العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی نوری همدانی (مدظله):
احكام ذبح
سؤال797: آيا ذبيحه اهل كتاب اگر با تسميه و رعايت تمام شرايط ديگر انجام پذيرد حلال است يا حرام ؟
جواب: يكى از شرائط ذبح شرعى آن است كه ذابح مسلمان باشد.
سؤال798: آيا تماس بدن مرطوب اهل كتاب با لاشه ذبيحه موجب نجاست آن مىشود يا نه؟
جواب: اهل كتاب ذاتاً پاك مىباشند.
سؤال799: ذابحى كه در اسم مسلمان است و رفتارش به هيچ وجه منطبق بإ؛ظظ دستورات اسلام نيست؛ يعنى حتى شهادتين را بلد نيست آيا ذبح او صحيح است؟
جواب: نخستين علامت اسلام، گفتن شهادتين است.
سؤال800: ذبح كسانى كه به على اللهى معروفند چه حكمى دارد؟
جواب: اگر شهادتين را مىگويند و متوجه به لوازم مذهب خود نيستند - كه عوام آنها اين طور مىباشند - در اين صورت ذبح آنها حلال است.
سؤال801: آيا ذبيحه ناصبى حلال است؟
جواب: حلال نيست.
سؤال802: آيا ذبيحه خوارج حلال است؟
جواب: حلال نيست.
سؤال803: آيا در ذابح بلوغ شرط است؟
جواب: بلوغ شرط نيست همينقدر كه مميز باشد كافى است.
سؤال804: آيا در ذابح عقل شرط است؟
جواب: قدرت درك و تشخيص لازم است.
سؤال805: آيا ذبيحهاى كه از روى اجبار ذبح شود حلال است؟
جواب: باين معنا كه ذابح را مجبور به ذبح كنند حلال است.
سؤال806: آيا شرط است كه ذابح يك نفر باشد و يا ممكن است با يك كارد كه دو دسته دارد دو نفر در آن واحد حيوان را ذبح كنند. در اين صورت تسميه يك نفر كافى است و يا هر دو بايد تسميه بگويند و اگر نصف تسميه را يك نفر و نصف ديگر را شخص ديگر بگويد آيا كافى است؟
جواب: يك نفر بودن شرط نيست و در فرض مزبور در فوق حلال است و تسميه يكى از آنها كافى است و اگر دو نفر با هم طورى بگويند كه تسميه صدق كند كافى است.
سؤال807: در ذبح شرعى ايا قطع رگهاى چهارگانه لازم است و يا تنها قطع حلقوم كافى است؟
جواب: قطع رگهاى چهارگانه لازم است.
سؤال808: آيا لازم است قطع رگها پشت سر هم باشد؟ به فرض لازم بودن، اگر با فاصله قطع گردد اكل ذبيحه چه حكمى دارد؟
جواب: بايد پشت سر هم باشد بطورى كه يك كار صدق كند و اگر فاصله طورى باشد كه يك دفعه بريدن صدق نكند مشكل است.
سؤال809: آيا خروج روح از بدن ذبيحه بايد مستند به قطع رگها باشد؟
و اگر گوسفندى در بلندى ذبح شد و قبل از خروج روح از بلندى افتاد و مرد به گونهاى كه خروج روح او مستند به افتادن از بلندى باشد آيا اين ذبيحه حلال است يا خير؟
جواب: بايد مستند به ذبح باشد.
سؤال810: پس از ذبح شرعى اگر با تفنگ و يا كارد بر قلب و يا مغز حيوان ضربه وارد كنند حكم چنين ذبيحهاى چيست؟
جواب: پس از ذبح شرعى اشكال ندارد.
سؤال811: اگر سر حيوانى به علتى از زير چانه بريده بريده شود و قبل از خروج روح دوباره از مذبح قطع شود حلال است يا خير؟ در فرض سؤال اگر سر حيوان جدا نشده باشد چه حكمى دارد؟
جواب: اگر طورى ات كه به دفعه دوم ديگر سر بريدن صدق نمىكند اشكال دارد هرچند سر حيوان جدا نشده باشد.
سؤال812: آيا قطع كردن رگهاى چهارگانه از پشت سر جايز است يا خير؟ اگر جواب منفى است، آيا موجب حرمت ذبيحه ميگردد يا خير؟
جواب: جائز نيست و موجب حرمت ذبيحه است.
سؤال813: اگر چند ثانيه پيش از شروع به گفتن تسميه قطع رگها را آغاز كرده باشند، آيا ذبيحه حلال است يا خير؟
جواب: اشكال دارد.
سؤال814: اگر همزمان ب قطع رگها شكم حيوان نيز دريده شود حكم آن چيست؟
جواب: اشكال دارد.
سؤال815: تسميه در ذبح شرعى آيا بايد به زبان عربى باشد يا به هر زبانى باشد كافى است؟
جواب: به هر زبانى كافى است.
سؤال816: مقدار تسميه واجب كدام است؟ آيا گفتن نام الله كافى است؟
جواب: بايد بگويد بسم الله يا الحمد لله يا الله اكبر و أمثال اين تعابير.
سؤال817: آيا در تسميه قصد تعظيم لازم است؟
جواب: بردن نام خداوند با قصد تعظيم توأم است كه در مسأله بعد ذكر مىشود.
سؤال818: در تسميه آيا قصد ذبح لازم است؟ و اگر تسميه را به قصد ديگر بگويد و حيوان را ذبح كند آيا كافى است؟
جواب: كافى نيست مگر از اينكه از روى فراموشى باشد.
سؤال819: اگر تسميه را به قصد ذبح مرغ به زبان آورد و سپس گوسفندى را ذبح كند صحيح است يا خير؟
جواب: بايد به قصد آن حيوانى كه مىخواهد آنرا ذبح كند باشد.
سؤال820: تسميه با ضبط صوت چه حكمى دارد؟
جواب: با رعايت اقتران اشكال ندارد.
سؤال821: آيا با يك تسميه مىتوان حيوان زيادى را ذبح كرد؟ در اين مسأله طولى بودن و يا عرضى بودن ذبحها فرق مىكند يا خير؟
جواب: اگر در عرض هم باشد يك تسميه كافى است.
سؤال822: آيا تسميه و ذبح را دو شخص ميتوانند عهده دار شوند؛ به طورى كه يك تسميه بگويد و ديگرى حيوان را ذبح كند؟
جواب: مىتوانند.
سؤال823: آيا در تسميه، دانستن معناى آن لازم است؟ بر فرض جايز بودن تسميه به غير عربى، اگر تسميه را مثلاً به زبان انگليسى حفظ كرده باشد بدون توجه به معناى آن، آيا صحيح است؟
جواب: عربى بودن لازم نيست ولى بايد به معناى آن توجه داشته باشد.
سؤال824: اگر تسميه از روى تعجب و يا استهزاء گفته شود براى ذبح كفايت مىكند؟
جواب: كفايت نمىكند.
سؤال825: اگر شخص جنب و يا زن حائض بسم الله را به قصد خواندن يكى از سوههاى سجده دار بگويند براى ذبح كافى است يا خير؟
به عبارت ديگر، تسميه حرام آيا در ذبح كافى است يا خير؟
جواب: كافى است.
سؤال826: در ذبح با دستگاه آيا به هنگام روشن كردن آن تسميه لازم است يا به هنگام قطع رگهاى حيوان؟
جواب: هنگام سر بريدن حيوان.
سؤال827: حكم فاصله زمانى ميان تسميه و ذبح چيست؟
جواب: بايد عف هگام سربريدن باشد.
سؤال828: آيا تسميه اشخاص لال كه قدرت بر اداى درست تسميه ندارند صحيح است؟
جواب: از چنين شخصى باندازه قدرت خود كافى است.
سؤال829: در شتر و يا گاو در صورتى كه به سبب عذرى موجه ايستاده ذبح شوند نحوه رو به قبله كردنشان چگونه است؟
جواب: در فرض مذكور كه ممكن نيست محل ذبح رو بقبله باشد سر حيوان رو بقبله باشد كافى است.
سؤال830: انحراف ذبيحه از قبله تا چه مقدار بى اشكال است؟
جواب: در صورت امكان بايد عرفاً رو به قبله باشد.
سؤال831: در هنگام ذبح، افزون بر ذبيحه آيا ذابح نيز بايد رو به قبله باشد؟
جواب: رو بقبله بودن ذابح لازم نيست.
سؤال832: ترك استقبال از روى عمد و يا فراموشى و يا نادانى به حكم، چه حكمى داد؟
جواب: اگر از روى عمد باشد حيوان حلال نيست.
سؤال833: آيا در رو به قبله كردن حيوان روش خاصى وجود دارد؟ اگر جواب منفى است بهترين روش آن كه موافق با احتياط باشد، كدام است؟
جواب: محل ذبح رو بقبله باشد.
سؤال834: اگر يقين پيدا كنيم اهل سنت افزون بر شرط استقبال به قبله شرايط ديگر را رعايت نمىكنند ذبيحه آنها چه حكمى دارد؟
جواب: مطابق فقه خودشان ذبح كنند براى ما حلال است.
سؤال835: آيا حركت دست و پاى ذبيحه و خروج خون، با هم شرط حليت ذبيحه است؟
جواب: اينها كه علامت داشتن حيات است لازم است.
سؤال836: آيا آلت ذبح حتماً بايد از جنس آهن باشد يا آن كه با هر چيز تيزى مىتوان ذبح كرد، اگر چه از پلاستيك و غيره تهيه شود؟
جواب: بايد از جنس فلزات كه برندگى دارد باشد.
سؤال837: در صوتى كه آهن بودن آلت ذبح را شرط بدانيم آيا استيل آهن است يا خير؟
جواب: هر برنده فلزى كه كار آهن را بكند كافى است.
سؤال838: آيا استقرار حيات در ذبيحه شرط است؟
جواب: در موقع ذبح حيات داشته باشد كافى است.
سؤال839: اگر پيش از ذبح، حيوان را با آمپول يا با وارد كردن شوك و يا با وسايل ديگر بى هوش كنند به گونهاى كه استقرار حيات در آن از بين برود، ذبح صحيح است يا خير؟
جواب: حيات طبيعى شرط است.
سؤال840: آيا قطع سر حيوانى پيش از خروج روح حرام است يا مكروه؟ اگر حرام است، حرمت آن تكليفى است يا وضعى؟
جواب: حرمت تكليفى است.
سؤال841: اگر پس از ذبح، جوزك، متصل به بدن باشد چه حكمى دارد؟
جواب: اگر شرايط رعايت شود متصل به بدن نمىشود بنابراين، شرائط رعايت نشده است.
سؤال842: اگر نصف جوزك در طرف سر و نصف ديگر در طرف بدن باشد حكمش چيست؟
جواب: كافى نيست.
سؤال843: اگر در شكم ماهى صيد شده به وجه شرعى، ماهى مردهاى پيدا شود چه حكمى دارد؟
جواب: حلال است.
سؤال844: گفته مىشود اخيراً ماهى را با برق در ميدان آب بى هوش و سپس صيد مىكنند، چنين صيدى چه حكمى دارد؟
جواب: حلال نيست.
سؤال845: اگر فلس برخى از ماهىها با چشم معمولى ديده نشود وليكن با چشم مسلح ديده شود، حكم صيدشان چيست؟
جواب: بايد عرفاً فلس دار باشد.
سؤال846: صيد از روى لهو چه حكمى دارد؟ حكم حيوان صيد شده چيست؟
جواب: صيد با شرائط خود حلال است.
سؤال847: ملاك لهوى بودن صيد چيست؟ آيا صيد ماهى از باب تفريح، لهوى است يا خير؟
جواب: لهوى بودن يا نبودن درباره مسافر است.
سؤال848: آيا صيد در سفر معصيت جايز است؟
جواب: صيد حكم مستقل خود را دارد و جايز است.
سؤال849: در صيد ماهى آيا لازم است صياد مسلمان باشد؟
جواب: مسلمان بودن صياد لازم نيست ولى بايد بدانيم كه آنرا زنده از آب گرفتهاند و بيرون آب جان داده است و يا اينكه در داخل آب پس از اينكه بدام افتاده است مرده است.
سؤال850: آيا به تور انداختن ماهى در آب براى حليت كافى است و يا بايد آن را از آب خارج كنند و در خارج آب بميرد؟
جواب: بعد از اينكه به تور افتاد در داخل آب هم بميرد كافى است.
سؤال851: اگر خوراك حيوانى مشروب و آبجو باشد خوردن گوشت آن چه حكمى دارد؟
جواب: احتياط شود.
سؤال852: ذبح با دستگاههاى تمام اتوماتيك صنعتى چه حكمى دارد؟
جواب: با رعايت شرائطى كه ذكر شده اشكال ندارد.
سؤال853: شرايط حليت در حيوانى كه با اسلحه صيد ميگردد چيست؟
جواب: با پنج شرط كه در رساله ذكر شده است حلال است.
سؤال854: مجتهدى كه قطع رگهاى چهارگانه را شرط حليت ذبيحه مىداند آيا مقلد او مىتواند از ذبيحه شخصى كه تنها قطع حلقوم را شرط حليت مىداند بخورد؟
جواب: تنها قطع حلقوم را كسى كافى نمىداند.
سؤال855: شرايط حليت جنين در شكم حيوان مذبوح كدام است؟
س856: اگر يك يا چند شرط از شرايط ذبح سهواً ترك گردد خوردن چنين ذبيحهاى حلال است يا خير؟ آيا در اين جهت فرقى در شرايط وجود دارد يا خير؟
جواب: اگر بردن نام خدا يا رو بقبله سر بريدن سهواً ترك شود حلال است ولى در غير اينها ميان سهو و عمد فرقى نيست.
سؤال857: اگر برخى از شرايط ذبح به جهت ندانستن حكم ترك گردد ذبيحه چه حكمى دارد؟
جواب: حرام است.
سؤال858: در موارد شك در ذبح شرعى وظيفه چيست؟ آيا اصل عدم تذكيه جريان دارد يا اصل حليت و طهارت؟
جواب: اصل عدم تذكيه جريان دارد.
سؤال859: آيا ذبح شرعى لازم است حتماً به ذابح مستند باشد يا خير؟
جواب: بلى لازم است.
سؤال860: در ذبح با دستگاههاى جدى كه يك نفر كلليد دستگاه را مىزند و مىرود اگر به سبب قطع برق دستگاه به كار نيفتد و پس از مدتى با جريان پيدا كردن برق دستگاه روشن شود و به طور اتوماتيك حيوانات آماده را ذبح كند، آيا اين گونه ذبح صحيح است؟
جواب: بايد ذبح مستند به ذابح باشد و گفتن نام خدا با ذبح مقارن باشد.
سؤال861: شخصى در هنگام غروب به طرف شكار تيراندازى مىكند و تير به نحوى به شكار اصابت مىكند كه زخمى مىشود و همان لحظات شروع به دنبال كردن شكار مىكند (همانطور كه آگاه هستيد دنبال كردن شكار زخمى با استفاده از رد خونى است كه از خود به جاى مىگذارد) بعد از مدتى شب فرا مىرسد و شكارچى مجبور مىشود شكار را رها كرده و شب را در آن منطقه بخوابد، هنگام صبح باز جستجو را ادامه مىدهد و بعد از مدتى به جسد مرده شكار بر مىخورد كه با خون زيادى كه از او آمده مرده است. بفرماييد آيا گوشت اين شكار حلال است يا خير؟ و اگر حلال است آيا فرد مزبور هنگامى كه شب فرا رسيده به خانه رفته بود و صبح از خانه به شكارگاه آمده و شكار را مرده ديد آيا باز گوشت شكار حلال مىباشد يا خير؟
جواب: در فرض مزبور اگر شرايط ديگر از قبيل گفتن بسم الله در موقع تيراندازى و مسلمان بودن شكارچى محقق باشد حلال است.
سؤال862: مصرف مرغهاى منجمد كه از فرانسه وارد كردهاند و ذبح شرعى نشدهاند چه حكمى دارد؟
جواب: اگر ذبح شرعى نشده است حرام است.
سؤال863:از شكم ماهي كه از بازار خريدارى شده، ماهى ديگرى درآمده، آيا آن ماهى كه از شكم ديگرى آمده نيز حلال است؟
جواب: حلال است.
سؤال864: آيا وجود فلسهاى ذرّه بينى يا ميكروسكوپى باعث حليت ماهى مىشود؟
جواب: بايد از نظر اهل عرف داشتن فلس (پولك) صدق كند.
سؤال865: حيوانات حرام گوشت غير از سگ و خوك اگر سر آنها را ببرند پوست آنها پاك است يا خير؟ و ميشود خريد و فروش كرد يا خير؟
جواب: حيوانات درنده و گوشتخوار را اگر ذبح شرعى كنند پاك مىباشد هر چند خوردن گوشت آنها حرام است و خريد و فروش پوست آنها اشكال ندارد ولى مثل فيل و خرس و بوزينه اگر ذبح شرعى بشوند احتياط واجب اجتناب از آنها است.
جلد2:
سؤال 708 - فلسفه استفاده از ذبح اسلامى چيست و آيا افراد خارج از كشور كه استفاده از گوشت ذبح اسلامى براى آنان سخت است، چه تكليفى دارند؟
جواب: در صورتى كه ذبح اسلامى محقق نگردد ميته مىباشد و ميته براى 2انسان ضرر معنوى و جسمى دارد. اما در رابطه با قسمت ديگر سؤال، در كشورهاى غير اسلامى بايد احراز شود كه ذبح اسلامى انجام گرفته است.
سؤال 709 - گوسفند و يا گاو ماده كه ذبح مىنمايند جنين آن چه حكمى دارد؟
جواب: چنانچه خلقت جنين مرده در شكم حيوان كامل باشد و مو يا پشم در بدنش روئيده باشد با سر بريدنِ مادرش، پاك و حلال است.
سؤال 710 - آيا ذبح حيوان با استيل جايز است؟
جواب: با هر فلز برندهاى صحيح است.
سؤال 711 - هنگام ذبح حيوان، شوك وارد كردن به آن و يا خوراندن داروى بيهوشى براى جلوگيرى از احساس درد جايز است يا نه؟ درصورت جواز، خون مانده درونِ بدن حيوان، چه حكمى دارد؟
جواب: در صورتى كه موجب از بين رفتن حيات طبيعى نشود جايز است و خون باقى مانده، حكم خون ذبيحه را دارد.
سؤال 712 - اگر در ذبح سنّتى مرغ، ذابح و يا ذابحين بسم اللَّه نگويند و يا قبله را رعايت نكنند، آن ذبيحه حلال است يا خير؟
جواب: آن ذبيحه ميته است و خوردن گوشت آن حرام است.
سؤال 713 - در ذبح حيوانات حلال گوشت اگر گلوى آن حيوان را از بالاتر و يا پائينتر از حد مشخّص ببرند چه صورت دارد؟
جواب: اگر چهار رگ در حد مشخصى بريده نشود، آن ذبح مردار و خوردن گوشت آن حرام است.
