحان را به بی ادبی وادار کرده اند.
پاسخ کلی این هست که دین مبین اسلام دین جامع و کاملی هست که هرگز پیروان خود را در مقاطع حسّاس زندگی و تصمیمات تاریخی اش تنها نمیگذارد و الزاماً او را در موارد نادری که مجبور به انتخاب بین بد و بدتر هست در انتخاب بد به مقدار ضرورت مجاز میکند.
مثلاً در مواردی که بین حفظ جان و خوردن حرام باشد دین اسلام او را به انتخاب بد و ترک بدتر مجاز میکند.
قرآن در این زمینه میفرماید:... فمن اضطر غیر باغ ولا عاد فلا اثم علیه... آن کس که مجبور شود، در صورتی که ستمگر و متجاوز نباشد، گناهی بر او نیست؛ (و می‌تواند برای حفظ جان خود، در موقع ضرورت، از آن بخورد؛) خداوند بخشنده و مهربان است.
یا اینکه پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) میفرماید: رُفِعَ عن امّتی تِسعَةٌ: الخَطَأُ، والنِّسیانُ، وما اکرِهُوا علَیهِ، وما لا یعلَمونَ، وما لا یطیقونَ، وما اضطُرُّوا إلَیهِ، والحَسَدُ، والطِّیرَةُ، والتَّفکرُ فی الوَسوَسَةِ فی الخَلقِ ما لم ینطِقْ بِشَفَةٍ.
نُه چیز، از امّت من برداشته شده است: خطا، فراموشى، آنچه بِدان مجبور شوند، آنچه نمى دانند، آنچه از توانشان بیرون است، آنچه بِدان ناچار شوند، حسادت، فال بد زدن، و تفکر وسوسه آمیز در آفرینش، تا زمانى که به زبان آورده نشود.
بنابراین یکی از موارد رفع محظور شرعی اضطرار هست و مورد سؤال {یعنی ترک حجاب در مورد دخترانی که در خارج تحصیل و آنها را مجبور به ترک حجاب می کنند یکی از همین موارد هست که} به تشخیص مرجع محقّق و عالیقدر {یعنی حضرت آیةالله العظمی مکارم شیرازی مدّظلّه} به مقدار ضرورت مجبور به ترک حجاب شده است.
لذا از سوی دفتر معظم له توضیحی در این مورد منتشر شده است و امیدواریم همه عزیزان به وظیفه شرعی خود در این امر عمل کنند و ان شاء الله سوء استفاده ای از فتوای مذکور نشود.
سؤال:
اخیرا فتوای حضرتعالی را در مورد دخترانی که در خارج تحصیل و آنها را مجبور به ترک حجاب می کنند، در سایت های مختلف منتشر کرده اند و برخی از این فتوا، سوء استفاده می کنند.
در این فتوا آمده است: « با توجه به اینکه اگر دختران مسلمان و متدین دروس عالی را نخوانند تنها افراد بی بند و بار و لا مذهب پست های مهم را اشغال می کنند، به افراد متدین اجازه داده می شود که حجاب را در خصوص مواردی که ضرورت دارد، رعایت نکنند ولی در غیر موارد، حتما مراعات نمایند.» لطفا توضیح بیشتری بفرمایید.
پاسخ معظّم له:
شک نیست که حجاب بانوان در اسلام، از ضروریات این دین مبین است و حتی غیر مسلمانان نیز می دانند که این مسئله از احکام مسلّم اسلام می باشد و لذا در بسیاری از موارد، خود را ملزم می بینند که با آن کنار بیایند.
البته هر حکمی می تواند در مقام ضرورت، استثنایی داشته باشد، مثلا: اگر بانویی بیمار شد و پزشک همجنس حضور نداشت، ضرورت اقتضا می کند که به پزشک غیر همجنس مراجعه کند و معاینات او ممکن است بدون ترک حجاب، میسّر نشود؛ در چنین موردی از باب ضرورت و به مقدار ضرورت، اجازه کشف حجاب به آن بانوی مسلمان داده می شود.
و همچنین در مورد تحصیلات لازم که اگر نداشته باشد، با مشکلات مهمی (خودش یا جامعه اسلامی) مواجه می شود، به عنوان ضرورت، اجازه ترک حجاب داده می شود؛ آنهم به مقدار ضرورت یعنی در خصوص آنجا که الزام قطعی بر ترک حجاب است - یعنی تا محل درس با حجاب می رود و در محوطه درس که الزام به ترک حجاب است، ترک می کند و در بازگشت بلافاصله حجاب را حفظ می کند -
با توجه به آنچه گفتیم، توضیح کافی برای فتوای گذشته داده شد. امیدواریم همه عزیزان به وظیفه شرعی خود در این امر عمل کنند و ان شاء الله سوء استفاده ای از فتوای مذکور نشود.
تاریخ انتشار: « 1395/04/16 »

منبع: پایگاه اینترنتی دفتر حضرت آیةالله العظمی مکارم شیرازی (مدّظلّه)