العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > شطرنج:
فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله)
سؤال 977- خریدوفروش وسایل سرگرمی منچ، شطرنج و کارت بازی (که در آن مشخصات بعضی از چیزها ذکر شده) چه حکمی دارد؟
جواب: شطرنج آلت قمار است و خریدوفروش آن جایز نیست ولی سایر اشیاء سرگرمی اگر آلت قمار و فساد و لهو نباشد مانعی ندارد.
سؤال 1040- بازی کردن با شطرنج بدون برد و باخت چه حکمی دارد و خریدوفروش آن و نگاه کردن به افرادی که بازی میکنند چطور؟
جواب: بازی با شطرنج و لو بدون برد و باخت باشد اشکال دارد و حضور در مجلسی که شطرنج بازی میکنند نیز اشکال دارد. و اللّه العالم.
سؤال 1041- هم اکنون در کشور اسلامی ما عموماً بازی با ورق مانند شطرنج بعنوان سرگرمی و گاهی جهت تقویت حافظه و بدون برد و باخت عموماً انجام می‌شود، نظر حضرتعالی در این مورد چیست؟
جواب: بازی با شطرنج و ورق و هر آلت قمار دیگر و لو بدون برد و باخت باشد، بنظر این جانب حرام است.
سؤال 1042- در مورد بازی با شطرنج همراه با شرطبندی که جای سؤالی نیست و مسلماً حرام است اما بازی به عنوان یک سرگرمی سالم و کاملًا فکری نیز حرام است؟ من به نوبه خود این وسیله را دارای شرایط زیر می‌دانم.
1- یک سرگرمی است که چون به مغز را به کار می‌گیرد اوقات بازی تلف نمی‌شود.
2- چون در این بازی نباید اشتباه کرد، بنابراین باعث افزایش دقت و توان تصمیم‌گیری افراد می‌گردد.
3- چون در این بازی باید جوانب هر حرکت سنجید، پس در زندگی عادی نیز می‌تواند بهره‌برداری شود.
4- این بازی بر خلاف برخی دیگر بر اساس شانس و اتفاق نیست و در قیاس یا بازیهای الکترونیکی و از این قبیل دارای برتری‌هائیست.
5- دارای ابعاد کوچک و قیمت کم است و برای عموم قابل استفاده میباشد.بنده از حضور جنابعالی درخواست می‌دارم که نظر خود را بفرمائید، اگر پاسخ شما مثبت است که هیچ امّا در صورتی که منفی است خواهشمند است بفرمائید چرا؟ و بنابراین چرا در کشور ما مسابقات سراسری شطرنج به مناسبت‌های گوناگون برگزار می‌گردد؟
جواب: شطرنج آلت قمار است و بازی با آن و لو بدون برد و باخت باشد بنظر این جانب جائز نیست و روایاتی که نهی از بازی با شطرنج دارد برد و باخت در آن ذکر نشده ممکن است شارع مقدس به جهت آلوده نشدن باین گونه امور و دوری از مفاسد آن مطلقاً نهی نموده باشد، فوایدی که برای شطرنج از قبیل سرگرمی و افزایش دقت و تصمیم‌گیری و غیره ذکر کرده‌اید نمی‌تواند مجوز عمل حرام بشود با توجه به اینکه امور مذکوره را می‌توان با انجام اعمال حلال واجب و مستحب تحصیل نموده و برگزاری مسابقات سراسری شطرنج، مجوز شرعی نیست.و اللّه العالم.
سؤال 1043- بازی شطرنج با کامپیوتر اگر برد و باخت مطرح نباشد چه حکمی دارد؟
جواب: در حرمت شطرنج فرقی بین بازی با کامپیوتر و غیر آن نیست.
سؤال 1044- شخصی از مرجعی تقلید می‌نموده که شطرنج بازی بدون برد و باخت را تجویز نموده در حال حیات آن مرجع عمل نموده فعلًا به اجازه جنابعالی باقی بر تقلید است آیا مجاز است شطرنج بازی نماید، و آیا ورق بازی (پاسور) از نظر جنابعالی جایز است یا خیر؟
جواب: بازی با شطرنج و لو بدون برد و باخت بنظر این جانب حرام است و پاسور نیز حکم شطرنج را دارد و حکم بقاء بر تقلید در رساله ذکر شده است. و اللّه العالم.
سؤال 1045- بازی با ورق و پاسور چه حکمی دارد و آیا معاشرت با کسانی که بازی میکنند جایز است؟
جواب: بازی با ورق و پاسور حتی بدون برد و باخت حرام است و معاشرت با اشخاص مذکور چنانچه همراه با امر به معروف و نهی از منکر باشد و احتمال تأثیر بدهد اشکال ندارد.
سؤال 1046- بنده اوقات فراغت خود را یا مطالعه و یا با بازی شطرنج پر می‌کردم و این بازی را خیلی دوست دارم و سرگرمی و بازی فکری خوبی برای خود می‌دانم که مرا از پرداختن به امور غیر اخلاقی بازمی‌دارد و در این بازی پیشرفت خوبی داشته‌ام و بدین منظور می‌خواستم بدانم که می‌توانم به این بازی بپردازم (نظر خود را ابراز دارید) و اگر نمی‌توانم به نظر جنابعالی آیا می‌توانم در این مسأله به مرجع دیگری رجوع کنم؟
جواب: بنظر حقیر بازی با شطرنج اگر چه برد و باخت هم در آن نباشد حرام است و رجوع به غیر برای کسی که از حقیر تقلید می‌کند در این مسأله جایز نیست. و اللّه العالم.
