حكم ربح در مضاربه فاسده

سؤال 20 - هر گاه مضاربه از جهت اخلال به بعض شروط فاسد باشد، ربحى كه حاصل شده چه حكمى دارد؟

جواب:  در مورد سئوال هر گاه مالك اذن در تجارت، حتى در صورت بطلان مضاربه داده باشد يا بعد از اين كه معلوم شد مضاربه باطل است معامله‌اى را كه واقع شده امضا كند تمام ربح متعلق به مالك است چه مالك و عامل هر دو جاهل به فساد مضاربه باشند و چه عالم و چه يكى از آنها عالم باشد ولى اگر اذن مالك در تجارت يا امضا او بعد از معامله، مقيد به صحت مضاربه باشد، هر معامله‌اى كه واقع شده باطل است و ربحى وجود ندارد چون بايد هر يك از ثمن و مثمن به صاحب اولش برگردد.

سؤال 21 - در مورد سئوال فوق، آيا عامل مستحق اجرة المثل هست يا خير؟

جواب:  اگر عامل مأذون در تجارت بنحو اطلاق، يعنى حتى در صورت فساد مضاربه بوده و جاهل به فساد مضاربه هم بوده، مستحق اجرة المثل است چه مالك عالم باشد به فساد مضاربه و چه جاهل ولى اگر مأذون در تجارت بنحو مزبور نبوده استحقاق اجرت ندارد هر چند مالك معامله را بعد از وقوع آن امضا كرده باشد و نيز اگر عامل فساد مضاربه رامىدانسته مستحق اجرت نيست. بلى اگر به امر مالك عمل كرده باشد استحقاق اجرت دارد هر چند بداند كه مضاربه فاسد است