العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی گلپایگانی (قدس سره):
موات بالعرض
سؤال: قطعه زمينى از طرف شمال در امتداد رودخانه و از طرف غرب نيز به طرف رودخانه مىباشد قسمتى از آن را كه به رودخانه منتهى مىشود كه حريم زمين است سيل در اثر طغيان رودخانه از بين برده و بعدا كه آب فرو نشسته، شخصى اين قسمت از زمين را تصاحب نموده و صاحب زمين هم سكوت كرده و كلمه‌اى كه دلالت بر رضايت كند نگفته و اين شخص زمين را كشت كرده و محصول جزئى هم برداشت نموده بعدا حدود پنج سال كشت نكرده آنگاه ورثه مالك زمين، زمين را گرفته و روى آن كشت نمودند، اينك اين شخص مدعى است كه زمين از آن من است، بفرمائيد زمين مذكور متعلق به ورثه مالك است يا متعلق به شخص مدعى است؟
جواب: آنچه به نظر مىرسد زمين زراعتى كه كنار رودخانه است حريمى ندارد و زمينى را كه سيل برده موات بالعرض محسوب مىشود كه در اين صورت تا اعراض مالك معلوم نشود كسى نمىتواند در آن تصرف نمايد، بلى اگر اعراض مالك احراز شود هر كس آن را به قصد تملك احياء نمايد مالك آن مىشود و در فرض سؤال چنانچه از سكوت مالك اعراض او به ثبوت رسيده زمين متعلق به شخص مدعى است و الا ملك ورثه مالك است و اگر نزاع موضوعى در بين باشد محتاج به مرافعه شرعيه است.
