فتاوای آیت الله العظمی سبحانی (مدظله)

جبران كم كارى در اداره

سؤال: راه جبران مصرف غيرصحيح بيت المال و توبه كم كارى در اداره و يا مصرف بيت المال چيست؟

جواب: بسمه تعالى: علاوه بر ندامت، خسارتِ كم كارى و تصرف غير مأذون را جبران كند . والله العالم

از بين بردن حقوق ديگران يا اموال ديگران قبل از بلوغ

سؤال: شخصى در سنين نوجوانى به مال و يا حقوق ديگر افراد (نعوذ بالله) و يا حقّى از سازمان يا اداره دولتى تعدّى نموده آيا بعد از رسيدن به بلوغ و تكليف جبران آنها شرعا واجبست؟

جواب: بسمه تعالى: بايد به قيمت روز مال مردم را پس بدهد و در صورت وجود محذور بدون اينكه به آنها اطلاع دهد به حسابشان بريزد و در حقوق ديگر هم گاهى صرف توبه كافى است. والله العالم

كوتاهى در پرداخت خسارت و وظيفه كنونى

سؤال: چند سال قبل با ماشينى كه پارك شده بود برخورد كردم ولى صاحب ماشين را به علت كوتاهى و سهل انگارى نيافته و اكنون نمى توانم او را بيابم آيا مى توانم با مقدار خسارت فرشى را به عنوان صدقه از طرف صاحب ماشين خريده و براى جهيزيه عروسى كه فقير است بدهم؟

جواب: بسمه تعالى: به مقدار خسارت از طرف صاحب ماشين صدقه نقدى به فقراء بدهيد و اگر عروسى فقير است وجه را در اختيار او بگذاريد تا فرش بخرد . والله العالم

تصادف به دليل نداشتن مهارت و گواهينامه

سؤال: اگر شخصى وسيله نقليه خود را به كسى كه گواهينامه ندارد بدهد در حالى كه وى در رانندگى وارد نيست اگر آن شخص تصادف كند و موجب خسارت گردد ضمان به عهده كيست؟

جواب:  بسمه تعالى: آن كس كه تصادف كرده است ضامن است نه صاحب خودرو، و به اصطلاح مباشر ضامن است نه سبب بعيد . والله العالم

چرا بردن گوسفندان و حكم تلف آنها

سؤال: گوسفندان را به نوبت به چرا مى بريم اگر فردى كه نوبت او نبوده گوسفندان روستا را به چرا ببرد و گوسفندان به علت خوردن از علف مسموم به كود شيميايى در مزرعه اش تلف شوند آيا ضامن است؟

جواب: بسمه تعالى: اگر شخصى كه گوسفندان را به چرا برده، به هيچ وجه از طرف صاحبان گوسفند مجاز نبوده و صاحبان گوسفند پس از اطلاع از اين كه وى بدون نوبت گوسفندان را به چرا برده، راضى به كار او نشدند، وى ضامن گوسفندان مى باشد، و نيز اگر پس از اطلاع راضى شدند ولى وى در حفاظت از گوسفندان اهمال كارى و تفريط كرده باشد نيز ضامن است . والله العالم

غصب پول و گذشت زمان

سؤال: كسى مى پرسد سى سال قبل مبلغى از جيب شخصى برداشته ام آيا اكنون همان مبلغ را مديونم؟

جواب: بسمه تعالى:بايد ارزش اضافى را در نظر بگيرد.والله العالم

چرا توسط بچه و تلف گوسفند

سؤال: اگر گله گوسفندان را بچه كوچك به صحرا ببرد و گرگ برخى از گوسفندان را تلف كند، آيا شخصى كه از بچه براى اين كار استفاده كرده ضامن است؟

جواب: بسمه تعالى: اگر صاحبان گوسفندان بدانند كه به جاى اين كه مردى را براى اين كار بفرستد بچه را مى فرستد و به اين كار راضى شوند ضمان ساقط مى شود . والله العالم

خسارت زدن بچه

سؤال: اگر فردى قبل از بلوغ، خسارتهايى به ديگران وارد كند وظيفه ولى طفل چيست؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه ولى در ايجاد خسارت نقشى نداشته باشد اگر طفل مالى دارد ولى از مال وى مى پردازد و الا پس از بلوغ خود بپردازد . والله العالم

معيوب بودن و خسارت

سؤال: اگر جنس فروخته شده معيوب باشد و فروشنده به عمد يا غير عمد به اطلاع مشترى نرساند و موجب خسارت مالى يا جانى شود آيا بايع ضامن خسارات وارده خواهد بود؟

جواب: بسمه تعالى: ميزان در ضمان اين است كه يكى از دو طرف اقوى بوده و عرفاً تلف به او منسوب باشد بنابراين مى توان بين عيب مخفى كه نياز به گفتن به مشترى دارد و عيب غير مخفى كه چنين حالتى ندارد فرق گذاشت كه در صورت اول بايع ضامن است ولى در دوم خريدار ضامن است، در هر صورت، جنايت يادشده عمد محسوب نمى شود . والله العالم

حق المارة و خسارت به درخت

سؤال: اگر شخصى هنگام استفاده از ميوه درختان به عنوان حق الماره، سهواً خسارتى به درخت ها يا ميوه ها وارد كند يا مقدارى از ميوه ها را با خود ببرد در اين صورت وظيفه اش چيست؟

جواب: بسمه تعالى: اگر خسارتى وارد كند ضامن است و علاوه بر اين نمى تواند همراه خود ببرد . والله العالم