العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > حدود و تعزیرات:
فتاوای آیت الله العظمی اراکی (قدس سره)
سؤال: کسی که مسلحانه راه را بر دیگران می بندد و برای سرقت دال خانه ها می شود و باعث رعب مردم می شود آیا مصداق محارب است؟
جواب: شرط است در صدق عنوان محارب در موارد مذکوره تجهیز سلاح با اعلان و بدون اعلان صدق محارب مشکل است.
سؤال:ا جایز است افرادی را که فسادگر هستند مانند قاچاقچیان مواد مخدر با قطع نظر از عنوان محاربه اعدام کرد؟
جواب: محل اشکال است بلکه ظاهر ان است که ویسعون بیان شد بای الذین یحاربون الله.
سؤال: آیا با توجه در محاربه بعد از دستگیری هم موجب سقوط حد است ولو قبل از محاکمه در دادگاه؟
جواب: توبه بعد از دستگیری موجب سقوط حدّ نیست.
سؤال: آیا در اجرای حکم محارب و صدق عنوان محارب تکرار جرم شرط است؟
جواب: خیر شرط نیست.
سؤال: قاضی در اجرای حکم محارب مخیر است بین امور اربعه مذکوره در آیه شریفه یا ترتیب خاصی را شرط می دانید؟
جواب: ظاهر آیه تخییر است و انچه که در اخبار ذکر شده مرجح فردی است از افراد تخییر یعنی داعی برای انتخاب قاضی به انتخاب یکی از امور اربعه به واسطه آن مرجح پیدا می شودو ارشاد مرجح است و انتخاب ان واجب نیست بلکه اولی است.
سؤال: برای اجرای تبعید در مجازات محارب آیا حبس در تبعید را کافی می دانید؟
جواب: حبس در تبعید دلیلی ندارد و الف و لام در آیه عهد است یعنی از بلدی که محاربه نموده به لد دیگر تبعید شود و منع از مؤاکله و مبایعه و مشاوره مساوق با موت است و خلاف ظاهر آیه است بلکه کنایه از تضنییق است و احوط رعیات سنه است ولو توبه کند و اگر توبه نکرد استمرار پیدا می کند.
سؤال: آیا توبه قبل از ثبوت موجب حدِ یا تعیزیر به اقرار یا شهادت شهود یا علم حاکم مطلقا موجب سقوط حد و تعزیر است یا نه؟
جواب: بلی موجب سقوط حد و تعزیر است مطلقا.
سؤال: در محاربه که توبه قبل از دستگیری موجب سقوط حد است آیا اگر بعد از دسنگیری توسط مامورین و قبل از محاکمه در دادگاه توبه کند این هم موجب سقوط حد است؟
جواب: توبه بعد از دستگیری به نص آیه شریفه موجب سقوط حد نیست.
سؤال: اگر کسی با زن مرده نزدیکی کند آیا حکم زنا دارد؟
جواب: اگز زن اجنبیه باشد حکم زنا دارد از رجم و جلد و اگر با زوجه خود پس از موت نزدیکی کند ترتب حکم زنا مشکل است.
سؤال: آیا تکرار تعزیر مطلقا در مرتبه سوم و چهارم موجب حکم به قتل است مانند حدود؟
جواب: عدم الحاق تعزیری به حد مطابق احتیاط در دماء است پس احوط عدم قتل است پس از اجرا سه مرتبه تعزیر.
سؤال: آیا اقرار بما بوجب الحد او التعزیر در امور مالی باید حتما پیش حاکم شرع باشد یا اگر ثابت شود که قبلا اقرار نموده اند فعلا انکار کند با زهم ماخوذ به اقرار قبلی است و انکار فعلی او ساقط است؟
جواب: اگر ثابت شود که قبلا اقرار نموده در امور مالی و حق الناس و نشر حرمت ماخوذه است و اما در حدود و تعزیران احوط عدم اخذ است.
سؤال: افرادی که اقدام به پخش مواد مخدر می کنند به نحوی که چه بسا افراد منطقه وسیعی را مبتلا می کنند و جوانان را به فساد می کشند و یا فحشا و منکرات را رواج می دهند که چه بسا فساد و مضرات ان بالاتر از حمله نظامی است آیا می شود انها را به عنوان مفسد فی الارض اعدام نمود و آیا عنوان مفسد را قطع نظر از محاربه مجوز اعدام می دانید؟
جواب: محل اشکال است بلکه ظاهر ان است که و نسعون فی الارض فسادا بیان می شود برای الذین یحاربون الله.
سؤال: محاربی که فعلا در محاصره واقع شده و مقاومت او بیشتر از این اثر ندارد که جنگ طول بکشد چه بسا افردای از نیروی خودی هم کشته شوند و احتمال فرار او بسیار بعید است آیا تسلیم شدن او در این حال موجب سقوط حد یا شبهه دارئه است؟
جواب: مفهوم قدرت مشکوک الصدق است به شبهه مفهمومیه لکن تسلیم نه توبه است و نه ملازم با آن و توبه موضوع حکم است نه تسلیم. در فرض سوال توبه قبل القدره مشکوک است و سقوط حد معلوم نیست لکن بعید نیست گفته شود ظاهر قدرت فعلی است پس مادام که در محاصره و مشغول مقاتله است و تسلیم نشده قدرت صدق نمی کند ودر فرض شک باید به عمومات احترام ما ل و دم و عرض مسلم مراجعه کرد و ظاهر شبهه دارئه الحدود مصداقیه است نه مفهمومیه.
سؤال: آیا اقرار (بما یوجب الحد او التعزیرثم انکاره) موجب سقوط حد و تعزیر است؟
جواب: در غیر رجم انکار بعد الاقرار موجب سقوط نیست و اما در رجم موجب سقوط است.
سؤال: در باب احصان مرد و زن گفته شده متمکنا من وطی ء الفرج یغدو علیه و یروح، حال اگر مرد و زن مریض هستند ولو در یک خانه باشند که متمن از وطی فرج نیست یا زن حائض است یا اینکه با هم اختلاف و نزاع دارند به نحوی که فعلا از هم جدا هستند هر چند در یک خانه و اتاق باشند آیا اینجا هم احصان نسبت به هر دو منتفی است یا نه؟
جواب: بعید نیست جریان احصان در عادت به جهت استصحاب احصان و تمکن از سایر استمتاعات و قلت مدّت، همانطور که سید (ره) به بعضی از اصحاب نسبت داده است و اما در مورد مریض و محبوس و غیبت و مسافرت و اختلاف چون تمکن عرفی نیست احصان صادق نیست.
سؤال: جوانی 18 ساله با دختر سه ساله نزدیکی کرده و او را فضا نموده به اجبار آیا حکم او اعدام است؟
جواب: حکم افضا ثابت است اما حکم قتل برای زنای اجباری محل اشکال است.
سؤال: اگر مسلمانی با کافره ای زنا کند (محصنا او غیر محصن) چه حکمی دارد؟
جواب: حکم زنای با مسلمه را دارد در تحقق مفهوم زنا فرق بین آنکه مزنی مسلم باشد یا کافر و مقتضای لکل قوم نکاح آن است که سفاح هم باشد و هم مکلفون بالفروع کما هم مکلفون بالاصول و همچنین در صورت عکس مسأله که زنای زن مسلمان با کافر باشد زنا جاری است.
سؤال: برای اجرای تبعید در مجازات محارب آیا حبس در تبعید کافی است و تبعید چگونه اجرا می شود؟
جواب: حبس در تبعید دلیلی ندارد و الف و لام در آیه، عهد است یعنی از بلدی که محاربه نموده به بلد دیگر تبعید شود و منع از مواکله و مبایعه و مشاوره به معنای حقیقی مساوق با موت است و خلاف ظاهر آیه است بلکه کنایه از تضییق است و احوط رعایت یک سال است در تبعید ولو قبلا در وسط سال توبه کند.
سؤال: شخصی از روی عصبانیت به مقام مقدس فاطمه زهرا سلام الله علیها توهین و جسارت کرده که موجب ارتداد و جواز قتل است حال مدعی شده که به خاطر عصبانیت بوده آیا حکم قتل از او برداشته می شود؟
جواب: اگر مدعی باشد که به خاطر شدت عصبانیت قصد مدلول کلام را نداشته و ملتفت به لوازم کلام نبوده و بدون قصد ازاو صادر شده و احتمال صدق باشد حکم به کفر او نمی شود.
سؤال: زنای با زن پدر موجب قتل است و آیا زنای با زن پدر نیز چنین است؟
جواب: احوط عدم الحاق به زن پدراست در حکم قتل.
سؤال: آیا در اجرای حکم محارب و صدق عنوان محارب تکرار جرم شرط است؟
جواب: تکرار جرم شرط نیست.
سؤال: آیا قاضی در اجرای حکم محارب مخیر است بین امور اربعه مذکوره در آیه، یا ترتیب خاصی را معتبر می دانید؟
جواب: ظاهر آیه تخییر است و انچه در اخبار ذکر شده مرجح فردی است از افراد تخییر یعنی قاضی به واسطه آن مرجح داعی پیدا می کند به انتخاب یکی از امور اربعه و ارشاد به مرجح است و انتخاب آن واجب نیست بلکه اولی است.
سؤال: افرادی که سارق هستند و وارد منزل مردم می شوند و مسلح به سلاح گرم یا سرد هستند و موجب خوف و وحشت صاحبخانه و اهل و عیال او می شوند لیکن به عنوان مامور دولت وارد میشوند آیا این امر موجب صدق عنوان محارب است؟
جواب: در مفروض سوال محل اشکال است چون به عنوان تعزیر و گول زدن است و عنوان اعلان محاربه در محارب معتبر است.
