فتاوای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (قدس سره) - ضمان

استفتائات رساله نوین احکام برگزیده

العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع

احکام > ضمان:

فتاوای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (قدس سره)

سؤال 1196 :كسى است كه تخصص ندارد و وسائل برقى را تعمير مى كند، از جمله وسايل وقفى مسجد را تعمير مى كند كه اكثراً به صورت رايگان درست مى كند. در بعضى از موارد آن وسيله خرابتر مى شود، آيا ضامن است؟

جواب:   چنانچه خراب شدن وسيله مستند به تعميركار باشد، او ضامن است و فرقى بين متخصص و غير متخصص نيست.

سؤال 1197 :ساعتهاى مغازه ساعت سازى كه مقدارى از آن مال مردم بود به سرقت رفته، آيا ساعت ساز مسؤوليتى در قبال آنها دارد؟

جواب:   چنانچه در حفظ ساعتها و حراست دكان مسامحه اى صورت نگرفته باشد، ضامن نيست.

سؤال 1198 :شخصى كنار جاده عمومى را كه كشت و كار خودش بوده، نانهاى مسمومى گذاشته كه اگر حيوانى خواست ميان كشت و كارش برود از آن نانها بخورد و بميرد، و حيوانهايى به اين وسيله مرده اند، آيا اين فرد ضامن حيوانهاى تلف شده است؟

جواب:   در فرض سؤال كه جاده عمومى و محل عبور حيوانها بوده و نانهاى مسموم را در معرض خوردن حيوانها قرار داده است، اگر به صاحب حيوانها اطلاع نداده باشد، ضامن حيوانهاى تلف شده است.

سؤال 1199 :اگر زوج سالها مال زوجه را صرف كند و زوجه كراهت داشته باشد، ولى در اثر كم رويى يا براى حفظ حيثيت و آبروى خود يا ترس يا جهات ديگر در محذور بماند و نتواند عدم رضايت خود را نسبت به صرف مالش اظهار كند، آيا صرف مال مزبور براى زوج جايز بوده يا نه؟

 آيا زوجه پس از چند سال مى تواند نسبت به مال خود كه در سالهاى گذشته حيف و ميل شده ادعا كند؟

جواب:   در صورتى كه زوجه اذن تصرف به زوج نداده، تصرفات او جايز نبوده است. اگرچه در بعضى موارد ممكن است معذور باشد. و زوجه مى تواند آنچه را بدون اذن و رضايت او تلف كرده و از بين برده مطالبه كند.

سؤال 1200 :شخصى با اتومبيل خود، در روز و در خيابان گاوى را مى كشد و به اتومبيل هم خسارت وارد مى شود. در صورتى كه گاوهاى زيادى هم وجود داشت. آيا راننده قيمت گاو را ضامن است يا نه؟ و همچنين خسارت وارده ماشين به عهده صاحب گاو مى آيد يا نه؟

جواب:   در فرض سؤال، راننده ضامن قيمت گاو است و هرگاه بعد از برخورد زنده بماند به اندازه اى كه بشود او را ذبح شرعى كرد و صاحب گاو در ذبح كوتاهى كند، راننده فقط تفاوت قيمت را ضامن است.

سؤال 1201 :شخصى يك تخته قالى به رسم امانت نزد اينجانب آورد كه بفروش برسانم. آن را به قيمت عادله به مدت سه ماهه فروختم و صورت آن را براى صاحب فرش فرستادم. طى اين سه ماه خريدار قالى ورشكست شد، فعلا تكليف چيست؟

جواب:   در صورتى كه واسطه تقصير نكرده باشد ضامن نيست، ولى اگر عين قالى نزد خريدار ورشكسته موجود باشد صاحب آن با رجوع به حاكم شرع و حكم به حجر و افلاس شخص نامبرده مى تواند عين قالى را برگرداند، و احق از ساير غرما مى باشد.

سؤال 1202 :شخصى فرشى داده است به يك فرش فروشى كه براى او بفروشد. نگفته است كه فرش را نقد بفروشد يا نسيه، وى فرش را نسيه به مدت دو ماه به نام خودش فروخته و سفته آن را هم به نام خودش گرفته است. فعلا معلوم شده كه خريدار فرش ورشكسته است، آيا آن فرش فروش كه فرش را با اين كيفيت فروخته، ضامن است يا نه؟

جواب:   در فرض مسأله، در صورتى كه بدون اذن و اجازه صاحب فرش فروخته، آنكه فروخته ضامن است. و اگر با اذن و اجازه فروخته ضامن نيست. و در فرض مذكور كه از نقد و نسيه اسم نبرده محمول است بر متعارف بازار، مگر قرينه بر خلاف باشد.

سؤال 1203 :شخصى از چند نفر پول مى گيرد كه براى آنان كارى انجام دهد. ولى خسارت مى بيند و ورشكست مى شود و فعلا قدرت اداى پول را هم ندارد و شايد بالقوه داشته باشد، آيا صاحبان پول مى توانند از پدر و بقيه بستگان وى طلب خود را بگيرند؟

جواب:   نمى توانند.

سؤال 1204 :شاخه هاى درخت همسايه از ديوار تجاوز كرده و موجب خسارت و زيان به مزرعه اينجانب شده است، خواهشمندم نظر اسلام را در اين مورد بيان فرماييد؟

جواب:   لازم است خسارت را جبران كند و بعلاوه مقدار شاخه هايى كه باعث خسارت و زيان به شما مى شود را قطع كند و يا طورى كند كه موجب ضرر و خسارت نشود.

سؤال 1205 :شخصى امانتى را به شخص ديگر داده كه بررسى كند و بدهد. اين امانت را دزد به سرقت برده و آن شخص هم تفريط نكرده، آيا شخص دوّم ضامن است يا آنكه ضرر بعهده شخص اوّل است؟

جواب:   در صورتى كه تعدى و تفريط نباشد، امين ضامن نيست.

سؤال 1206 :اگر ضامن در ضمنِ ضمانت شرط كند كه ذمّه مضمون عنه هم مشغول باشد و يا مضمون عنه هم مسؤوليت پرداخت داشته باشد، آيا صحيح است؟

جواب:   شرط مزبور صحيح نيست. ولى اگر ضامن با اذن مضمون عنه ضمانت كرده بعد از ادا مى تواند به او رجوع كند.

سؤال 1207 :اگر ضامن شرط كند كه من ضامن مى شوم بدين گونه كه اگر مضمون عنه نپرداخت من بپردازم. حال يا به طور واجب مشروط يا معلق، آيا اينگونه ضمانت صحيح است يا نه؟

جواب:   ضمان از لحاظ شرعى صحيح نيست ولى قرارداد عقلانى است و لازم الوفاء است.

سؤال 1208 :يك گاراژ باربرى، محموله اى را در كاميون گذاشته و پس از چادركشى و طناب كشى و ساير وسايل حفاظت، طبق صورت حساب گاراژ، اين كاميون به راننده اى داده شده كه آنها را به مقصد شهرستان برساند. راننده پس از پيمودن صد كيلومتر از راه متوجه مى شود كه محموله ماشين آتش گرفته، فوراً پياده شده و با كمك ديگران آن را خاموش مى كند كه مقدارى از محموله و اطاق عقب ماشين مى سوزد. ژاندارمرى راه از قضيه اطلاع پيدا كرده و آن را به صورت جلسه قانونى كرده و قيد مى كند كه ماشين به علت نامعلومى آتش گرفته است. حال با توجه به اينكه گاراژدار ماشين را كاملا چك و كنترل كرده و محموله از قبيل مواد آتش زا نبوده و اين پيش آمد پس از صد كيلومترى شهر بوده، آيا ضمانتى براى گاراژدار در مقابل بازرگانان صاحب بار هست يا خير؟

جواب:   اگر كوتاهى در حفظ بار نشده و بدون تعدّى و تفريط مسؤول گاراژ يا راننده تلف شده است، كسى ضامن نيست.

سؤال 1209 :آيا خسارت وارده به اتومبيل شركت ملى شده، كه در اثر قصور استفاده كننده ايجاد شده است، به عهده آن شركت مى باشد يا شخص استفاده كننده؟

جواب:   عيب و نقص يا تلف اگر مستند به فعل استفاده كننده باشد، وى ضامن است.

سؤال 1210 :شخصى با مراجعه به دادگاه سند مالكيت خود را به عنوان وثيقه، در ضمانت يك زندانى گذاشته است و پس از چندى زندانى از مرخصى اعطايى با همان ضمانت براى اجراى حكم برنگشته است، آيا ضبط و فروش وثيقه در ضمان وجه شرعى دارد يا خير؟

جواب:   بلى مى شود و شرعاً مانعى ندارد، چون دادگاهها طبق قوانين تصويب شده عمل مى كنند و ضامن هم خود اقدام كرده و با توجه به مقررات وثيقه گذاشته است.

ج2:

سؤال856 ـ شخصى وقتى كه به مسافرت رفته، كليد منزلش را به كسى مى دهد تا از منزلش حفاظت كند و در مدت مسافرت آن منزل مورد سرقت واقع مى شود، آيا اين شخص ضامن است؟

جواب:  در فرض سؤال اگر به عنوان امين مسؤوليت را قبول كرده است، در صورت عدم تعدى و تفريط ضامن نيست

سؤال857 ـ اين جانب براى يكى از دوستانم از شخص ديگرى مبلغى قرض كرده و در مقابل آن چكى به قرض دهنده داده شد پس از مدتى قرض دهنده گفت من پول نقد مى خواهم لذا اين جانب چك را به بانك برده و پول آن را دريافت كردم ولى در بين راه پول مذكور به سرقت رفت با وجود اينكه احتياط كامل كردم; چه كسى ضامن پول به سرقت رفته است؟

جواب:  پول به سرقت رفته به ذمّه قرض دهنده نيست و او پول خود را طلبكار است، شما هم اگر واسطه بوده ايد و تعدّى و تفريط نكرده ايد، ضامن نيستيد ولى شخص قرض گيرنده ضامن است و پول به ذمه او مى باشد كه بايد از عهده آن برآيد ولى اگر قرض دهنده به شخص شما قرض داده و شما هم به رفيق ديگرتان قرض داده ايد شما ضامن هستيد.

سؤال858 ـ شخصى مبلغ صد هزار تومان از دوستش دريافت مى كند تا در مقابل آن كارى را برايش انجام دهد، پس از گذشت مدتى مى گويد موفق به انجام آن كار نشدم و در ضمن بيست هزار تومان نيز از پول تلف شده است، بفرماييد مبلغ مذكور برعهده كيست؟

جواب:  ظاهر اين است كسى كه انجام كار را به عهده گرفته به عنوان امين تلقى شده و ضمانى در بين نبوده است لذا هر مقدار پول كه بدون افراط و تفريط تلف شده است او ضامن نيست.

سؤال859 ـ مبلغى پول به اين جانب داده بودند كه بدهم نماز و روزه نيابتى انجام دهند و پول را به شخصى كه به نظرم ثقه و مورد اطمينان بود دادم، بعد از مدتى معلوم شد نمازها را نخوانده و روزه را نگرفته است، آيا اين جانب كه واسطه بوده ام ضامنم؟

جواب:  اگر شما وكيل دهنده يا واسطه بوده ايد و در پرداخت به آن شخص مورد اعتماد تقصير نكرده ايد ضامن نيستيد.

سؤال860 ـ چنانچه پرسنل بيمارستان يا دانشجويان در هنگام كار يا آموزش سهواً باعث از بين رفتن يا ضربه به اموال بيمارستانى شوند، آيا بايد شخصاً هزينه آن را پرداخت كنند؟ (لازم به ذكر است چنانچه لازم باشد هزينه پرداخت شود كار كردن اين افراد خصوصاً با وسايل و يا داروهاى حساس و گران قيمت مشكل خواهد شد و چه بسا باعث شود كه مسؤوليت چنين كارهايى را نپذيرند.

جواب:  به طور كلّى اگر تضييع اموال بيمارستان عرفاً مستند به كسى باشد بايد آن را جبران كند مگر اينكه مقررات خاص در بين باشد، لذا در مورد سؤال لازم است طبق مقررات موجود عمل شود.

سؤال861 ـ زيدى چك مسروقه را كه امضاى جعلى روى آن بوده ونمى دانسته به بانك برده و وجه آن را دريافت كرده و كارمند بانك به لحاظ تراكم كار متوجه نشده كه امضاى روى چك مال صاحب چك نيست و وجه چك را به زيد پرداخت كرده است، صاحب چك هم از زيد كه وجه چك را دريافت كرده شكايت كرده و هم از كارمند بانك كه مسامحه كرده و وجه چك را به زيد پرداخت كرده، در اين فرض چه كسى جوابگوى صاحب چك است؟

جواب:  ظاهراً در اين قبيل موارد، بانك مقرّراتى دارد كه جوابگو و ضامن را معين مى كند و با قطع نظر از آن در فرض سؤال، بانك و كارمند ضامن و جوابگوى صاحب چك مى باشد، ولى كارمند بانك و بانك مى تواند به زيد مراجعه و پولى راكه در وجه چك به او داده مسترد و اخذ كند و در اصل سارق ضامن است نه بانك و كارمند آن.

سؤال862 ـ شخص معسرى كه تمام اموالش متعلّق حق غرما قرار گرفته، ضامن شخص ديگرى مى شود و مضمون له نمى دانسته كه اين شخص معسر است، آيا مضمون له مى تواند به اموالى كه قبل از ضمانت متعلّق حق غرما شده رجوع كند و آنها را توقيف كند؟

جواب:  اين شخص مى تواند ضمانت را فسخ كند ولى اگر فسخ نكند و قبل از حكم حاكم ضمانت را قبول كرده باشد با بقيه غرما مساوى است و ديگران حق تقدّم ندارند، كما اين كه اين فرد حق تقدم بر آنها ندارد.

کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به پورتال انهار میباشد.
پورتال انهار

این وب سای بخشی از پورتال اینترنتی انهار میباشد. جهت استفاده از سایر امکانات این پورتال میتوانید از لینک های زیر استفاده نمائید:
انهار بانک احادیث انهار توضیح المسائل مراجع استفتائات مراجع رساله آموزشی مراجع درباره انهار زندگینامه تالیفات عربی تالیفات فارسی گالری تصاویر تماس با ما نماز بعثت محرم اعتکاف مولود کعبه ماه مبارک رمضان امام سجاد علیه السلام امام حسن علیه السلام حضرت علی اکبر علیه السلام میلاد امام حسین علیه السلام میلاد حضرت مهدی علیه السلام حضرت ابالفضل العباس علیه السلام ولادت حضرت معصومه سلام الله علیها پاسخ به احکام شرعی مشاوره از طریق اینترنت استخاره از طریق اینترنت تماس با ما قرآن (متن، ترجمه،فضیلت، تلاوت) مفاتیح الجنان کتابخانه الکترونیکی گنجینه صوتی پیوندها طراحی سایت هاستینگ ایران، ویندوز و لینوکس