العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > ضمان:
فتاوای آیت الله العظمی اراکی (قدس سره)
سؤال: اگر حیوان در روز از طویله خارج شود و به زراعت دیگران خرابی برساند آیا مالک حیوان ضامن است؟
جواب: اگر مالک همراه او نباشد ضامن نیست ولی در شب هر گاه خارج شود ضامن است.
سؤال: خسارتی که محکوم برای گرفتن حق خود از قبیل هزینه دادرسی و حق کارشناسی و حق الوکاله و غیر ان متحمل شده در صورتی که محکوم علیه با علم و عمد ان حق را انکار کرده می تواند از محکوم علیه بگیرد؟
جواب: وجهی برای گرفتن خسارت از محکوم علیه نیست و انکار محکوم علیه عن علم و عمد موجب تضمین نمی شود چون تسبیبی و تعزیری در کار نیست و او با اختیار خود برای اخذ حق خرج کرده مثلا اگر کسی شخضی را در شط بیندازد و ثالثی برای انجام وظیفه شرعیه خود و انقاذ غریق مخارجی را متحمل شود نمی تواند از سبب اصلی مطالبه کند و تسبیب در جایی موجب ضمان است که مباشر فاعل غیر ذی شعور باشد.
سؤال: در مواردی که طلبکار برای احقاق حق خود به دادگاه شکایت می کند و متحمل مخارجی می شود آیا می تواند علاوه بر طلب خود این مخارج را هم از مدیون بگیرد؟
جواب: وجهی برای گرفتن خسارت از محکوم علیه نیست و انکار محکوم علیه عن علم و عمد موجب تضمین نمی شود و طلبکار با اختیار خود برای اخذ حق خود خرج کرده است و تسبیب در جایی موجب ضمان است که مباشر فاعل بی شعور باشد.
سؤال: شخصی متاعی را نسیه می خرد و شخص ثالثی برای اطمینان فروشنده چک نام او صادر می کند آیا این عمل ضمان محسوب می شود؟
جواب: اگر انشای ضمان کرد ولو به صورت معاطات ضمان است.
سؤال: اگر موضوع تعهد عبارت از تسلیم عین معین یا کلی باشد و متعهد در سر موعد وفای به عهد ننماید آیا متعهد له می تواند از بابت این که مدنی از منافع مورد تعهد محروم مانده ادعای خسارت تاخیر تادیه نماید؟
جواب: اگر موضوع تعهد عین شخصیه است و ملک متعهد له است بالفعل پس از انقضای اجل در دست متعد حکم ید عدوانی را دارد نقص جزء یا وصف و اجرت منافع مستوفات و غیر مستوفات را ضامن است و اگر کلی است چون قبل از قبض بالفعل ملک نشده و کلی به وصف کلیت مادامی که معین نشده تحت ضمان نیست و ادعای خسارت تاخیر معنی ندارد.
سؤال: اگر موضوع تعهد عبارت از پرداخت مبلغی وجه نقد و پول باشد و متعهد از انجام تعهد تاخیر نماید و متعهد از انجام تعهد تاخیر نماید و متعهد له از بابت محروم ماندن از منافع موضوع تعهد ضرر و زیانی را از جهت عدم النفع یا جهات دیگر متحمل شود آیا می تواند ادعای جبران ضرر و خسارت وارده را به عنوان خسارت تاخیر تادیه نماید؟
جواب: اگر موضع تعهد پول باشد چه شخصی و چه کلی نمی تواند ادعای جبران خسارت نماید چون پول شرعا منفعتی ندارد و نقص قدرت خرید امری است فرضی و تقدیری و عدم النفع ضرر نیست.
سؤال: گرفتن خسارت در تصادفات و سایط نقلیه از فرد خاطی که مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت نکرده و موجب تصادف گردیده جایز است یا نه؟
جواب: اگرتخلف از مقررات موجب تصادف گردد بعید نیست حکم به ضمان متخلف.
