ضمان جریره

١ – جزء عاقله نبودن ضامن جریره

سؤال:با توجّه به آنچه که در تبصره مادّه 307 قانون مجازات اسلامى آمده، «کسى که با عقد ضمان جریره، دیه جنایت دیگرى را به عهده گرفته، نیز عاقله محسوب مى شود.» آیا ضمان جریره مطلقاً عاقله محسوب مى شود، یا در ردیف عاقله است؟

جواب: ضامن جریره در صورتى باید دیه را بپردازد که هیچ وارثى نداشته باشد. بنابراین بعد از عاقله است; نه در ردیف عاقله.

٢ – طبقه ارث ضامن جریره

سؤال:ضامن جریره در کدام یک از طبقات ارث قرار مى گیرد؟

جواب: ضامن جریره در ردیف متأخّر از طبقات سه گانه ارث است.

٣ – ضامن جریره در عصر حاضر

سؤال:با توجّه به نظر برخى از حقوقدانان در مورد شخصى بودن جرایم و جنایتها، و با عنایت به وضع کنونى جوامع، یعنى عدم تمایل اقارب نسبى به پرداخت دیه خطاى محض، بحث عاقله و ضمان جریره سالبه به انتفاء موضوع است. آیا صورتهاى دیگرى از ضمان جریره، با توجّه به نیازهاى کنونى جامعه قابل تصوّر است؟

جواب: بیمه حوادث بى شباهت به نوعى ضمان جریره نیست; بنابراین نمى توان گفت که در دنیاى امروز ضمان جریره وجود ندارد; ولى بیمه گر ارث نمى برد. چون در مقابل ضمان جریره، عوضى مى گیرد.

٤ – پیدا شدن وارث نسبی بعد از پرادخت دیه توسط ضامن جریره

سؤال:طبق آنچه در متون فقهى آمده ضامن جریره در صورتى ارث مى برد، که مضمون وارث نسبى و آزاد کننده نداشته باشد. با عنایت به مطلب فوق، اگر ضامن جریره دیه خطایى مضمون خود را پرداخت کند، و بعد از آن وارث نسبى لاحق شود، کدام یک ارث مى برند؟

جواب: در چنین صورتى ضامن جریره مى تواند دیه را بازپس بگیرد; یعنى نه ارث مى برد، و نه دیه را مى پردازد.

٥ – عقد ضمان جریره با اشخاص حقیقی و حقوقی

سؤال:آیا شخص حقیقى مى تواند با اشخاص حقوقى، به عنوان مثال با یک شرکت (مانند بیمه) اقدام به عقد ضمان جریره کند؟

جواب: ضمان جریره هم در مورد شخص حقیقى ممکن است، و هم شخص حقوقى; چنانچه در بالا روشن شد.