احکام اموات

احکام اموات (آیت الله العظمی فاضل)

سؤال 200 ـ نظر مبارک حضرت عالى در مورد تعریف فقهى مرگ چیست؟

پاسخ: تعریف فقهى مرگ با تعریف عرفى آن تفاوتى ندارد.

سؤال 201 ـ اگر با کمک معاینات و آزمایشات مخصوص، مرگ مغزى فردى محرز و مسلم باشد، آیا زندگى وى خاتمه یافته تلقى مى گردد؟

پاسخ: خیر، از لحاظ فقهى و عرفى میت نمى باشد.

سؤال 202 ـ شخصى ضربه مغزى شده یا سکته کرده است، پزشک گفته است، فوت کرده، آیا مى توان به گفته او اعتماد کرد و شخص را تجهیز و تدفین کرد؟

پاسخ: باید یقین یا اطمینان به موت حاصل شود، پس اگر از گفته پزشک یقین یا اطمینان به موت حاصل شد، تجهیز و دفن کنند والا باید صبر کنند تا یقین به موت حاصل شود.

سؤال 203 ـ در توضیح المسائل فرموده اید: براى غسل و کفن و دفن میت باید از ولى او اجازه بگیرند; حال اگر ولى میت غایب باشد، وظیفه چیست؟

پاسخ: چنانچه معلوم باشد و شاهد حال بر اذن و رضایت ولى وجود داشته باشد، مى توانند کارهاى میت را انجام دهند و او را دفن کنند والا باید صبر کنند، تا ولى حاضر شود. بلى، چنانچه تأخیر در دفن، موجب هتک و متعفن شدن میت شود، بنابر احتیاط واجب باید از حاکم شرع یا نماینده او اجازه بگیرند و کارهاى میت را انجام دهند و اگر اجازه گرفتن ممکن نباشد; اجازه و اذن ساقط است.

سؤال 204 ـ در رساله فرموده اید: براى غسل، کفن، نماز و دفن میت باید از ولىّ او اجازه بگیرند، آیا اجازه باید شفاهى باشد یا علم به رضایت ولى کفایت مى کند؟

پاسخ: اجازه شفاهى لازم نیست و چنانچه از قرائن فهمیده شود که رضایت دارد، کفایت مى کند.

سؤال 205 ـ در یک حادثه آتش سوزى چند نفر مسلمان و بهایى و ارمنى سوخته اند و امکان تشخیص و شناسایى هر یک نیست، وظیفه نسبت به غسل و دفن آنها چیست؟ و در همین فرض اگر خانمى بین آنهاست و قابل شناسایى نیست وظیفه چیست؟

پاسخ: در فرض سؤال که شناسایى مسلمان ممکن نیست، براى اینکه یقین کنند، نسبت به مسلمانِ موجودِ بین آنها، به وظیفه شرعى عمل شده، باید همه افراد را غسل دهند و کفن کنند و حنوط کنند و به آنها ولو به نحو مجموع و یکجا، یک نماز به نیت مسلمان در بین، بخوانند و آنها را طبق دستور اسلام دفن کنند و بر فرض این که خانمى بین آنهاست باید شوهر آن خانم آنها را غسل دهد و اگر شوهر و مردِ محرم نباشد، باید مردى آنها را با دست کش، از زیر لباس غسل دهد و زنى هم آنها را با دست کش و از زیر لباس غسل دهد تا یقین حاصل شود که به وظیفه عمل شده است.

سؤال 206 ـ شخصى خودکشى کرده است، آیا احکام مربوطه به میت نسبت به او جارى است؟

پاسخ: بلى، تمام احکام اموات، بر او جارى است.

سؤال 207 ـ حکم مرتدّى که پس از توبه مرده باشد چیست؟ و آیا فرقى بین مرتد ملى و فطرى وجود دارد؟

پاسخ: با توبه حکم مسلمان را پیدا مى کند و غسل او واجب مى شود و از این جهت فرقى بین مرتد فطرى و ملّى وجود ندارد.