العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی خوئی (قدس سره):
قرض براى تجارت
سؤال 524- كسانى كه پولى را قرض مىنمايند تا در سالهاى آينده تدريجاً به اقساط ادا نمايند در سر سالشان عين وجه يا جنسى كه به آن پول خريدارى نمودهاند موجود است، آيا خمس آنها را بايد بدهند؟
جواب: تا عوض آن قرض را نپرداختهاند خمس به عين يا عوض آن كه خريدارى شده هر چند بماند تعلق نمىگيرد
سؤال 525- شخصى مبلغ 3500 تومان از بانك وام برداشته و گوسفند خريده كه استفاده بكند و الآن كه اول سال اوست مبلغ 2600 تومان از پول فروش گوسفندهاى فوق موجود و بقيه را خرج مؤونه كرده است، بفرمائيد اين 2600 تومان كه وجه گوسفندهاى فوق است و هنوز وقت پرداخت قرضش نشده آيا واجب است تخميس كند يا نه؟ چون در حقيقت مال او نيست.
جواب: در مفروض سؤال وجه موجود خمس ندارد. واللََّه العالم.
سؤال 526- كاسبى اول سال مثلاً يك هزار تومان سرمايه دارد و آخر سال كه حساب مىكند مىبيند كه 10000 تومان سرمايه دارد يعنى 9000 تومان جنس به قرض آورده كه بايستى به اقساط ماهيانه بپردازد، آيا بايد اين بدهكارى را كاسب از پول تخميس شده بدهد يا خير؟
جواب: آخر سال دوم هر مقدارى كه از قرضش بدهد آن مقدار ربح زايد در سال دوم است و بايد خمس آن را بدهد و همچنين در سالهاى بعدى. واللََّه العالم.
سؤال 527- رسم كسبه در اداى خمس اين چنين است، جمع مىكنند سرمايه خود را، و قرضهاى خود را كه براى مغازه آوردهاند منها مىكنند، بقيه هر چه از سالِ گذشته اضافه مانده است خمسش را مىپردازند آيا صحيح است؟ و بعضى اوقات قرضهاى خود را با طلبهائى كه دارند از مردم، كسر و انكسار مىكنند از بقيه خمس مىدهند و مىگويند اگر طلب مردم را بدهيم در حقيقت دخل نكردهايم.
جواب: آنچه در مقابلش طلب قابل وصول دارد، بدون پرداخت خمس منها نمىشود، و اگر در مقابل، طلب قابل وصولى نباشد، يا طلبى نباشد مقدار بدهى هر چه باشد منها مىشود. واللََّه العالم.
سؤال 528- زيدى مقدارى جنس از مردم آورده است كه به مرور و بطور اقساط ـماهيانه پرداخت نمايد آيا در اول سال بايد خمس آن اجناسى كه پولش را بدهكار است و به طور اقساط يا به مدت طولانى پرداخت مىكند جزو درآمد سال حساب نمايد و روى سرمايه بياورد يا خير؟
جواب: مقدار بدهكارى از قيمت آن اجناس كسر مىشود.
سؤال 529- كسى كه يك صد هزار تومان قرض مىكند مثلاً كاسبى كند، سر سال او مىرسد و هنوز قرض را نپرداخته است مقدار خرج يك سال او مبلغ پنجاه هزار تومان مىباشد، آيا مبلغ پنجاه هزار تومان ديگر را بايد خمس بدهد چون قرض براى مؤونه نبوده است بيان فرمائيد.
جواب: در مفروض سؤال كه سرمايه قرض است كه هنوز عوضش ادا نشده خمس بر آن متعلق نيست. واللََّه العالم.
سؤال 530- عدهاى از كسبهها هستند كه در موقع سال آنها مقدارى چك در دست دارند كه در سال بعد وصول مىشود آيا بايد از درآمد سال گذشته حساب نمود يا خير؟ و همچنين مقدارى بدهكارى دارند كه بايد در سال بعد پرداخت نمايند آن مبلغى را كه در سال بعد بايد پرداخت كنند از درآمد سال گذشته كسر نمايند يا خير؟
جواب: مىتوانند آن را به نقد فعلى تقدير كنند و خمس آن مقدار را بدهند و هر وقت وصول كردند زيادى را جزو ارباحِ سالِ وصول، حساب نموده حكم ساير ارباح آن سال را دارد، و يا آنكه بگذارند هر وقت هر چه از آن را وصول مىنمايند خمس آن را فوراً بدهند و از ارباح سال سابق محسوب است؟ و آنچه بدهكارى دارند اگر به جهت اموال تجارت و كسب او باشد كسر مىشود.
سؤال 531- شخصى كه همه ساله خمس منافع خود را مىپرداخته لكن به واسطه ورشكستى تمام هستى او از بين رفته حتى منزل مسكونى ايشان و هنوز هم مقروض است، اينك بعد از ورشكستى كه مدت 5 سال است پنج هزار تومان ربح كسب دارد، و لكن در سالهاى شرعى خود اخراج خمس ننموده براى آنكه منافع زيادتر شود يك مرتبه تقسيم به طلبكارها بنمايد لذا سؤال مىشود كه چون بدهكارىهاى ايشان مؤونه نبوده بلكه خسارات تجارت بوده است آيا اين منافع چند ساله و همچنين منافع آتيه تا به مقدار قرض مستثنى است يا آنكه چون قبل از سر سال خود اداى قرض ننموده بايد مخمس شود؟
جواب: در مفروض سؤال به منافع و ارباح خمس تعلق مىگيرد. واللََّه العالم.
