مسائل متفرقه خمس

سؤال 395 - كسى كه شغل او روضه خوانى است و گاهى از سهم مبارك امام عليه السلام استفاده مىكند چنانچه در آخر سال، از مؤنه زياد بياورد و نداند از روضه خوانى زياد آمده يا از سهم مبارك امام عليه السلام، آيا اين زياده، خمس دارد يا نه؟.

جواب:  اگر مخلوط كرده حكم شركت را دارد و بايد از آنچه باقيمانده بالنسبة از مقدار روضه خوانى خمس بدهد و اگر مخلوط نكرده و نمىداند باقيمانده از سهم امام است يا وجه روضه خوانى، تخميس آن، واجب نيست.

سؤال 396 - اگر يك نفر يا چند نفر، حمامى را با پول خمس نداده بسازند آيا استفاده از چنين حمامى جائز است يا نه؟.

جواب:  اگر اعيان مصالح آن، به ذمه خريده شده باشد و يا معلوم نباشد كه به عين خمس نداده خريده شده يا به ذمه، غسل در آن، صحيح است.

سؤال 397 - اگر از در آمد كسب كه مال امانت داخل آن است خمس بدهد چه صورت دارد و آيا دين خود را اداء كرده يا نه؟.

جواب:  اگر عين مال غير را بعنوان خمس، داده باشد خمس، اداء نشده است.

سؤال 398 - كسى كه از اول تكليف، تا مدتى پيرو مذهب اهل تسنن بوده بعد مستبصر شده و مذهب تشيع را اختيار كرده و در زمانى كه سنى بوده ثروتى از راه حلال بدست آورده آيا بايد خمس آن را بدهد؟.

جواب:  بلى خمس اموال مذكوره را بايد بپردازد.

سؤال 399 - كسى ملكى دارد كه به سبب آن، مستطيع شده ولى فعلا آن ملك، مشترى ندارد پول قرض مىكند و به مكه مىرود كه بعد از مراجعت، آن ملك را بفروشد و قرض خود را بدهد آيا به اين پول كه قرض كرده خمس تعلق مىگيرد يا نه؟.

جواب:  خمس، تعلق نمىگيرد.

سؤال 400 - ماه رمضان گذشته حساب اموالم را نموده و خمس آن را دادم اكنون متوجه شده‌ام كه در حساب، اشتباهى شده و مبلغى بلا حساب مانده حال آيا خمس اموالى كه به حساب نيامده را بپردازم و يا اول سال آينده، حساب كنم؟.

جواب:  لازم است خمس آن مبلغ را كه اشتباه شده فعلا بپردازيد.

سؤال 401 - وصى مىتواند از ثلث ميت، به سيد مستمندى شخصا خمس بپردازد يا نه؟.

جواب:  اگر مىداند وصيت كرده كه از ثلث، خمس واجب او را اداء كند مانعى ندارد و اگر ميت، وصيت به خمس نكرده بايد اول ديون مالى او را - كه خمس نيز يكى از آنها است - از اصل مال، خارج نموده و ثلث بقيه را به مصارفى كه تعيين كرده برساند.

سؤال 402 - مبلغى پول از بابت خمس، بدست شخص داده مىشود كه به ارباب خمس بدهد آيا آن شخص مىتواند از پول خودش همان اندازه از بابت خمس بپردازد و مبلغى را كه گرفته تصرف نمايد؟ يا حتما بايد همان پول را بپردازد؟.

جواب:  بايد عين آن پول را بپردازد.

سؤال 403 - شك در تعلق خمس، چه وظيفه‌اى را ايجاد مىكند؟.

جواب:  مختلف است، در مثل شك در اين كه آيا سرمايه، عايدى زائد دارد يا نه تفحص لازم است و بايد حساب نمايد و اما شك در اين كه آيا اين مال معين، يك سال بر آن گذشته و خمس به آن تعلق گرفته يا نه؟ اصل، عدم تعلق خمس بر آن است و همچنين اگر شك كند كه مالهائى را كه در سابق به مصرف رسانيده آيا خمس به آنها تعلق گرفته بوده يا نه؟، اصل، برائت ذمه است.
سؤال 404 - صدقه مستحبى را مثل صدقه اول ماه به سادات مىتوان داد يا نه؟.

جواب:  بلى جائز است.

سؤال 405 - آيا مجهول المالك يا مظالم عباد را جائز است كه به سيد بدهند يا نه؟

جواب:  احوط آنست كه به سيد داده نشود.

سؤال 406 - كسى كه مدعى سيادت نيست اگر شال سبز، به كمر و عمامه سياه يا سبز بر سر بندد چگونه است؟.

جواب:  در صورتى كه موجب اشتباه و اغراء به جهل شود احوط، ترك است.

سؤال 407 - مبلغ هزار تومان پول، قريب پنج سال است كه امانت شخصى نزد من بوده، و من از آن پول استفاده مىنمايم، لطفا در مورد خمس آن راهنمائى فرمائيد؟.

جواب:  مادامى كه بدل آن را به صاحبش نپرداخته‌ايد خمس ندارد.

سؤال 408 - ما مىدانيم كه سادات صحيح النسب كه با پيروى از برنامه پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله و سلم و ائمه اطهار عليهم السلام، رفتار و كردارشان نمونه پيروان واقعى دين مقدس اسلام است احترامشان بر فرد فرد شيعه لازم است ولى انسان ملاحظه مىكند كه رفتار و كردار بعضى از سادات، بر خلاف دستور اسلام است و علنا منكرات را انجام مىدهند و يكى از گويندگان در منبر مىگفت: سيد هر چند شراب خوار و قمار باز باشد، باز بايد به او احترام كرد. اكنون بفرمائيد كه واقعا مطلب اين چنين است؟.

جواب:  در خبر است كه (خلق الله الجنة لمن اطاعه ولو كان عبدا حبشيا و خلق الله النار لمن عصاه ولو كان سيدا قرشيا).
سؤال 409 - كسى كه سهم سادات قبول مىكند، آيا مىتواند از سهم سادات يا مالى كه غير از سهم سادات دارد صدقه يا هديه بدهد يا براى اموات خود خيرات نمايد يا خير؟.

جواب:  سيد فقيرى كه سهم سادات مىگيرد مىتواند صدقه و هديه بدهد، و براى اموات خود خيرات بدهد به مقدار شأن خود.

سؤال 410 - كسى كه در زندگى، غفلت كرده خمس اموال خود را نپرداخته و حالا از هستى، ساقط شده و نيت او هم از اول، دادن خمس بوده حالا تكليف او چيست؟.

جواب:  فعلا استغفار كند و تصميم بگيرد كه هر وقت، متمكن شد بپردازد و اگر مأيوس از تمكن است چنانچه مستحق راضى شود كه خمس را از او بگيرد و به او ببخشد اشكال ندارد.

سؤال 411 - شخصى كه حساب دقيق جهت اداء وجوه ساليانه ندارد ولى بطور متفرق، خمس مىپردازد بفرمائيد كه شركت با چنين شخصى در معامله و همچنين زراعت در زمين او بطور شراكت، - كه مثلا زمين و بذر و كود و اجرت شخم زدن مال او و كار زراعت هم به عهده زارع باشد و طبق قرارداد، مالك، سهم زمين و سهم بذر و كودش را ببرد و زارع هم سهم كارش را - چه صورت دارد؟.

جواب:  معامله با چنين شخصى، مانعى ندارد بلى اگر عين معينى را بدانيد كه متعلق خمس شده و خمس آن را نداده تصرف در آن، جائز نيست.

سؤال 412 - مرد و زنى با هم كار مىكنند مرد، شغلى دارد زن هم قالى مىبافد و يا چرخ ريسى مىكند. مرد، جهت پرداخت حقوق شرعيه خود، سال دارد آيا زن هم بايد از در آمد ساليانه خود، خمس بدهد يا نه؟.

جواب:  زن هم مانند مرد آنچه ربح بدست بياورد و به مصرف مؤنه نرساند بايد خمس آن را بدهد.

سؤال 413 - شخصى حساب سال دارد و در بين سال، مثلا از فروش يك قطعه زمين، منفعتى بدست مىآورد آيا واجب است خمس آن را فورا بدهد يا مىتواند صبر كند سر سالش برسد آنگاه اداء نمايد؟.

جواب:  اگر خمس اصل زمين را داده باشد نسبت به منفعت آن، مىتواند بگذارد سر سالش بدهد لكن اگر خمس به زمين، تعلق گرفته بوده و نپرداخته هر وقت فروخت بايد خمس آن را بپردازد و تأخير، جائز نيست.

سؤال 414 - مظالم عباد، چيست و موارد مصرف آن كجا است؟.

جواب:  اعيان و ديونى است كه بر ذمه اشخاص باشد و صاحبان آن معلوم نباشند و مصرف آن اگر مديون، سيد نيست فقير غير سيد است و احتياط لازم آن است كه از مجتهد نيز اذن گرفته شود.

سؤال 415 - جهيزيه عروس را قبل از عروسى و حمل آن به خانه شوهر يا پس از عروسى و حمل آن به خانه شوهر - اگر فروختند - به منافع آن خمس تعلق مىگيرد يا نه؟.

جواب:  در صورتى كه جهيزيه را به قيمت گرانتر بفروشند زيادى قيمت آن از عوائد سال فروش، محسوب است.

سؤال 416 - شخصى سالها ربا گرفته و اكنون پشيمان و تائب شده و بنا به اظهار خودش اشخاصى را كه از آنها ربا گرفته مىشناسد، و مبلغى را هم كه بعنوان ربا گرفته مىداند و بعضى از آنان را با دادن مبلغى راضى كرده و ديگران را هم در صدد است كه راضى نمايد و گاهى هم معاملات مباحه داشته حال مىخواهد اموالش را تخميس نمايد آيا مىشود خمس را بعنوان خمس ارباح بدهد يا نه؟ و اگر عين مأخوذه بعنوان ربا، موجود باشد و يا تلف كرده و يا اين كه تبديل شده باشد فرقى دارد يا نه؟.

جواب:  با فرض آن كه همه را راضى كرده باشد تخميس آن، اشكال ندارد و همچنين اگر بعضى را راضى كرده و بعضى را هنوز راضى نكرده باشد، در صورتى كه آنچه را كه بابت خمس مىدهد عين مال غير نباشد و بخواهد سائرين را هم راضى كند دادن خمس، اشكال ندارد.

سؤال 417 - شركت در تجارت و كسب با كسى كه اعتقاد به وجوب خمس ندارد مانند كافر و يا مسلمانى كه خمس را واجب نمىداند چه صورت دارد؟.

جواب:  اشكالى ندارد.

سؤال 418 - اشخاصى كه در كارخانه‌هاى دولتى، مشغول كار و از حقوق آنها صدى پنج بعنوان دكتر و دوا كسر مىكنند و پس از مدتى اشتغال، مبلغى بعنوان باز خريد به ايشان پرداخته و از كار، بر كنارشان مىكنند ولى معلوم نيست كه اين مبلغ، همان صدى پنج از حقوق ايشان است كه كسر شده يا بخششى از طرف دولت است كه ارفاقا به ايشان پرداخت شده آيا آن مبلغ، متعلق خمس هست يا نه؟ و فرقى بين اين كه در همان سال صرف در مؤنه شود يا از مؤنه سال زياد بيايد و نيز بين اين كه در اخذ و صرف حقوق خود از طرف حاكم شرع مجاز باشد يا نباشد هست يا نه؟.

جواب:  در فرض مسأله، وجه مزبور، جزء منافع همان سال، محسوب است كه به او پرداخته‌اند هر چند از صدى پنج حقوق باشد چنانچه در آن سال صرف مؤنه نشده واجب است خمس آن را بپردازد و احتياط لازم آنست كه از حاكم شرع، در مطلق امور دولتى، استجازه نمايد.

سؤال 419 - هر گاه شخصى خمس مال خود را كه مثلا هزار تومان است جدا كند و قبل از پرداختن آن، به ديگرى بگويد تو مبلغ هزار تومان از مال خودت براى من خمس بده، بعدا من به تو مىدهم و او قبول كند و بپردازد آنگاه شخص مذكور آنچه را كه بعنوان خمس كنار گذاشته بود به وى بدهد صحيح است يا خير؟.

جواب:  كنار گذاشتن مالى بعنوان خمس، آن را متعين در خمس نمىكند و اداء خمس بنحو مذكور با رعايت قصد قربت اشكال ندارد.

سؤال 420 - شخصى مغازه‌اى دارد و در ضمن، مشروب فروشى هم مىكند اگر اين شخص، وجهى بعنوان سهم سادات به سيدى بدهد با اين كه يقين دارد كه پول اجناس مباحه، با پول فروش مشروب مخلوط است، آن سيد مىتواند آن پول را بگيرد؟.

جواب:  در صورتى كه بعنوان سهم سادات مىدهد قبول آن اشكال ندارد چه بعنوان خمس مخلوط به حرام بدهد و يا بعنوان خمس فوائد كسب.

سؤال 421 - به پولى كه بعنوان بيمه عمر داده مىشود خمس تعلق مىگيرد يا خير؟.

جواب:  پولى كه به بيمه مىدهند اول بايد تخميس شود و بعد بپردازند.