العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > مضاربه:
فتاوای آیت الله العظمی نوری همدانی (مدظله)
سؤال600: شخصى مبلغ صد هزار تومان به يك نفر كاسب مىدهد و شرط مىكند كه هر ماه پنج هزار تومان بدهد، آيا گرفتن پول مذكور جايز است؟
جواب: چنانچه عنوان مضاربه باشد و اطمينان داشته باشند كه اين مقدار سود حاصل مىشود، و اين مبلغ را به عنوان قرض بگيرد تا بعداً به حساب سود برسند و پولهايى كه به عنوان قرض گرفته است از سهم سود او محسوب بدارند مانعى ندارد.
سؤال601: شخصى به تاجرى مىگويد من مبلغى دارم كه نمىتوانم با آن كسب نمايم، لذا چون به شما اطمينان دارم، آن را به شما مىدهم تا با آن كسب و كار نماييد و مشخص كنيد حداقل سود و حداكثر آن ماهيانه چقدر است، لذا تاجر مبلغ سود را مشخص و شخص مذكور را مىپذيرد، آيا اين عمل شرعى است يا خير؟
جواب: به اين صورت صحيح و مشروع نيست، شرائط مضاربه در توضيح المسائل ذكر شده است.
سؤال602: اگر شخصى مثلا سه ميليون پول را كد داشته باشد و فرد ديگرى از او درخواست كند كه آن پول را در اختيار او گذاشته تا به كار و تجارت پرداخته و ماهيانه مبلغى را به عنوان سود به مالك پول پرداخت كند يا اين نوع كسب در آمد براى مالك پول مجاز و حلال است و يا حكم ربا دارد؟
جواب: اگر به عنوان مضاربه بشد كه شرح آن در رساله مذكور است جائز است و مبلغى را كه ماهيانه به شما مىدهند اگر به عنوان قرض بدهد و بعداً از سودى كه در مضاربه از سهم شما بوجود مىآيد كسر كند اشكال ندارد و اگر نه ربا است و حرام است.
سؤال603: پولى كه شخصى به شخص ديگر مىدهد تا با آن كار كند، صود حاصله چه مسئلهاى دارد؟
جواب: به طور مضاربه كه در رساله توضيح المسائل ذكر شده است، اشكال ندارد.
سؤال604: به استحضار مىرساند اينجانب زنى پير و از كار افتاده هستم كه مبلغى پول را كه تنها سرمايه من است به يك نفر راننده ماشين سنگين دادهام البته اين آقاى راننده چون خودش سرمايه كافى براى خريد ماشين نداشته است با گرفتن پول از افراد مختلف و از جمله بنده، توانسته است ماشين را تهيه كند. در عوض از محل در آمدى كه از ماشين دارد ماهيانه مبلغى را به اينجانب و ساير كسانى كه به او پول دادهاند پرداخت مىكند. يعنى ايشان درآمد ماهيانه كل خود را پس از برداشتن خرج ماشين و حقوق راننده، به نسبت سهم پول هر كس در كل ماشين محاسبه و به ما پرداخت مىكند، وقتى هم كه ماشين به خاطر انجام تعميرات كار نكند يا آنكه درآمدى نداشته باشد چيزى به ما پرداخت نمىشود.
حال با توجه به عرايض فوق و نظر به اينكه اينجانب استفاده ديگرى از سرمايه خودم نمىتوانم بكنم آيا اين درامدى كه از ماشين مذكور دارم حلال است؟
جواب: در صورتى كه از مجموع پولهاى شما به نسبت پولها ماشين را براى همه شما خريده و از طرف شما وكالت دارد كه با ماشين كار كند و كرايه بگيرد و هر ماه پس از كسر مخارج ماشين و حقوق خود كرايه را مابين شما به نسبت تقسيم كند حلال است.
ج2:
سؤال 478 - اگر عامل از سرمايهگذار پولى دريافت نمايد و همان پول را در بانكهاى خارجى سرمايهگذارى و سود بانكى دريافت نمايد و ضمن پرداخت سود على الحساب به صاحب سرمايه اضافه آن را براى خود برداشت نمايد چه حكمى دارد؟
جواب: عامل مىتواند مبلغى را ماهيانه به عنوان هبه به صاحب سرمايه پرداخت نمايد ولى قرار دادن آن در بانك جايز نيست و در صورتى كه تلف شود ضامن است.
سؤال 479 - بانكها وامى تحت عنوان مضاربه در اختيار مشتريان مىگذارند بدين ترتيب كه مثلاً يك ميليون تومان براى خريد يكصد تخته فرش در اختيار مشترى قرار مىدهند و در همان مجلس محاسبه مىكنند كه سود مشترى از فروش اين فرشها چقدر است. سپس براى دريافت اصل و سودِ موردِ نظر بانك قسط بندى مىكنند و بانك هيچگونه مسئوليتى را نسبت به ضررهاى احتمالى اين معامله به عهده نمىگيرد و فقط خود رإ؛ظط ظظ موظّف به دريافت اصل و سود تضمين شده مىداند. بفرمائيد:
اولاً اين نوع مضاربه صورت شرعى دارد يا خير؟ ثانياً اگر مشترى پول را در مورد ديگرى مصرف نمايد و فقط متعهّد به پرداخت وام و زياده گردد چگونه است؟ ثالثاً تكليف مسئولين بانك در صورت علم به صورى بودن قرار داد و عدم علم را بيان فرمائيد؟
جواب: در معامله قصد جدّى لازم است و قرار داد فوق مضاربه نيست و مسؤولين بانك موظف به انجام معامله صحيح و غير صورى مىباشند
