حق اختراع

١ – ماهيت حق استفاده از مدارهاي ماهواره اي و جواز وقف يا اجاره آن

سؤال: با توجه به اين که مدارهاي ماهواره‏اي در سازماني معين به کشورها اختصاص مي‏يابد که بعد از اين اختصاص، آن کشور مي‏تواند ماهواره‏هاي خود - اعم از خود ساخته، خريده يا استيجاري - را در آن مدارهاي محلي قرار دهد؛ بفرماييد: الف. حق استفاده يک کشور از اين مدارها به نحو مالکيت است يا حق انتفاع؟ ب. آيا اجاره يا وقف آن ها توسط اين کشورها ممکن است؟

جواب: اگر اين کار در عرف عقلا نوعي حق مالکيت محسوب شود هرچند اين حق ناشي از توافق بين المللي باشد، خريد و فروش و اجاره يا وقف آن جايز است.

٢ – حکم شرعی حق الاختراع

سؤال: آیا مخترع نسبت به اختراع خود داراى حقّ خاصّى است، به گونه اى که دیگران نتوانند از آن الگو بردارى و مونتاژ نمایند؟

جواب: آرى، اختراع نیز با شرایط خاصّى در عرف عقلا، حقوقى براى مخترع مى آورد که رعایت آن شرعاً واجب است.

٣ – ثبت اختراع دیگران به نام خود در قبال پول

سؤال: همانطور که می دانید، بنیاد ملی نخبگان، به افرادی که دارای اختراع ثبت شده می باشند، مجوز می دهد که به جای خدمت سربازی به صورت نظامی، کارهای پژوهشی انجام دهند، یا به عبارتی خدمت خود را به صورت فعالیتهای مفید پژوهشی برای کشور انجام دهند.

بنده دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی و دارای همسر و فرزند می باشم، و هنوز خدمت سربازی را انجام نداده ام. شخصی حاضر است با دریافت مبلغی پول (بنا به پیشنهاد بنده) اختراع خود را به نام بنده ثبت نماید، تا بنده بتوانم از شرایط فوق الذکر استفاده کنم. البته باید ذکر کنم که بنده در ماههای آتی دارای شرایطی به جز اختراع می شوم که می توانم از امکانات فوق استفاده کنم. ولی با توجه به عدم ثبات قوانین، می خواهم زودتر این کار را انجام دهم (با خرید اختراع).

آیا کار بنده مشکل شرعی دارد؟

جواب: این کار نوعی تقلب محسوب می شود و شرعا جائز نیست.