العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله):
اراضی اصلاحات ارضی و زمین‌شهری
سؤال 1871- فرد تحویل‌گیرنده زمین از سازمان زمین‌شهری که بعضاً مالک اصلی آنها اعلام نارضایتی می‌کنند چه وظیفه‌ای دارد؟
جواب: اگر مالک شرعی زمین راضی نباشد جایز نیست و هر تصرّف در ملکی که به خود شخص تعلق نداشته باشد باید با اذن مالک شرعی آن باشد خواه مالک شخصی باشد یا جهت و شخصیت حقوقی، و با احتمال عقلائی مالکیت سازمان و جهل به مالکیت غیر، تصرف در آن با اذن سازمان جایز است.
سؤال 1872- زمینی را که بوسیله قانون اصلاحات ارضی مالکش به حکومت وقت فروخته باشد و این زمین را حکومت وقت به کشاورزی که روی آن کار می‌کرده است فروخته است آیا خریدن اینگونه زمین‌ها از کشاورزی که امروزه مالک است جایز میباشد؟
جواب: چنانچه مالک زمین با طیب نفس و رضا و رغبت زمین را به حکومت وقت فروخته و کشاورز زمین را با رعایت ضوابط شرعی خریداری کرده باشد خریدن آن از کشاورز مرقوم اشکال ندارد، و الّا اختیار آن با مالک شرعی آن است.
سؤال 1873- در روستاهای کشور بعد از اصلاحات ارضی برای روستائیان سند اصلاحات ارضی صادر گردیده است روستائیان در مواقع نیاز یک قطعه زمین از آن سند طبق عرف محل با حضور چند نفر شهود با سند عادی به دیگری میفروشند و صیغه هم جاری می‌گردد آیا چنین سند عادی در شرع مقدس اسلام و قانون جمهوری اسلامی قابل قبول است یا خیر؟
جواب: زمینهائی که با سند تقسیم اراضی در تصرّف روستائیان قرار گرفته اگر با رضایت واقعی مالک در اختیار آنها قرار گرفته فروش آنها با سند عادی اشکال ندارد ولی اگر بی‌رضایت مالک به روستائیان فروخته شده به ملکیت مالک اصلی باقی است و قابل خریدوفروش با سند عادی یا رسمی نیست و متصرف غاصب و ضامن است. و اللَّه العالم.
سؤال 1874- ملکی در مدت 30 سال قبل از طرف دولت توسط اداره کشاورزی به کشاورزی فروخته شده است و این کشاورز راضی نیست که وضوخانه برای مسجد در این زمین ساخته شود آیا برای این که صاحب زمین راضی نیست اگر این وضوخانه را بسازند غصبی است یا خیر؟
جواب: در فرض سؤال اگر کشاورز مالک شرعی آن زمین باشد ساختن وضوخانه در آن زمین بدون رضایت او جائز نیست و غصب است و احکام غصب بر آن جاری است و اگر کشاورز مالک شرعی نیست اختیار با مالک آن است.
سؤال 1875- با توجه به اینکه دولت بعد از واگذاری زمین کشاورزی به روستائیان، پول زمین‌ها را بصورت اقساط دریافت کرده است، شرعاً تصرف و زراعت در زمینهای فوق صحیح میباشد یا خیر؟
جواب: در فرض مسأله اگر مالکین شرعی زمین راضی باشند مانعی ندارد و الّا باید بنحوی که ممکن است رضایت آنان جلب شود.
سؤال 1876- آیا خریدن محصولات کشاورزی از کشاورزی که زمینش غصبی است مثلًا از زمینهای اصلاحات ارضی است جایز است؟ اگر این کشاورز محصولی را که از این زمین غصبی بدست آمده است بفروشد آیا جایز است که این محصول را از آن فرد دوم بخریم؟ اگر این کشاورز مقدار دیگری زمین هم داشته باشد که غصبی نیست و ما ندانیم که این محصول از کدامیک از این دو زمین بدست آمده است آیا لازم است که از او در این مورد سؤال کنیم؟
جواب: معامله صحیح است، بلی در صورتی که زراعت را در زمین غصبی انجام داده باشد فعل حرام، مرتکب شده و ضامن اجرة المثل مدت تصرّف نیز هست.و اللّه العالم.
